عنوان «توپچی‌­­باشی» به معنی سرکردۀ توپچیان و فرماندۀ توپخانه، با رواج کاربرد سلاح آتشین توپ، تقریباً از اوایل عهد صفویه رواج یافت. در نخستین اشاره­ها به این مقام در دورۀ شاه‌تهماسب اول، توپچی­باشی استاد فن­سالاری است که دو مهارت «توپ­‌ریزی» و «توپ­‌اندازی» را توأمان داراست. ازآنجاکه سلاح توپ اساساً در اختیار دولت مرکزی بود، طولی نکشید که توپچی‌­­­باشی در سلک امرا و مقربان درگاه درآمد. با اصلاحات...

فهم درست روایات معصومان (ع) به‎عنوان مهم‌ترین رسالت حدیث‌پژوهان، تنها با نگاه همه‌جانبه به آن‎ها و با درنظرگرفتن اموری مانند تشکیل خانوادۀ حدیثی، عرضه بر قرآن، درنظرداشتن سنن الهی، تجربیات بشری و... امکان‌پذیر است. بسیاری از خطاها و لغزش‌های معرفتی ناشی از نبود نگاه جامع به مجموعه منابع دینی (کتاب، سنت و عقل) است. این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و بهره گیری از تج...

جریان سیال ذهن سبک نوینی در داستان‌نویسی است که نقش نویسنده در آن به حداقل ممکن می‌رسد و نویسندگانی مانند جیمز جویس، ویلیام فاکنر و ویرجینیا وولف در آثار خود از آن بهره گرفته‌اند. در داستان‌هایی که به این سبک نوشته می‌شوند نویسنده به جای توصیف وقایع، احساسات و افکار شخصیت‌ها را درست در لحظۀ وقوع به چنگ می‌آورد و با نمایش آن‌ها خواننده را در تجربیات ذهنی شخصیت‌ها سهیم می‌کند. علیاء انصاری نویسند...

وظایف نظارتی شهرداری نسبت به اماکن و معابر عمومی چیست؟ آیا می‌توان شهرداری را بر اساس قواعد ضمان، به جبران خسارت ناشی از عدم نظارت در این زمینه ملزم دانست؟ هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش‌هاست که با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای - اسنادی صورت می‌گیرد. این پژوهش نشان می‌دهد که قانونگذار به‌منظور صیانت از جان و مال شهروندان، از مرحلۀ طراحی تا اجرا و پایان احداث اماکن و م...

نوشتۀ پیش‌ رو، در پی تحلیل و بررسی این نکته است که عدالت‌ورزی در حق یتیمان که در آیات قرآن به آن تأکید شده است، به لحاظ مفهومی و عینی چه معنایی دارد. اگر مفعوم عدالت به معنای قرار دادن هر چیزی در جایگاه بایستۀ خود و یا دادن حق هر کسی، روشن هم باشد، اما دربارۀ یتمیان با توجه به مشکلات خاص زندگی‌شان و تأکید بسیار زیاد در چندین آیه قرآن، نیاز به بررسی دارد. بخصوص فهمی که مفسران طیف-های مختلف تفسیر...

امروزه سازمان‌ها به‌منظور رقابت در صحنۀ جهانی در تلاشند کارکنانی انتخاب کنند که فراتر از وظیفۀ تعیین‌شدۀ خود عمل کنند. هدف پژوهش حاضر بررسی آثار اصلی و تعاملی سرمایۀ روان‌‌شناختی و معنویت در کار با رفتار شهروندی سازمانی است‌‌. نمونۀ پژوهش شامل 203 نفر از کارکنان شاغل در یک شرکت صنعتی بودند که با استفاده از روش نمونه‌‌گیری تصادفی طبقه‌‌ای به‌منزلۀ نمونه انتخاب شدند. ابزارها شامل پرسش‌نامه‌‌های ر...

هزل تعلیمی را می‌توان یکی از مهم‌ترین ارکان ادب تعلیمی فارسی (به­ویژه بعد از سنایی) به­شمارآورد. این طنز؛ اغلب روایی، ریشخندزن، تلخ، گاهی خارج از دایرۀ اخلاق، هنجارشکن، تأثیرگذار و در نهایت هدفمند و معناگراست. این پژوهش، ژرف‌ساختِ فکری هزل تعلیمی را در سخن سنایی جست­وجو   می­کند. سنایی مهم‌ترین وظیفۀ آدمی را در جهان کسب معرفت می‌داند. به ‌اعتقاد سنایی، تنها راه ‌رسیدن به این هدف، انقیاد بی‌چون­و...

وضع زنان حرم‌سرای شاهی در دورۀ صفوی از موضوعات مورد توجه سفرنامه‌نویسان اروپایی بوده است که بیشتر در قالب هیأت‌های سیاسی و مذهبی به دربار ایران رفت و آمد داشتند. برخی از آنها، بانوان عصر صفوی، به‌ویژه بانوان حرم‌سرای شاهی را زنانی تنگ‌نظر و تن‌پرور دانسته‌اند که قادر به انجام هیچ کار مهمی نبوده و صرفاً ابزار کامجویی مردان و انجام وظیفۀ فرزندآوری بودند. از نظر آنها، زنان محصور در دربار به هیچ نوع...

یکی از وظایف حرفه‌ای انجمن‌های علمی، انتقال ارزش‌های مبتنی بر رشتۀ علمی به عنوان اصلی‌ترین وظیفه و همچنین انتقال ارزش‌های تاریخی و سنتی جامعه به اعضای‌شان است. در این مقاله برای پرداختن به وظیفۀ نقش انجمن‌های علمی در ارتباط با اخلاق حرفه‌ای علم از تکنیک مصاحبۀ نیمه ساخت‌مند با کنشگران و اعضای انجمن‌های علمی استفاده شد. سپس دستاوردهای پژوهش در قالب چند مقولۀ اصلی شامل «تعریف اخلاق حرفه‌ای علم»، ...

فهد العسکر شاعر معاصر کویتی، از شاعران دردآشنای کشورهای عربی حاشیۀ خلیج‌فارس است. اشعار شاعر بیانگر دردهای شخصی و اجتماعی اوست. پژوهش حاضر به بررسی موضوع درد و رنج در اشعار شاعر در حوزه‌های وجودشناسی، غایت‌شناسی، وظیفه‌شناسی و علل درد و رنج می‌پردازد. نگارنده در این مقاله بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که مهم‌ترین دردهای گریزپذیر و گریزناپذیر فهد العسکر چیست و علل آن کدام است؟ آنچه به‌عنوان ...