نظامی یکی از چهره های برجسته نماد پردازی در ادبیات فارسی است، که شاخص ترین و ارزشمندترین اثرش از نظر کاربرد رمز، بعد از مخزن الأسرار-که یک اثرکاملاً رمزی است-، هفت پیکر می باشد. او توانسته است، داستان های زیبایی را از جوهر خیال و حقیقت برگیرد و در قالب شعر، تندیس های الوان هفت پیکر را جان بخشد. این مسئله نه تنها بیانگر هنرمندی و طبع لطیف و ذوق سرشار این شاعر است، بلکه از بینش عرفانی و جهان شمول ...

سیری در تألیفات و آثار شیخ شهاب‌الدین سهروردی معروف به «شیخ اشراق» جامعیت او را در دو حکمت «استدلالی» و «کشفی و ذوقی» نمایان می‌سازد، هم‌چنین تنوع و برخورداری آثارش را از تحرک و پویایی آشکار می‌کند، آثار سهروردی به سبک‌های متفاوت مشایی، عرفانی و اشراقی نوشته شده است. رسائل رمزی او دسته مهم و ارزش‌مندی از تألیفاتش است که راه سالکان و موانع آن‌ها و اهداف سالکان را مشخص می‌سازد رسائلی مانند عقل سر...

تعلق خاطر انسان به طبیعت، اگرچه در بعضی شرایط، متغیر و گاه کم‌رنگ می‌شود، اما همواره توأم با معنویت، و جلوه‌های بیان آن نیز پر رمز و راز است. در بسیاری از فرهنگ‌ها، انسان و طبیعت به مثابه یک کلیت‌اند و شناخت نحوه تعامل انسان با محیط طبیعی نیز بر همین اساس است. نتیجه این نوع ارتباط، همواره زمینه‌ساز صناعت‌ و خلق بسیاری از هنرها و نیز موجب شکل‌گیری الگوی باغ ایرانی (پردیس)، به‌ویژه باغ‌های متأثر ...

إنّ من أبرز الظواهر الفنیة فی التجربة الشعریة الجدیدة هی الإکثار من استخدام الرموز ذات الدلالات العدیدة ولاشـﻚ أن استخدامها لیس مقصوداً لذاتها أو لمجرد التجریب أو المحاکاة وإنما جاءت تعبیراً عن أفکار الشاعر ورؤاه بصورة أکثر تأثیراً وفاعلیة. ومن هذه الرموز التی عُنی بها الشعراء عنایة بالغةً لاسیّما شعراء المقاومة الفلسطینیة حیث استخدموها أداة للتعبیر عن مقاومتهم ضد الاحتلال الصهیونی، رمز «الزیتون» الذﻱ...

مثنوی پژوهان، نخستین داستان مثنوی، موسوم به «کنیزک و پادشاه» را اثری نمادین دانسته و هر یک با توجه به دیدگاه خاص خود آن را رمزگشایی کرده اند. آنان در رمزگشایی از سه شخصیت داستان اتفاق نظر دارند و اختلاف نظر اصلی مربوط به رمزگشایی از شخصیت «شاه» و «کنیز» است. اغلب شارحان ظاهراً به پیروی از شرح خوارزمی، شاه را رمز «روح» و کنیز را رمز «نفس» فرض کرده اند. در آثار استاد عبدالحسین زرین کوب، کنیز رمز «...

عطّار، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم، صاحب چند مثنوی ارزشمند عرفانی است. او منظومه‌هایش رابرای خواص نسروده و به هنر نیاراسته، بلکه داستانهایش را به رمز و هدفی آراسته است که وی را در ردیف شاعران سمبولیست قرار می‌دهد. شاعر عارف رمزی را در پایه و اصل داستانهایش نهاده واز بازیگران صحنه‌ها به عنوان رمز و نماد بهره برده است که حالات و حرکاتش بیانگر اصل و رمز اوست. این نوشته به اختصار در پی بررسی جنبه‌های ر...

رمز در ادبیات اسلامی، سابقه اش به متون اسلامی از جمله قرآن کریم و در آثار پیش از اسلام به قصه ها، روایت ها و داستان های اساطیری باز می گردد. یکی از دلایل اصلی استفاده از رمز ، عدم امکان انعکاس معانی و مضامین مختلف در زبان عادی است ، رمز به عنوان یکی از صور خیال و استعاره گونه ای است بدون قرینه که در آن دلالت «مشبه به» بر مشبه خاصی محصور نمی شود ، و مشبه می تواند متعدد باشد وجه عبارتی رمز می توا...