جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی در سال 1939 م/1318ش آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی متعددی در ایران داشت. حضور نظامی متفقین در ایران در خلال سال‌های 1324-1320، همواره مورد توجه بسیاری از مورخان بوده است. دولت‌های فروغی، قوام، سهیلی، بیات، صدر الا شرف و حکیمی در این مقطع زمانی روی کار آمدند. فروغی به عنوان نخستین نخست‌وزیر پس از برکناری رضاشاه، نقش تعیین کننده ای در آرا...

مکتب فقهی اصفهان که ابتدا توسط عالمان مهاجر جبل عامل تأسیس و سپس با همراهی عالمان ایرانی و مقارن با تأسیس دولت صفوی به کار خود ادامه داد، یکی از موفق ترین و کارآمدترین مکاتب فقهی شیعه بوده است. در این مکتب، دو گرایش کلان اصولی و اخباری وجود دارد که هر کدام، ضمن داشتن برخی اشتراکات، تعامل ویژه ای با حوزه سیاست داشته اند. بی شک، تجربه ورود آشکار و حداکثری فقه در هسته قدرت سیاسی در این دوره، سرمای...

گرچه تاکنون مطالعات موردی دربارۀ ثبات سیاسی ایرانِ پس از انقلاب انجام شده، این مقاله به‌منظور شناساندن عمیق‌تر انقلاب اسلامی، به مقایسۀ ثبات و بی‌ثباتی سیاسی در چهار دهه پس از انقلاب در فرانسه و ایران می‌پردازد. بنابراین، سؤال تحقیق این است که وضعیت ثبات سیاسی در فرانسه پس از انقلاب (1789م / 1167ش) در مقایسه با ایران پس از انقلاب (1357ش) در مدت چهار دهه پس از انقلاب چگونه بوده است. گمان نویسندگا...

ا‏مروزه جمعیت های بسیاری از پستانداران به شدت در بحران انقراض اند. بر پایۀ برآوردها، حدود یک چهارم از پستانداران موجود جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند. نبود راهبردی مناسب، به اختصاص نامتناسب منابع حفاظتی تنها به شمار اندکی از گونه‏های بزرگ جثه و غفلت از سایر آرایه‏های درخور اهمیت در پستانداران‏ منجر می‏شود. با آنکه گونه‏های کوچک جثه بیشترین تنوع گونه‏ای پستانداران ایران را به خود اختصاص داده...

در این مقاله پویایی فضایی - زمانی نظام شهری ایران در دورۀ زمانی 90-1335 بررسی می شود. نمونۀ تحت مطالعه شهرهای دارای جمعیت بالاتر از 100 هزار نفر در سال 1390 است. شاخص تحرک رتبه برای سنجش تغییر رتبۀ شهرها در سلسله مراتب شهری ایران استفاده شد. از تکنیک های پیشرفتۀ تحلیل فضایی شامل شاخص  و نمودار پراکندگی موران برای بررسی الگوها و تفاوت های منطقه ای و تغییر رتبۀ شهرها در سلسله مراتب شهری ایران است...

تبار‌شناسی مناسبات ایران و آمریکا از حیث شناخت موقعیت جهانی و منطقه‌ای، وضعیت سیاسی ایران در دو سده اخیر و وقوف بر دیپلماسیِ در دستور کار رجال ایرانی درخور توجه به نظر می‌رسد. نوشتار حاضر با تبیین مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر ماهیت مناسبات مذکور، در حد فاصل دوران سلطنت قاجار تا سال 1325ش/1947 م، برای پاسخ‌گویی به این سؤال تلاش می‌کند که: ضرورت‌های سیاسی‌اقتصادی دو کشور در ماهیت و چگونگی مناسبات م...

اصولاً برقراری روابط تجاری ـ اقتصادی عمیق بین کشورها، مستلزم وجود بسترها و زمینه­های هم­تکمیلی است. بسترهای و زمینه­های هم­تکمیلی در برقراری روابط اقتصادی، همچون ظرف اصلی و بستر پویای روابط تجاری ـ اقتصادی بین کشورها عمل می­کنند. روابط تجاری ـ اقتصادی ایران با جمهوری آذربایجان نیز از این امر مستثنا نیست. در روابط اقتصادی بین ایران و جمهوری آذربایجان، تعلقات ژئوپلیتیکی گوناگونی، از جمله اشتراکات ...

روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری فدرال آلمان به عنوان یکی از قدرت های اصلی اروپایی و از مهمترین قدرت های اقتصادی و سیاسی جهان، علی رغم برخورداری از پیشینه سنتی و تاریخی و قدمتی طولانی و پُر فراز و نشیب در وضعیت مناسبی نیست ، هرچند روابط سیاسی بین دو کشور هیچ گاه قطع نشده، اما در حال حاضر در دوران رکود و سردی می باشد. و ظرفیت های موجود برای توسعه و ارتقاء روابط دوجانبه در عرصه های مختلف سیاسی،...

ایران، قبل از انقلاب اسلامی، مانند جوامع دیگر از مجموعه‌ای از ساختارها تشکیل شده بود. اقدامات گفتمان پهلوی سبب فعال‌کردن عوامل تنش‌خیز درون این ساختارها و درنهایت، شکل‌گیری شکاف‌ها و تعارض‌هایی در آنها شد. در چنین شرایطی، نوعی وضعیت نامتعادل ساختاری به‌وجود آمد. درنتیجه، فشارهایی بر نیروهای اجتماعی وارد آورد و وضعیت موجود در نظر مردم ناعادلانه، ناکارآمد و عقب‌افتاده جلوه کرد. این نیروهای اجتماع...

در تاریخ ایران اسلامی، عصر صفوی یکی از دوره­هایی است که تأثیرات عمیقی بر حیات معنوی و ارزش­های فرهنگی ایران ازخود به جای گذاشته و این تأثیرات حتی تاقرن معاصر نیز به خوبی قابل تشخیص است. مراسم عزاداری در حکومت صفویه به طور کلی بر اساس عقاید وافکار مذهبی- سیاسی شکل گرفته بود و از همان آغاز، چنان بسط و توسعه یافت که در کمتر دوره­ای از تاریخ ایران، در زمانی چنان کوتاه بدان پایه رسیده بود. بررسی و ش...