ر این رساله به بررسی خواستگاه واقع گرایی اجتماعی، پیشگامان این شیوه، نقش منتقدین اجتماعی، اشاعه دهندگان واقع گرایی اجتماعی ، مکاتب ایرانی واقع گرا(که به واقع گرایی توجه داشتند)، شروع واقع گرایی اجتماعی و گسترش آن در ایران، نخستین کسانی که بر اساس چنین دیدگاهی آثارشان را خلق کردند و بومی سازی شدن این دیدگاه در ایران، پرداخته شد. این رساله، ریشه ی واقع گرایی اجتماعی در ایران را در ادبیات نوشتاری ...

در عصر قاجار، در پی ورود فلسفهٔ مدرن به ایران، ساختارهای سنتی پیشین شروع به ریزش کرد و اصالت امر ذهنی جای به اصالت امر عینی در چارچوب ابعاد فاهمهٔ انسانی داد. جامعهٔ فکری ایران آن زمان، در مواجهه با دوگانگی فرهنگ پیشین خود و فرهنگ نوین غرب، چند رویکرد مختلف اتخاذ نمود که به‌زعم برخی نظریه‌پردازان معاصر می‌توان آنها را در سه رویکرد کلی غربگرایانه، انطباق‌گرایانه و انتقادی تقسیم‌بندی نمود. هر یک از ...

یادمان­های ماندگار در حوزه فرهنگ، مذهب و تاریخ ملل به پیشینه جامعه و ژرفای تفکر هر قوم وابسته است. این آثار ارزشمند به درک وسیع، حکمت متعالی، آداب و ادب رایج زمانه، اخلاق و فرهنگ دینی و ملی متصل بوده و محصول قوام یافته آن به فن و مهارت آراسته شده است. ضریح به عنوان شاهکاری در میان هنر، مهارت و صنعت و ترکیبی از مجموعه­ی هنرهای صناعی، محلی برای حفاظت و صیانت از مضجع ذراری پاک نبوی (ص) مورد استفاد...

در دورۀ ایلخانی (حدود 633 ه. ق. تا 756 ه. ق.) با ورود ایرانیان به دستگاه حکومتی، حمایت از هنر و هنرمندان رونق گرفت و هنرهای مختلف از جمله گچ بری به رشد و شکوفایی چشمگیری دست یافت. در این دوره، شاهد محراب ها و کتیبه های گچ بری زیبا و پرکاری هستیم که از سوی حاکمان و والیان جهت مساجد، امامزاده ها و مقابر بزرگان سفارش داده می شدند و توسط هنرمندان بنامی از خاندان های مختلف ساخته می شدند. در این میان...

تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که مفهوم «خود» چگونه در دهه های اخیر در هنر معاصر ایران و خاورمیانه مورد بازاندیشی قرار گرفته است. هنرمندان بسیاری مفهوم خود، هویت، و به طور کلی مفهوم سوژه ی شناسا را بخصوص از منظر نگاه مطالعات پسااستعماری مورد توجه قرار داده اند. اینک مساله اصلی مورد توجه ما در این مجال، آن است که برخورد هنرمندان با این مفهوم چگونه بوده است؟ آنان از چه روش هایی برای بازنما...

هنرهای ایرانی از گذشته های دور تا کنون همواره در بطن زندگی مردم بوده و حضور فعال داشته است. متاسفانه در دوره معاصر این کم رنگ تر شده و بیشتر نگرش تزئینی و موزه ای به آن می شود. استفاده از فناوری و ابزارهای نوین هم عصر خود از ویژگی های مهم هنرهای ایرانی است که در دوره معاصر این روند به شدت کاهش پیدا کرده است و هنرمندان معاصر، آثارشان را با فناوری های و ابزارهای معاصر تطابق نداده اند. در این ر...

هنرمندان نوظهور در آستانه انتخاب مسیر در دوراهی ارزش­های بازار و ارزش­های هنری قرار دارند. هنرمندان برای ورود به دنیای هنر باید ارزش­های یک دنیای واژگونه را بپذیرند؛ هنرمندان تازه­کار، آماتورها و تازه فارغ‌التحصیلان هنر، امیدوارانه برای تحقق هنر ناب و خالص تلاش می­کنند؛ هنری که موفقیت آن، به معنای موفقیت در فروش نیست، بلکه برعکس شکست تجاری یک اثر هنری ممکن است به یک موفقیت نمادین در دنیای هنر ت...

در دوران معاصر و به دلیل دگرگونی‌های فراوان در آفرینش‌های هنری، تعداد اندکی از هنرمندان هستند که به بازتولید برخی از نمادهای خاص اهتمام دارند. از مهم‌ترین این هنرمندان، ژازه طباطبایی ـ نقاش و مجسمه‌ساز ـ است که به شیوه خاص خود برخی از نمادهای مهم و کهن ایرانی را بازمی‌آفریند؛ مانند شیروخورشید، اسب و مرغ ـ آدم‌ها و غیره . در این مقاله چگونگی بهره‌گیری ژازه از این نمادها بررسی می-شود؛ این نمادها ...

حمام وکیل شیراز از بناهای مجموعه زندیه است که تحت نظارت مستقیم کریمخان زند ساخته شده است. این حمام، هم به لحاظ عظمت و هم به لحاظ فنون معماری و آرایهها و نگارههای تزیینی‌اش، یکی از بناهای قابل توجه و تحسینبرانگیز دوره‌ی زندیه است. کارهای پژوهشی صورت‌گرفته در مورد حمام وکیل تاکنون بیشتر به بعد باستانشناختی، معماری و نیز برنامههای مرمتی آن پرداختهاند. از این‌رو، پژوهش حاضر به بررسی آرایهها و نگاره...

استفاده از سبک­های یکسان هنری و معماری در بناها و آثار آیینی یکی از بارزترین و مشهودترین گونه‌ها از روابط فرهنگی و تاریخی میان ملت­هاست. یکی از نمونه­های این پدیده شباهت هنر و معماری در ابنیۀ مذهبی مناطق شمالی ایران، به‌خصوص مازندران، با مساجد جنوب داغستان در منطقۀ قفقاز شمالی است، که با توجه به استیلای سیاسی و اجتماعی ایران تاریخی از دورۀ ساسانی تا پیش از حکومت تزارها، تحت تأثیر فرهنگ و هنر ای...