با آغاز نهضت ترجمه در جهان اسلام، اخلاق فلسفیِ یونان باستان که یکسره اخلاقی «فضیلت مدار» بود، به ویژه با تبیین افلاطونی-ارسطویی آن، در میان حکیمان مسلمان رواج یافت. مسکویه(م 421 ق.) و ملا مهدی نراقی(م 1209 ق.) که از مهمترین پیروان این اخلاق هستند، به ترتیب، کتاب های «تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق»، و «جامع السعادات» را با این رویکرد تألیف کردند. نظام اخلاق فضیلت، بر انسان شناسی فلسفی و عقل گرایی...

چکیده حرکت دروغ پردازی در حدیث،از زمان رسول خدا(ص) به صورت کم رنگ آغاز شد و پس از حیات ایشان به ویژه در روزگار امویان با انگیزه های مختلف اعم از سیاسی،فرهنگی-دینی،مالی،تعصبات قومی و مصالح شخصی گسترش یافت.از دیرباز محققانی در مقام شناسایی احادیث موضوع برآمده و معیارهایی برای تشخیص آن ارائه کردند. در روزگار معاصر و با توجه به تحقیقات مستشرقان در حوزه حدیث،در بسیاری از موارد خواسته یا ناخواسته ش...

چکیده در این پژوهش، مبانی و اندیشه‏های عقل‏گرایی و عقل‏گریزی در طی قرون ابتدایی اسلام، قرن اول تا قرن هفتم هجری، تحلیل و بررسی شده است. اما از آنجا که بررسی این اندیشه‏ها منوط به دانستن عقاید فرقه‏های کلامی صدر اسلام و پس از آن، می‏باشد، لذا شرحی از عقاید مهمترین فرقه‏های کلامی خردگرا و خردگریز در این رساله لحاظ شده است. سپس با توجه به تأثیری که سنایی شاعر قرن پنجم و ششم، و مولانا شاعر قرن هفت...

چکیده درمقام مقایسه و تطبیق آرای امام محمد غزالی و سورن آبو کی یرکگور در خصوص مبحث ایمان-گرایی می توان گفت آنچه غزالی و کی یرکگور را به طور مشترک در مقابل روش عقل گرایان? متکلمان و فلاسفه برانگیخته است، تلقی خاص این دو از نوع نگرش این طیف ها به آموزه های دینی و متعلقات ایمانی است. هر دو متفکر برآنند که طریق? مواجه? متکلمان و فلاسفه و عالمان دینی روزگار آنها نسبت به دین فارغ از دغدغه های اصیل ...

هجوم مغولان به سرزمین های اسلامی، نتایج سیاسی، اجتماعی، اقنصادی و فرهنگی گسترده ای در پی داشت. در نخستین مرحله ی هجوم که در سال 616 ه .ق. آغاز شد، در گستره ی فلات ایران، حکومت قدرتمند خوارزمشاهی در معرض تهدیدی اساسی قرار گرفت و در تداوم همین یورش ها، یکسره از میان رفت. دستگاه خلافت عباسی که گرفتار مجادله با خوارزمشاهیان بود از ظهور دشمن جدید و خطرناکی در مرز دولت خوارزمشاهی ناخرسند نبود. اسماعی...

علاءالدّین محمّد، فرزند بزرگ مولانا، بر خلاف برادر خود، سلطان ولد که با پدر همدلی و هم‌آوایی داشت و زیر نظر او مراحل سیر و سلوک معنوی را پیمود، از همان آغاز راهی دیگر در پیش گرفت و با قرار گرفتن در اردوی مخالفان، به‌ویژه در برخورد با شمس تبریزی تا جایی که توانست با پدر و معشوق روحانی او دشمنی ورزید. حتّی گفته می‌شود در قتل احتمالی شمس نیز از جملة سرغوغائیان بود. حقیقت در این باب هر چه باشد، یک چیز...

طی دو سده اخیر، جهان به سرعت در حال شهری شدن است. مهم‌ترین جنبه و پیامد این فرایند، گسترش فضایی و پیشروندگی فیزیکی شهرها به سوی فضاهای روستایی می‌باشد که با پیوستن روستاها به محدوده شهرها و تبدیل مراکز روستایی به شهرهای کوچک انجام می‌پذیرد. شهرهای کوچک اگر چه در آغاز جمعیت و محدوده اندکی دارند اما به سرعت به سوی اراضی کشاورزی و عرصه‌های روستایی پیرامون گسترش می‌یابند. در ایران نیز این روند از ن...

با توجه به وجود اختلاف نظر اندیشمندان معماری در خصوص ماهیت معماری اسلامی، در مقاله ی حاضر به ماهیت، امکان و نحوه ی ایجاب معماری اسلامی پرداخته شده است. از آنجا که علم و هنر دو بعد اصلی معماری هستند، لذا به نظر می رسد یکی از روش های دستیابی به ماهیت معماری اسلامی، پرداختن به مقوله ی علم دینی است. بدین منظور ابتدا علم دینی معرفی شده، ضرورت و تاریخچه ی علم دینی، ماهیت علم، دین و علم دینی ارائه گرد...

طنز به خلافِ آنچه در اغلب پژوهش هایِ ادبی جلوه داده شده، محدود به شکلی خاص یعنی نقد و انتقادی اجتماعی یا سیاسی نیست بلکه می توان آن را به مثابه یِ تنه یِ اصلیِ درختِ شوخ طبعی دید و در نظر گرفت که صاحب انواعی چون هجو، نقیضه، هزل، جوک و غیره است. در سرآغاز این کتاب به دقّت به این موضوع پرداخته شده است که واژه یِ طنز از کجا و چگونه تبدیل به اصطلاحی ادبی شده و ترجمه و آشنایی با آثارِ ادبیاتِ غرب تا چه اندازه...

حملات نظریه ساختگرایی قرن بیستم فرانسه، سوبژکتیویسم قرن 18 و 19 را به جد زمینگیر کرد؛ چرخشی نظری از جایگاه سوژه به ساختارهای منقاد کننده سوژه. می توان به جرأت قرن بیستم را قرن افول جایگاه استعلایی سوژه نامگذاری کرد. میشل فوکو فیلسوف فرانسوی، خود از طلایه داران جریان ساختگرایی فرانسوی است. او تاریخ را موضوع مورد پژوهش خود قرار داد، اما نه به آن صورت که انتظار می رفت. دیرینه شناسی و تبارشناسی روش...