پردیس واژۀ ایرانی باستان است که به زبان فارسیِ رسیده و از زبان­های ایرانی وارد تمام زبان­های دنیا شده­است. مفاهیم مینوی پردیس بر اندیشۀ اسلامی تأثیر نهاده؛ هرچند مفهوم پردیس در این جهان­بینی دگرگون شده­است، امّا ساخت پردیس که در ایران از قدمت بسیاری برخوردار است، در دوران اسلامی ادامه یافته و بازآرایی آن در قالب نقش و نگارهای پردیسی، در هنر فرش رخ نشان داده است. واژۀ پردیس و ساخت مکان­هایی با ای...

شماری از آثار هنری ایران سده­های 4 تا 8 ﻫ. ق. با مجالسی آراسته شده­اند که شاهی کمان­گیر و سواره را در نخجیرگاه آهو نمایش می­دهد، درحالی­که بر پشت مرکبش زنی ریزاندام و چنگ­نواز نشسته است. این صحنه بنا بر متن شاهنامۀ فردوسی و هفت پیکر نظامی گنجوی، داستان بهرام گور شاهنشاه ساسانی و کنیز خنیاگرش آزاده را روایت می­کند. البته انتساب این روایت به شاهنامۀ فردوسی در سال‌های اخیر موضوع انتقاد بوده و حتی ...

هنر پیش از اسلام همواره بر هنر قرون بعد از اسلام تأثیر داشته است. مفرغ های لرستان همواره با نقوشی که مفاهیم نمادینی از مذهب و اعتقادات مردم آن زمان را نشان می داده تزیین شده اند. و تأثیر آن ها بر هنر دوران بعد قابل بررسی است. در این راستا نمونه هایی از مفرغ های لرستان موجود در موزه فلک الافلاک لرستان که از نظر تزیینات غنی تر بوده اند شناسایی وبر اساس نوع کاربرد طبقه بندی شده و ویژگی های مضمون...

کلود کائن، نویسنده این بخش از مدخل مفصّل حَرب (جنگ) در دائرةالمعارف اسلام، که بخشهای دیگر آن به جنگ در ایران، عثمانی، هند، و مصر دوره ممالیک اختصاص یافته و با شمار زیادی ازمقالات مرتبط نظیر جهاد، جیش، حصار، دارالحرب، باروت و جز آنها تکمیل می‏شود، به فن و هنر جنگ در عهد خلافت اسلامی (از آغاز تا پایان قرن هفتم هجری) پرداخته است. او ضمن بررسی اجمالی تأثیرات ادبیات مربوط به هنر جنگ در تمدنهای پیش از ...

تاریخ نگاران به بازآفرینی تاریخ و یا ثبت و ضبط رویدادها و وقایع پیرامون خود به روشهای توصیفی و یا توصیفی– تحلیلی می پردازند، از اینرو آثار ایشان دارای حجم قابل توجهی از اطلاعات، دربار? حیات سیاسی، اجتماعی، علمی، فرهنگی و هنری ادوار گوناگون می باشد که می تواند مورد استفاد? محققین و پژوهشگران با گرایشات گوناگون ، منجمله پژوهشگران در حوز? صناعت و هنرهای سنتی قرار گیرد. در برخی از کتب تاریخی ، به ط...

هنر نقاشی ایران طی شش قرن اول هجری آثار به جا مانده گوناگون و فراوانی دارد که پژوهش گران کمتر به آن ها پرداخته اند و آثار نقاشی این دوران را به خوبی یادآور نشده اند، به همین جهت موضوع این پایان نامه در این راستا خواهد بود تا آثار هنری این برهه ی ارزشمند بررسی شود. نقوش بی جان به عنوان بخش مهمی از عناصر به-کار رفته در نقوش این دوران تحلیل می شوند تا اهمیت حضورشان در نقاشی و جایگاه فرهنگی آن ها ر...

این مقاله جستاری پیرامون مقایسۀ رابطۀ مفهوم فضا در موسیقی و معماری جهان غرب، در دو دورۀ پیش از مدرن (قرن‌های14-18 میلادی) و پس از مدرن (قرن‌های 18-21 میلادی) است. در بیشتر پژوهش‌هایی که تا به امروز در مقایسۀ تطبیقی میان فضای موسیقی و معماری صورت گرفته، به معیارهای ظاهری بسنده شده و پژوهشی در زمینۀ رابطۀ مفهومی و محتوایی میان این دو هنر به طور جدی صورت نپذیرفته است. این بررسی در نظر دارد با مقای...

پوشاک همواره از ارزشمندترین مواریث فرهنگی هر قوم و ملتی به شمار می رود. این مقوله خود از بخشهای متفاوتی نظیر تن پوش، سرپوش و پای پوش تشکیل گردیده است. در این پژوهش محور اصلی بحث پیرامون پای پوشهای ایرانی در گستره زمانی هزاره پیش از اسلام تا عصر حاضر می باشد. بهترین مدرک جهت آگاهی یافتن از مشخصات و طرح پای پوشها، نمونه های تصویری در آثار هنری و تاریخی مربوط به هر دوره می باشد. از این رو کتبی نظی...

بر پایۀ متون تاریخی، در تمدن ها وادیان پیشین جهان، به ویژه درسلسله های مختلف ایران باستان، در دورۀ ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی، حجاب در میان زنان معمول بوده است؛ و این حقیقت روشن می شود که با ورود اسلام به ایران حجاب وارد ایران نشده است؛ بلکه بانوان ایرانی ازدوران باستان حجاب داشته اند و حجاب آنان با توجه به شرایط اقلیمی، اجتماعی، کار و پیشه، سبک و اسلوب خاصی داشت؛ آنچه بر صحت این ادعا گواهی ...