علم پیشین الهی از جمله مسائل مهم کلام، فلسفه و عرفان است. مقاله حاضر ضمن بررسی دیدگاه ابن سینا و محقق قونوی درباره علم پیشین الهی به مقایسه آرای این دو شخصیت پرداخته است. ابن سینا ویژگی های فعلی ، ازلی، ذاتی بودن و مؤخر از ذات بودن را برای علم پیشین الهی اثبات کرد، ولی نتوانست به نحو روشن جایگاهی برای صور مرتسمه در خارج از ذات ترسیم کند. اما قونوی ضمن پذیرش آن اوصاف و همچنین ارتسام این صور در ح...

مجازات برخی از گناهان همچون مجازات مرد روزه داری که در روز ماه مبارک رمضان با همسرش مجامعت کند، مردد بین حد و تعزیر است؛ زیرا از طرفی این دسته از مجازات ها مقدرند و از طرف دیگر به نظر بسیاری از فقها تعزیر است. با توجه به اینکه تعیین مجازات این دسته از گناهان به عنوان حد یا تعزیر، ثمرات شایان توجهی همچون عدم جواز شفاعت در حدود، عدم یمین و عدم کفالت در حدود و بسیاری دیگر از احکام اختصاصی باب حدود...

سلفیه تکفیری با تکیه بر مبانی استنباطی خود ، یعنی بدعت شماری هر آنچه سلف ترک کرده­اند و نیز پرهیز افراطی از تأویل آیات قرآن ، به نتایجی دست یافته­اند که به نوعی آنان را به صدور فتاوای تکفیری خاصی سوق داده است . ابن تیمیه در برخی از کتابهای خود، انجام ندادن یک کار از سوی سلف را به معنای بدعت و حرمت آن کار محسوب ­کرده و تخطی از این حریم را بدعت نامیده است. مثلا در مورد حکم شرعی برگزاری مراسم مولو...

تحولات فقه سیاسی شیعه، ارتباط مستقیمی با تغییرات اجتماعی جوامع شیعه دارد به نحوی که می توان آن را منعکس کننده خصوصیات یک عصر تاریخی دانست. با شروع عصر غیبت کبری، دوران جدیدی برای جامعه شیعیان امامیه اغاز شد که طی آن، مفهوم جدیدی از مرجعیت دینی در میان شیعیان امامی مذهب که پیشتر تنها مرجع دینی آنها در مسایل فقهی شخص امام و تعالیم او بود، شکل گرفت. در این دوره نظام مرجعیت به شکل مفتی و مستفتی است...

امکان یا امتناع نهادینهشدن حزب در ایران هدف پژوهش حاضر است. در این مقاله تلاش شده است به امکانسنجی نهادینهشدن حزب در ایران پرداخته شود. در مقاله ی حاضر ابتدا به ساختارها و کارکردهایی در تاریخ معاصر پرداخته می شود که تبادری نامناسب و ناموفق از حزب در اذهان ایجاد کرده اند و در ثانی به مقدوریت ها و پتانسیل هایی پرداخته می شوند که می توانند به شکل گیری پویشی حزبی در جامعه ایران ختم شوند. از این میا...

پیش از این، تحول‌های دینی عصر صفویه و اهمیت مهاجرت فقیهان عاملی از جنبه‌هایی بررسی شده است، هرچند اختلاف نظرهای جدی دربارۀ اهمیت و تأثیر مهاجرت فقیهان عاملی به ایران در عصر صفویه وجود دارد. در این نوشتار اهمیت و تأثیر مهاجرت فقیهان عاملی از زاویۀ نقش آنها در تحول در گفتمان‌های دینی عصر صفویه، با تکیه بر آرای محقق کرکی و شهید ثانی بار دیگر ارزیابی شده است. همچنین ادعا شده که عالمان عاملی نقش مهم...

فراموش شدن وظیفه های تربیتی پدران و کمرنگ شدن نقش تربیتی آنان ‘ به ویژه در دوران حاضر‘ آثار و عواقب ناگواری را در شخصیت کودکان ‘ محیط خانواده و فضای جامعه درپی داشته است. مقاله حاضر‘جایگاه و نقش ویژه پدر در امر تربیت کودک را از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار میدهد. در اسلام‘وظیفه های تربیتی پدر در ابعاد گسترده ودر مراحل مختلف زندگی کودک‘در یک سیستم تربیتی تبیین شده است که با مراجعه به آیات ‘ رو...

از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی، تعریف انسان عبارت است از: حیّ متأله. این مقاله درصدد است با روش تحلیل منطقی، نظریه‌ی «حیّ متألّه» در تعریف انسان را موردبررسی و نقد قرار داده و نظریه‌ای ارائه نماید که سازگاری بیشتری با آیات و روایات دارد. از جهت روشی، اولاً روش قرآن در معرفی مهم‌ترین ویژگی‌های ذاتی انسان، با مسیر پیموده‌شده در این نظریه یکسان نیست و ثانیاً حتی در حد استشهاد بر این نظریه، مراجعه‌ای به ...

زندگی انسان زمانی معنا و ارزش می‌یابد که هدف و غایت آفرینش او تحقق یابد. بررسی نقش فطرت، به‌ معنای آفرینش ویژه‌ای که به ‌انسان اختصاص یافته است، با معناداری زندگی او مرتبط است. در این پژوهش، ابتدا با روش توصیفی- تحلیلی، فطرت اولیه و ثانویه از دیدگاه صدرا تبیین شده است. سپس دیدگاه‌های او درباره فطرت و بررسی نقش آن در معناداری زندگی انسان بیان گردیده و روشن شده است که دیدگاه وی درباره فطر...

فراموش شدن وظیفه های تربیتی پدران و کمرنگ شدن نقش تربیتی آنان ‘ به ویژه در دوران حاضر‘ آثار و عواقب ناگواری را در شخصیت کودکان ‘ محیط خانواده و فضای جامعه درپی داشته است. مقاله حاضر‘جایگاه و نقش ویژه پدر در امر تربیت کودک را از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار میدهد. در اسلام‘وظیفه های تربیتی پدر در ابعاد گسترده ودر مراحل مختلف زندگی کودک‘در یک سیستم تربیتی تبیین شده است که با مراجعه به آیات ‘ رو...