رویکردی تاریخی به تحول مفهوم خلافت در عصرخلفای سه‌گانه[1] مجید حاجی بابایی[2] چکیده شکل‌گیری مفهوم خلافت در خلال رخداد سقیفه و طرح جانشینی نبی اکرم(ص) سرمنشاء بسیاری از تحولات فکری و نظریه پردازی‌های سیاسی در جهان اسلام شد. روند تغییر و دگرگونی مفهومی‌و واژگانی خلافت در اداور تاریخ اسلام از چشم تیزبین محققان بدور نبوده است. اما کماکان موضوع تحول و درک این مفهوم در بستر تحولات تاریخی جای هرگونه ...

تشیع پاره‌ای از پیکره‌ی مستحکم و ریشه دار اسلام است. که نتیجه‌ی شرایط و عوامل و حوادثی است که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) و اتفاقات قرن اول هجری می‌باشد. اجتماع سقیفه، کشته شدن خلیفه سوم، اتفاقات جنگ صفین، و ظهور خوارج و همچنین شهادت امام حسین(ع) و پیدایش توابین از جمله حوادث مهم و مؤثر در شکل گیری تشیع بوده‌اند. ایرانیان از همان ابتدا به این مذهب علاقه‌ی خاصی نشان دادند. در طول قرن‌های متمادی ب...

چکیده با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 هـ .ش و سقوط دولت مصدق نهضت ملی ایران در هم شکست و با تشکیل کنسرسیومی از شرکتهای بزرگ نفت جهان، بار دیگر صادرات نفت ایران به سوی غرب از سر گرفته شد. به دنبال کودتا اساس روابط نیرومند دست نشاندگی بین رژیم پهلوی و دولت آمریکا فراهم گشت. در این دوره با سرکوب نیروهای ملی و مذهبی توسط رژیم، نابودی حزب توده، تشکیل ساواک، ایجاد احزاب دولتی وابسته به رژیم و تسلط بر ق...

در طول تاریخ، تحولات سیاسی تأثیراتی را بر جنبه های مختلف اجتماع گذاشته است. این تحولات از جمله تأثیرات آن بر اقتصاد به عنوان یک رکن اصلی جامعه بوده است. در طول تاریخ تحولات سیاسی ایران نیز تأثیرات مثبت و منفی بر اقتصاد کشور در مناطق مختلف آن داشته است. دوره مورد نظر از سال 1332 ه.ق تا 1344 ه.ق از حساس ترین ادوار تاریخ ایران به شمار می رود و تحولات آن بر اقتصاد کشور تأثیر شدیدی گذاشته است. شهر م...

در نوشتة حاضر، رمان تهران مخوف نوشتة مرتضی مشفق کاظمی نقد جامعه شناختی شده است. نگارنده ابتدا دیدگاه‌های منتقدان برجسته‌ای از قبیل هگل، لوکاچ و لوسین گلدمن را تبیین می‌کند؛ سپس بر مبنای نظریه‌های مذکور به نقد رمان تهران مخوف می‌پردازد. نتیجة به دست آمده از پژوهش حاضر، حاکی از آن است که نویسندة رمان، ساختارهای اثرش را از جریان روشنفکری غالب پس از انقلاب مشروطه و پیش از اقتدار رضاخان گرفته است. د...

چکیده کودتای 28 مرداد 1332 یکی از رویدادهای بسیار تأثیرگذار جامعه‌ی ایران است. پیامدهای آن در روشن‌فکران متعهّد سرخوردگی، نومیدی، پناه بردن به افیون و باده و مواردی از این دست بود که موجب پدید آمدن گونه‌ای شعر به نام شعر سیاه شد و نمود آن را در برخی از جریان‌های شعری چون رئالیسم، رمانتیسم سیاه و سمبولیسم اجتماعی می‌توان دید. بارزترین چهره‌ی جریان اخیر، مهدی اخوان ثالث است. پژوهش حاضر به بررسی تح...

تحولات شمال افریقا، خاورمیانه و خیزش مردمی در کشور های عربی بخصوص مصرمی توانست توازن و ساختار قدرت در حوزه عربی - اسلامی منطقه را تحت تاثیر قرار دهد . با دمیده شدن روح بیداری اسلامی در میان مردم مصر در 25 ژانویه 2011 ما شاهد اوجگیری تدریجی قیامهای مردمی و سقوط دولت مستبد حسنی مبارک رئیس جمهور مصر بودیم. با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصر محمد مرسی از اخوان المسلمین توانست پیروز میدان شود و ام...

ملی شدن صنعت نفت در ایران و به دنبال آن کودتای 28 مرداد و بررسی رفتار سیاسی کشورهای درگیر در این مسأله از زوایای بسیاری مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. اما پژوهشی مبتنی بر اسناد و مطبوعات آمریکا، به عنوان بازیگر اصلی این برهه از تاریخ ایران، به شکلی مستدل انجام نگرفته است. پژوهش حاضر به روش تحلیل تاریخی و با تکیه بر اسناد وزارت خارجة آمریکا و روزنامة نیویورک تایمز، در پی آن است تا ضمن ارائه...

بررسی روابط خارجی ایران و آمریکا نشان می‌دهد، حضور مداخله­جویانه این کشور در امور داخلی ایران پس از کودتای 28 مرداد 1332 و با حمایت همه جانبه از شاه ایران آغاز شده است. از این پس ایران به عنوان یک کشور مهم منطقه خاورمیانه و به عنوان پایگاهی مطمئن برای تأمین منافع اقتصادی ایالات متحده روز به روز اهمیّت بیشتری یافت و تا بدانجا پیش رفت که رؤسای جمهور آن کشور شاه ایران را بهترین متحّد خویش در منطقه م...

هنگامی که انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ اوج گرفت و به پیروزی رسید، نفرتی عمیق از دولت ایالات متحده آمریکا در ایران موج می‌زد. چرا که استبداد پهلوی با کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ قوام و دوام یافته بود و دولت آمریکا تا آخرین لحظات حیات رژیم پهلوی آن را مورد تأیید و حمایت قرار داده بود. با این وجود، امام خمینی در همان آغازین روزهای پیروزی از انقلابیون خواستند تا از حمله به سفارتخانه‌های خارجی بپرهیزند. ...