ایالت سغد به عنوان مهم­ترین ایالت ماوراءالنهر، به ویژه دو شهر بزرگ آن یعنی سمرقند و بخارا از تمدنی کهن و میراث فرهنگی درخشان برخوردار بود. هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، کوشانیان، هیاطله ، ترکان و ساسانیان در این منطقه حکومت کرده اند. در فاصله سقوط ساسانیان (652م) و فتح ماوراء النهر توسط مسلمانان (نیمه دوم قرن اول هجری)، دولت شهرهای سغدی درخشیدند و میراث فرهنگی ساسانیان را به دوش کشیدند. در این ...

روندهای ترجمه در تاریخ ایران و تشخیص نسبت آن با تحولات فکری و اجتماعی، به عنوان شاخص تعیین کارویژۀ ترجمه در دو دورۀ ایران باستان و عصر تمدن اسلامی در این مقاله بررسی شده اند. مفهوم ترجمه به دو معنی در این مقاله به کار رفته است: «بازگردانی گفتار یا نوشتار از زبانی به زبان دیگر» و «بازخوانی یک فرهنگ در یک فرهنگ دیگر، به مثابۀ امری میان فرهنگی یا ارتباطی یا میان اجتماعی». منبع استناد در گذشتۀ تاری...

ابراهیم سلطان، نوادۀ تیمور، خوشنویس و کتیبه نگاری توانا بود و ازکتیبه هایش در بناهای شیراز بسیار یاد کرده اند. برخی از این کتیبه ها در بناهایی چون دارالصفا و دارالایتام و بقعۀ ظهیری بوده است که اکنون آگاهی چندانی از آنها در دست نیست. گویا او کتیبه ای هم برصفۀ آرامگاه سعدی نگاشته است. سه یادگاری رقم داراز این شاهزاده در کاخ تچر به جا مانده وکمال الدین ایناق نیز یادبودی به نام او بر طاقچۀ اول ایو...

در این مقاله تلاش شده است با رویکرد جامعه شناسی هنر نگاهی به عناصر شیعی در هنرهای متفاوت ایرانی اسلامی افکنده شود و تاریخ و نحوه ی ظهور آنها و نیز عوامل اجتماعی موثر بر این ظهور مطالعه شود. یافته های مقاله نشان می دهد به تناسب نوع حکومت های اسلامی، اعم از شیعی و غیر شیعی در دوره های گوناگون، شیوه نمایش عناصر شیعی در هنر تغییر کرده است. هنگامی که شیعیان دچار محدودیت بودند این عناصر کمتر بوده و ه...

مساجد به عنوان یکی از مهم ترین نمودهای هنر و معماری ایرانی- اسلامی در دوره قاجار از جایگاه ویژه ای برخوردارند. ازجمله مهم ترین نمونه های مساجد دوره فتحعلی شاه قاجار در خطه لرستان، مسجد امام)ره( بروجرد است که باوجود ظرفیت های بسیار کمتر موردمطالعه منسجم قرارگرفته است. براین اساس پژوهش حاضر تلاش دارد ضمن بازشناسی ساختار معماری، هنرهای پیوندیافته با کالبد این بنا را مورد طبقه بندی و گونه شناسی قرا...

چکیده هنر گچ­بری، از جمله هنرهای تزئینی در معماری بناهای ایران است که از دیرباز زینت بخش بسیاری از کاخ­ها و بناها قبل از دوران اسلامی و همچنین زینت­بخش بناها به خصوص مساجد دوران اسلامی بوده است. از نقوش ناب در گچبری می­توان به نقوش گیاهی اشاره کرد. در دوران قبل از اسلام، در کاخ­های ساسانی نمونه­های متنوعی از نقوش گیاهی در گچ­بری دیده شده است. هدف مقاله پیش­رو، شناخت و بررسی نقوش گیاهی در گچ­بری...

چکیده مجموعه شاه نعمت الله ولی چندین دوره تاریخی و شیوه های مختلف معماری را در خودش جای داده است، اولین بنای این مجموعه در دوره تیموری(قرن نهم) ساخته شده و الحاقات آن تا دوره پهلوی(قرن چهاردهم) به مدت پنج قرن دوام داشته پذیرش الحاقات در دوره های مختلف بنا را به مجموعه ای غنی از عناصر معمارانه مبدل ساخته است از جمله تزئینات این مجموعه انواع کتیبه ها، مقرنس کاری، کاشی کاری و. . . می باشد که از ا...