بی‌تردید یکی از قدرت‌مندترین موضوعات شعر رودکی که به شکل ویژه و چند سویه رخ می‌نماید «مرگ» است. انگاره و تلقی رودکی از مرگ انگاره‌ای حکیمانه است. جدای از آن‌که مسألة مرگ در مراثی با دریغ و بصراحت عنوان و تبیین می‌گردد، این نگاه به مرگ و یادکرد همارة آن در رودکی شکلی از تفکّر خیامی را پدید می‌آورد که در آن دعوت به شادخواری و خُردانگاشتن جهان و غمان، تم اصلی و تکرار شونده است. افزون بر آن تجلی مرگ ...

در دوره معاصر، نیما یوشیج با درک عمیق نسبت به اوضاع ادبی، اجتماعی و سیاسیِ جامعه ایران، راهی نو در شعر فارسی می گشاید و پس از او شاعران بسیاری در جهت پویایی این شیوه تازه گام برمی دارند. محمّد زُهَری، شاعر کوتاه ترین طرح فارسی یکی از این شاگردان مکتب نیمایی است. او به جهت حضور مستمر در میدان سه دهه شعر معاصر و چاپ مجموعه های مختلف با مهندسی و سبک ویژه و استقلالِ شاعرانگی چهره ای ممتـاز دارد؛ به گـون...

پژوهش بر روی صدق و کذب پذیری و معناداری استعاره ها، که امروزه به پژوهشی کانونی در حوزه ی معناشناسی تبدیل شده است، از پرسش های جدی در قلمرو مطالعات ادبی به حساب می آید. این مسئله، از اصلی ترین و بنیادی ترین مسائل در گفتمان سنتی شعر و ادبیات نیز به شمار می آید و متفکرین اولیه ی مسلمان نیز، هم در گفتمان بلاغی و هم در گفتمان های دینی و سیاسی- اجتماعی از آن سخن گفته اند. از این رو، با توجه به اینکه ...

هر شعری محصول زمان خود است و بالطبع باید از روزگار خود الهام بگیرد، اما گاه می توان بر خلافِ جریانِ رود هم شنا کرد. نگارنده در این پژوهش در صدد تبیینِ این امر است که شعر با تمام تلاشش برای نو شدن، نمی تواند از سنت بگریزد و گاه آن را با آغوش باز پذیراست. شفیعی کدکنی و البیاتی شاعرانِ نوگرایی هستند که شعرشان را با مایه های سنتی سرودند. هر دو شاعر به فرهنگ و تاریخِ گذشته ی خود شدیداً وابسته اند. در بررس...

بینامتنی، نظریه‌ای است که به روابط بین متون می­پردازد. این نظریه را منتقد فرانسوی ژولیا کریستوا در آغاز دهه شصت قرن بیستم میلادی در مباحث خویش مطرح کرده است. امروزه این پدیده­ی هنری به عنوان یکی از موضوعات مهم نقد ادبی معاصر با نام «تناص» شناخته می­شود. طبق گفتمان شعر شیعی، تناص بخش گسترده‌ای از آن را تشکیل می­دهد و همین امر منجر به خوانش عمیق­تر شعر شیعه شده­است. بررسی شعر معاصر شیعه در جنبش ب...

فروغ فرخزاد و غادة السّمان، دو تن از شاعران زن معاصر شعر فارسی و عربی هستند که در عرصة ساختار و مضمون در شعر زمان خویش، خارج از کلیشه­ها و هنجارهای روزگارشان، طبع­آزمایی کرده­اند و در این حوزه به تشخّص سبکی نیز دست یافته­اند. در عین حال، با اشعار هنجارگریزانه و افکار عصیانگرانة خود، روایتگر و نمایان­کنندة بسیاری از ویژگی­ها ومقتضیات جامعة عصر خویش نیز هستند. این پژوهش به شیوة تحلیل محتوای مضمون، ...

هدف از این پژوهش بررسی دو منظومه گفتمانی یکی گفتار بسیج کننده در دوران انقلاب تحت تاثیر دکتر علی شریعنی، دیگری جریان منتهی به ظهور دولت نهم و دهم تحت تاثیر رحیم پور ازغدی است. به این ترتیب پژوهش ما در جستجوی دلایل کم اثر بودن جنبش های عدالت خواهی در تحقق مناسبات عادلانه است و بنا دارد با دیده تردید به جوانب اظهاری و گفتاری عدالت خواهی توجه کند و با تحلیل ساختارهای معنایی دال عدالت در ساختار کلا...