پس از فروپاشی شوروی و انحلال پیمان ورشو، دلیلی برای تداوم حیات پیمان نظامی امنیتی ناتو به نظر نمی رسید اما نیاز به تداوم حیات این پیمان با هدف توسعه هژمونی ایالات متحده و تقسیم هزینه آن سبب گسترش ناتو به سمت شرق شد. در مسیر تسخیر مهمترین صحنه رقابت میان قدرت ها، آسیای مرکزی و تامین امنیت مسیر انتقال انرژی است. با توجه به اینکه ایران در موقعیت ژئوپولیتیکی بسیار حساسی واقع شده است و ربط دهنده دری...

هویت به عنوان محور اصلی کنش بازیگران در محیط رقابتی در دوران بعد از جنگ سرد به‌شمار می‌آید. هویت‌یابی بازیگران در سال‌های پس از جنگ سرد از اعتبار و کارآمدی بیشتری در روند امنیت‌سازی برخوردار شده است. از رهگذر گفتمان‌های امنیتی مانند نظریات امنیت موسعِ باری بوزان و قدرت نرمِ جوزف نای، تأثیر خودآگاهی جدید شیعه در شکل‌بندی قدرت در خاورمیانه مشخص می‌شود و می‌توان آثار آن را بر امنیت ملی ایران بررسی ک...

این مقاله به بررسی انعقاد پیمان دفاعی مشترک بین کشورهای حوزه خلیج فارس با تاکید بر الزامات ژئوپلیتیک ، به‌منظور برقراری امنیت در منطقه خلیج فارس توسط کشورهای این حوزه اختصاص دارد. بر اساس نتایج مطالعات منابع مختلف، یکی از عوامل اصلی ناامنی در منطقۀ خلیج فارس، ایالات متحده آمریکا و حامیان منطقه‌ای آن می‌باشد. با توجه به مزیتهای طبیعی و موقعیت ژئواستراتژیک ایران در ترتیبات امنیتی، اقتصادی، سیاسی،...

این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی واکاوی تحولات بحرین و تبیین چالش ها و فرصت های پیش روی امنیت ملی ایران سامان یافته است. بدین منظور پژوهش حاضر تلاش می کند تا با الگوگیری از رویکرد ترکیبی رهیافت سوم لی نور جی مارتین در مطالعه امنیت ملی کشورهای خاورمیانه و با در نظر گرفتن پنج متغیر مستقل دخیل در این رویکرد (ترکیبی از متغیر های نظامی و غیرنظامی)، به تاثیر تحولات بحرین بر امنیت و جایگاه منط...

مسأله شناخت رابطه تنگاتنگی با تاریخ اندیشه بشری دارد. در واقع عمده هدف تفکر، شناخت پدیده هاست . علیرغم این وجه مشترک ، تمام تلاش اندیشه گران برای دستیابی به «شناخت »، منجر به ارایه رویکردهای متنوعی شد که هر یک از زاویه ای خاص به این موضوع نگریسته اند. از سوی دیگر در اغلب مطالعات و تحقیقات انجام شده در حوزه امنیت ، ابعاد (سیاسی ، اقتصادی ، زیست محیطی ، نظامی و اجتماعی )، حوزه ها (داخلی ـ خارجی ،...

توافق‌نامه مشارکت استراتژیک آمریکا- افغانستان یک پیمان راهبردی است که به منظور استقرار امنیت، ثبات و بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و فرهنگی در افغانستان، به امضا رسید. با توجه به روابطه خصمانه آمریکا و ایران و همجواری ایران با افغانستان، این توافق‌نامه استراتژیک تهدیداتی را متوجه امنیت ملی ایران خواهد کرد. اما پرسش اصلی این است که این توافق‌نامه استراتژیک که باعث حضور بلند مدت آمریکا در ...

گفتمان نرم، در دهه پایانی قرن بیستم رواج یافت و افق نوینی در فهم و تبیین مسائل راهبردی، به ویژه در مطالعات بین‏الملل گشود. مفهوم امنیت نرم از دل این گفتمان برخاسته و در معنا اشاره به امنیتی است که از بازیگران در برابر صدمات و خطرات به گونه‏ای ملایم و ناملموس حراست می‏کند. مقاله حاضر در این چارچوب، به عملیاتی‏نمودن مفهوم امنیت نرم در جامعه ایرانی می‏پردازد و به دنبال راهبردی است که بتواند در چار...

جامعۀ بین‌المللی در دهه‌های اخیر با وضعیت‌هایی روبه‌رو شده است که به‌موجب آن، دولت‌ها دست به اقدامات نظامی مستقیم علیه بازیگران غیردولتی مستقر در سرزمین کشور ثالث می‌زنند و این مسئله اغلب بر حاکمیت کشورهای مستقل تأثیر می‌گذارد و باعث طرح سؤالات حقوقی در مورد مشروعیت این اقدامات می‌شود. منشأ تهدیدات علیه صلح و امنیت بین‌المللی در گذشته، محدود به اختلافات و منازعات بین کشورها بود اما امروزه گسترۀ...

چکیده پس از فروپاشی شوروی در سال 1990 یکی از مسائلی که به دغدغه ای برای کشورهای اروپای غربی و آمریکا تبدیل شد، کشورهای اروپای شرقی بودند که تا آن زمان عضو پیمان ورشو بودند. بنابراین نیاز بود که این کشورها به اردوگاه غرب آورده شوند؛ بطوریکه تحت هیچ شرایطی در آینده مجدداً نتوانند هم پیمان روسیه شوند. بنابراین مسأله گسترش ناتو به شرق از همان زمان دنبال می شود. روسیه نیز همیشه گسترش ناتو به شرق را ...