چکیده: این پژوهش برآنست تا پس از معرفی جایگاه حقیقی نهضت آزادی و نهضت اسلامی در تاریخ معاصر کشور، ضمن بازخوانی اختلافات میان نهضت آزادی و نهضت اسلامی، ریشه های سیاسی و فکری ای که شکاف میان آنان را موجب گشته است را تبیین نماید. سئوالات پژوهش حاضر به شرح زیر می باشد: چه عواملی باعث گسست میان نهضت آزادی و نهضت اسلامی ایران شدند؟ گرایشات نهضت آزادی در چه بستر تاریخی نضج یافته است؟ رویدادهای ادوار ...

به موازات گسترش دامنة علوم، ذهن تخصص‌گرای انسان متفکر، اقبال بیشتری به تخصصیتر شدن موضوع کتابها و مدارک علمی‌، نشان داده است. انسان محقق همواره می‌کوشد در برخورد با مجهولات، بدون اتلاف وقت و گسسته شدن رشته‌ تحقیقات و افکارش، در کوتاهترین زمان ممکن، به پاسخی مطمئن دست یابد. در برخورد با تألیفات و منابع گرانقدر تاریخی، که نفس استناد به آن کتب و استفاده از آنها موضوعیت دارد، راهی جز تهیة‌ کتب کلی...

چکیده بعد از انقلاب مشروطیت دومین تند باد دگرگونی اجتماعی در ایران نهضت ملی شدن نفت و تحولات مربوط به آن است. جنبش ملی شدن صنعت نفت، مهمترین حرکت ضد استعماری در دهه 1330 ش (1950 م) در منطقه خاورمیانه بود. ملی شدن صنعت نفت برگ زرینی در تاریخ معاصر ایران است. در این پیروزی عوامل متعددی نقش آفرینی کرده اند. چنان که می توان گفت که با ائتلاف همه نیروهای مذهبی و ملی، گروههای سیاسی و متحد در برابر است...

علمایی نظیر شیخ فضل الله نوری می دانند که قرآن کریم و دین مبین اسلام جاودان است و از نقص و زوال و تحریف مصون و مبراست و همواره چراغ راه هدایت و قانون زندگی بشری است، لیکن قانونی که در کتابخانه باشد و نه در مقام اجرا و صحنة اجتماع توان هدایت و بیداری انسان ها و اصلاح روح و رفتار آنان را ندارد و همان گونه که در صدر اسلام ولایت و حکومت امری ضروری بود، اکنون نیز خاتمیت اسلام اقتضا می کند که ولایت و...

علمایی نظیر شیخ فضل الله نوری می دانند که قرآن کریم و دین مبین اسلام جاودان است و از نقص و زوال و تحریف مصون و مبراست و همواره چراغ راه هدایت و قانون زندگی بشری است، لیکن قانونی که در کتابخانه باشد و نه در مقام اجرا و صحنه اجتماع توان هدایت و بیداری انسان ها و اصلاح روح و رفتار آنان را ندارد و همان گونه که در صدر اسلام ولایت و حکومت امری ضروری بود، اکنون نیز خاتمیت اسلام اقتضا می کند که ولایت و...

آثار ادبی نهضت مشروطه در دهه های اخیر به عنوان بخشی از مهم ترین اسناد جامعه شناسان برای تحلیل مناسبات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوران معاصر مورد توجه قرار گرفته است. سیداشرف الدین گیلانی ملقب به نسیم شمال، نقش بارزی در روشن گری عصر مشروطه داشته است. کمتر تحولی در عصر مشروطه صورت گرفته است که سیداشرف دربارۀ آن شعر نسروده باشد. در این پژوهش با روش بینارشته ای کوشیده ایم تا در دو بخش، به بازخوانی ...

کاوش در باب ملی گرایی در ادبیات نمایشی ایران، ما را با دو برهه ی مشخص در تاریخ یکصدوپنجاه ساله ی خود مواجه می کند، یکی روزگار پهلوی اول و دیگری دوران جنگ ایران و عراق که در ادبیات نمایشی آن دوران- و حتی تاکنون- با عنوان تئاتر دفاع مقدس آثار زیادی را به خود اختصاص داده است. اما رویکرد کلی این تحقیق، بررسی و شناخت نهضت شعوبیه - نخستین جنبش ناسیونالیسم ایرانی- به عنوان مقدمه و آبشخوری تاریخی برای ...

بیت­الحکمه نخستین و بزرگترین مرکز فرهنگی جهان اسلام در دوره عباسی بوده و به عنوان عامل اصلی اعتلای نهضت ترجمه در این دوره محسوب می شد. به دنبال این نهضت و تولیدات علمی آن منزلت دولت اسلامی ارتقا یافته و روابط آن با سایر کشورها قانون­مند شد. از این زمان به بعد مسلمانان در حوزه های مختلف علمی پرچم رشد و شکوفایی را به دوش کشیدند، تشویق خلفای عباسی نیز باعث شد تا بیت­الحکمه اهمیت بیشتری پیدا کرده و...

هنوز یک دهه از تاسیس دانشگاه تهران نگذشته بود که ایران در فضای جنگ جهانی دوم و اشغال متفقین ، استقلال خود را در خطر دید. با برکناری رضاشاه از قدرت و روی کار آمدن محمد رضا شاه که موجب بازتر شدن فضای سیاسی گردید فعالیت ها و تحرکات نسبتاً وسیعی در سطح جامعه و به تبع آن در بین دانشجویان و دانشگاه پدید آمد شاید بتوان مطالباتی همچون استقلال، آزادی و احیای مشروطیت را مهمترین خواسته های مردم و دانشجویان...

چکیده غله، محصول اصلی اقتصاد کشور در عصر ناصری و نان خوراک اصلی مردم بود. از همین روحکومت ناصری و تمام گروه ها و طبقات اجتماعی در سراسر این عصر به طور مستقیم با مسئله ی نان و فراز و نشیب قیمت غله درگیر بودند. قحطی ها موجب رکود داد و ستد و تجارت، کاهش شدید کشت و زرع، بحران مالی دولت ،بحران حمل و نقل،شیوع بیماری های واگیردار،مهاجرت ، مرگ و میر و ناامنی می شدند و بر مناسبات ارضی و مالکیت زمین تأ...