محمدعابد ‌جابری برای یافتن راه‌کاری به‌منظور برون‌رفت از فضای فکری مسدود عربی ـ اسلامی به تحلیل «سنت» و «گذشتة» آن روی‌ آورد و با نگرشی تاریخی و ساختارمند و در چهارچوب عقلانیت انتقادی سه نظام فکری بیانی، عرفانی، و برهانی را در ساختار آن تشخیص داد. روش‌شناسی تاریخ‌گرایانه و ساختارگرایانه به فکر وی سمت و سویی داده است که ضمن ساختارشکنی در تحلیل فضای فکری عربی ـ اسلامی، ساختارهایی را نیز بر آن تحم...

دو پارادایم اصلی در خصوص اینترنت و فضای مجازی وجود دارد، دیدگاه اول «انتشار» است که در آن اینترنت مکانیسم انتشار اطلاعات در سطح جهانی است این دیدگاه یک نگرش مدرن است و نگاهی ابزارگرایانه به اینترنت و فضای مجازی دارد. در این قرائت، اینترنت یک ابزار ارتباطی است که اهداف کاربرانش را پیش می برد، دیدگاه دوم اینترنت را معادل مفاهیمی همچون مشارکت، سهیم شدن، اجتماع، انجمن و رسیدن به باورهای مشترک می دا...

با توجه به آنکه فرهنگ مصرفی امروزه خصوصیت اصلی جامعة مدرن قلمداد می شود و فرهنگ جامعة ایران نیز  در نتیجة تبادلات فرهنگیِ اثرگذار، درحال گذار به وضعیت مدرن محسوب می شود، ارائة تصویری از فرهنگ مصرفی جامعة ایران می تواند به ارائة تحلیلی دقیق از نحوة گذار از جامعة سنتی به مدرن منجر گردد. در این مقاله داده های پیمایش ملیِ گرایش های فرهنگی و نگرش های اجتماعی در ایران، پیرامون بررسی گذران اوقات فراغت م...

زیباشناسی مدرن در مقوله­های زیبایی و معنا حساب خود را از زیباشناسی کلاسیک جدا کرده و تجربه­های زیباشناختی جدیدی را شکل داده است. دیگر از نگرش انسان به ایستایی و ثبات جهان، حتی در حوزه­ی تفسیر و نقد، اثری نیست. وقتی کاری، مدرن یا پست­مدرن توصیف می­شود، با الزام به درک نوعی پیچیدگی، کار نقد پویاتر و دشوارتر از همیشه خواهد شد. با وجود هم­پوشانی نقد و امر زیباشناختی، دشواریِ تعریف و تشخیص هنر مدرن و...

توسعه سیاسی همواره با آسیب ها و چالش های گوناگونی مواجه بوده است. منشأ یکی از چالش های اساسی آن در جامعه ما، درک نادرست از نسبت توسعه سیاسی باسیاست مدرن است. درواقع اگر درک درست و معناداری از رابطه این دو مقوله وجود نداشته باشد، ممکن است بین طرفداران توسعه سیاسی با کارگزاران سیاست، منازعه و معارضه به وجود آید و آثار و پیامدهای ناگوار آن، علاوه بر کارگزاران این دو حوزه سیاسی، دامن جامعه را نیز ف...

تحول خانواده در جهان معاصر از مباحث کانونی جامعه‏شناسی خانواده طی دهه‏های اخیر است. تأثیر مدرنیته، به‏خصوص از بُعد فرهنگی آن، بر تحولات خانواده در غرب، که به شکل‏گیری و تکوین خانوادة مدرن و پست‏مدرن منجر گردیده است، موضوع تتبعات نظری و پژوهش‏های تجربی فراوانی بوده است. این مقاله در پی آن است که این موضوع را در جامعة ایران از منظر کنشگران اجتماعی، به‏ویژه از دیدگاه جنسیتی، بررسی و مهم‏ترین عوامل ...

چکیده در فلسفة دکارت نفس و بدن به گونه‌ای پیچیده، هم به صورتی متمایز از هم جدا هستند و هم دارای اتحادی ریشه‌ای هستند. فیلسوفان معاصر و خلف دکارت به راه‌های مختلفی برای رفع این تناقض متوسل شده‌اند. شاید بتوان این مسئله را مهم‌ترین مسئله مدرن دانست، که در تمام شئون مدرنیسم خود را نشان داده است. پاسخ نیچه به این مسئله متفاوت است. طبق نگرش نیچه این تناقض نمایشی است که دکارت به گونه‌ای مقدر آن را ا...

سهراب سپهری، شاعر نوپرداز و صاحب سبک معاصر، همواره از بیانی نمادین در عین حال، نامتعارف برای تبیین احوال، اشراق و شهود عارفانه‌ی خویش، بهره برده که در نوع خود، منحصر به فرد است. کلیت شعر او ترسیمِ سمبولیک و شاعرانه‌ای از عرفانی ساده و همه‌فهم بوده که از عناصر، پدیده‌ها و واژگان،به شکل متفاوت سود می‌جوید تا ناخودآگاهانه، نگاهِ خواننده را متوجه چشم‌اندازهایی تازه کند. سپهری به دلیل داشتن احوال، ذهن...

گذشتۀ درخشان و تمدن‌ساز جهان اسلام و عقب‌افتادگی کنونی آن مسئله‌ای است که ذهن خیلی از اندیشمندان مسلمان را به خود مشغول داشته است. هر یک از اندیشمندان مسلمان نیز به‌طور معمول متناسب با یافته‌ها و بافته‌های فکری و فلسفی خود بدان پرداخته‌اند. محمد عابد‌جابری در راستای جستن راهکاری برای برون‌رفت از فضای فکری مسدود عربی-اسلامی به تحلیل «سنت» و «گذشتۀ» آن روی ‌آورده و با نگرشی تاریخی و ساختارمند و د...

دوران مدرن و پست مدرن قبل از هر چیز با پارادایم معرفت شناسی مشخص می شود که بازتاب آن را  در همه حوزه ها، از جمله در ادبیات و شعر نیز می توان یافت. شعر پست مدرن ایران در شمارآخرین و جدیدترین اشعار معاصر قراردارد که نگاههای منتقدان و بسیاری از جوانان جامعه را به سوی خود جلب کرده است. یکی از موضوعات عمده در این اشعار، بازتاب  چهرۀ زنان در طیف­های گوناگون است که در برخی موارد بیانگر احوال وکردار و ...