استوارترین و مطمئن‌ترین روش در شرح آیات، راهیابی به عمق معنای واژگان قرآن است که راه را برای تبیین مراد خدای حکیم هموار می‌سازد. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به‌کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم صبر در قرآن در سه گام معناشناسی واژگانی، میدان‌های معناشناسی و مطالعات متنی می‌پردازد. در گام اول با ارائه تعریف معناشناسی صبر و تبیین جهان‌بینی آن از دید...

مفهوم «احباط» یکی از مفاهیم مهم در قرآن کریم محسوب می‌شود. در این پژوهش نگاهی معناشناختی به این واژه داریم و هدف تبیین واژۀ احباط و کشف لایه‌های معنایی و استخراج مؤلفه‌های معنایی آن‌ در قرآن کریم با استفاده از شیوه‌های نوین معناشناسی خواهد بود. با نگاهی معناشناختی به این واژه و با رویکرد همزمانی و توصیفی و تأکید بر روابط هم‌نشینی و جانشینی، می‌توان گفت که واژۀ «حبط» به‌لحاظ معنایی ارتباط نزدیکی...

یکی از راه‌های شناخت اندیشه‌ها، علایق و خُلقیّات ملّت‌ها، مطالعة امثال و حِکَم آنهاست، به‌ویژه اگر با یک پژوهش تطبیقی همراه باشد، می‌تواند تفاوت‌ها و شباهت‌های دو ملّت را که امثال آنها مورد بحث قرار گرفته، از جهت‌های مختلف تبیین نماید. هدف از این پژوهش، رسیدن به اشتراک‌ها و اختلاف‌های واژگانی، معنایی، فرهنگی و سبکی میان دو جامعة زبانی فارسی و عربی در سایة امثال آنهاست. پژوهش حاضر ضرب‌المثل‌های عربی و...

در این بررسی الگویی ارائه شده است که ابهام کلمات چندمعنایی را رفع می کند. این الگو سیستم را به کلمات مجاور در بافت حساس می کند و بنابراین جستجوی جمله جدید، نشانه هایی را برای انتخاب یک معادل خوب برای کلمه چندمعنایی در اختیار سیستم قرار می دهد. نتایج مثبت روش معنایی توزیعی و شبکه عصبی ما را بر آن داشت تا از آنها در ابهام زدایی دو کلمه چندمعنایی conclusion و canal استفاده کنیم. این دو کلمه نمایند...

رویکرد فرازبان معنایی طبیعی، رویکردی تجزیه­پذیر در معنی­شناسی واژگانی برای تحلیل معنا است که از سوی آنا ویرزبیکا مطرح شد و تاکنون در مورد بیش از 30 زبان در سراسر جهان به کار رفته است. کلیف گودارد در کنار وی بیشترین سهم را در معرفی آن داشته است. ادعا این است که هستۀ کوچکی از معانی جهانی و اساسی به نام نخستی­های معنایی وجود دارد که از راه واژه­ها یا دیگر عبارات زبانی در همۀ زبان­ها قابل بیان است ...

پژوهش حاضر پژوهشی معنی شناختی است که به منظور بررسیِ معناییِ فعل های سادة زبان فارسی و متناظرهای مرکب صوری ـ معنایی آن ها صورت گرفته است، تا مشخص شود از میان انواعِ گوناگون هم معنایی، کدام انواع میان فعل های یادشده برقرار است و کدام انواع میان آن ها برقرار نیست. در این بررسی، نخست، طرز تلقی نگارنده از فعل ساده و مرکب بیان شده و سپس، اشاره ای کلی به روش های ساخت افعال مرکب از متناظر سادة آن ها شده ...

لیبر (2004 & 2009) نظریه ای تجزیه مدار با هفت مؤلفۀ معنایی و یک اصل به نام اصل هم نمایگی ارائه کرده است. در این نظریه هر عنصر زبانی یک اسکلت معنایی و یک بدنۀ معنایی دارد. اسکلت از یک یا چند مؤلّفه معنایی و یک یا چند موضوع ساخته می شود. بدنۀ معنایی دو لایه دارد: 1. لایه ای که مانند اسکلت از یک گویشور به گویشوری دیگر نسبتاً ثبات دارد و می توان آن را نشان داد؛ 2. لایه ای که اطلاعاتِ کلی و دانش فرهنگ ...

هدف از نگارش رساله حاضر، بررسی هنجارگریزی معنایی در اشعار منتخب مثنوی مولانا با ارجاع به مجاز می باشد. برای نیل به این هدف، ابتدا هنجارگریزی معنایی با توجّه به تقسیم بندی لیچ مطرح و سپس، جایگاه طرح این فرآیند بازکاویده شد. این پژوهش از دیدگاه ساختگرایی مورد بررسی قرار گرفته و در تحلیل متن اشعار برگزیده، ویژگی های صوری مورد توجّه قرار گرفته اند. در این پژوهش، طبقه بندی لیچ (1980) از برجسته سازی به...

یکی از مباحث تحلیل گفتمان، تحلیل متن است. متن واحدی معنایی می باشد که اجزای آن دارای پیوند منطقی می باشند. اساسی ترین عامل ایجاد پیوند میان اجزای متن، انسجام می باشد. یکی از ابزارهای انسجام متن، انسجام واژگانی نامیده می شود. از نظر هلیدی و حسن(1976) مهم ترین روابط معنایی میان واژگان عبارتند از تکرار و باهم آیی . تکرار خود صورتهایی دارد; از جمله، بازآیی، هم معنایی ، تضاد معنایی و شمول معنایی . ب...