یکی از حوزه های مطالعات بین رشته ای، جامعه شناسی ادبیات است که اندکی پس از ظهور آثار ادبی خود نمائی می کند تا ارزش و تبحر و مهارت ادیب را در آثارش نشان دهد. از جمله نظریه پردازانی که به نقد و تحلیل ساختار جامعه پرداخته، جورج لوکاچ است. وی یکی از برجسته ترین ناقدان جامعه شناسی ادبی در قرن بیستم که با ارائه ی نظریات ارزنده، انقلاب بزرگی در زمینه نقد جامعه شناختی پدید آورد و گام های بلندی در راه ا...

داستان شورانگیز رستم و اسفندیار با قابلیت های شگفت انگیزش در جذب مخاطبان متعدد‘ با علایق و سلایق گوناگون بی تردید از عالی ترین داستان های شاهنامه محسوب می شود. با این حال‘ این داستان و داستان های مشابه‘ با وجود ارزش والای ادبی شان‘ کمتر در چارچوبی نظری‘ برگرفته از علوم جدید‘ مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. با مطالعه عمیق و دقیق متن‘ ساختاری (structure) منسجم به مانند تار و پودی در هم تنیده در ...

جنگ تحمیلی ایران علاوه بر اینکه در زمینه های مختلف اجتماع تاثیرگذار بوده است، در عرصه ادبیات نیز تاثیرات بسزایی داشته است؛ به طوری که از آغاز جنگ ،ادبیات جدیدی به نام ادبیات دفاع مقدس پایه گذاری شد. جنگ در انواع گوناگون ادبی مانند: داستان های کوتاه، داستان های بلند، رمان ، فیلم نامه و... تبلور یافته است. داستان های کوتاه نسبت به سایر انواع داستانی به دلایلی از رشد چشمگیری برخوردار بوده است. د...

زمینه ها و عوامل ایجاد نوع ادبی داستان­نویسی معاصر در ادبیات عرب و فارسی بسیار نزدیک و شبیه به هم است؛ بویژه اینکه در هر دو زبان، داستان برگرفته از الگوهای داستان نویسی غرب است؛ یعنی شباهت­ها سبب شده است که بسیاری از محققان، شیوه داستان نویسی یکی از این دو را متأثر از دیگری بدانند؛ هرچند تأثیر را نمی توان انکار کرد. در این مقاله شباهت­ها و احیانا تأثیر و تأثر دو داستان کوتاه رجل سیاسی جمالزاده ...

تلاش انسان مدرن برای دست‏یابی و تحقّق امیال و لذّت­ها، او را به جدالی درونی وامی­دارد. هنجارها و قوانین اجتماعی نقش بازدارنده‏ای در حصول لذّت بر عهده دارند؛ امّا گاه نهاد لذّت‏طلب چندان سرکش می­شود که به همه چیز پشت پا می­زند. اضطراب ابراهیم داستان برخورد دو ساختار روانی نهاد و فراخود است. هدف داستان کالبدشکافی فرهنگی جامعه است تا تصویری از وجوه ناپیدای واقعیّت را به خواننده نشان بدهد. در رمان مدرن،...

شاهنامه به لحاظ ابعاد زیبایی شناسانه و ویژگی های ساختار ی و زبانی، قابلیت ها وکارکردهای بسیار با ارزشی در حوزه ی هنرهای نمایشی دارد وهر بخش آن می تواند منبع الهامی برای نـگارش آثـار نمایشی باشد. .بـسیاری از آثـار نـمایشی بزرگ جهان با الهام از داستان های اسطوره ای، تاریخی و کهن نگاشته شده اند و رمز ماندگاری این آثار نیز در استفاده درست و منطبق کردن آن با نیازهای فرهنگی زمانه است. درباره ی شاهنام...

دانشی به نام نقد روان کاوی وجود دارد که گاهی به بررسی و تحلیل روحیه ی نویسندگان، شاعران و گاهی به تحلیل شخصیت-های داستانی می پردازد. غلامحسین ساعدی نویسنده ی برجسته و صاحب نام دهه ی 50 - 40 آثار شاخصی با زمینه های روان شناسی نگاشته است که نگارنده در طی این پژوهش تلاش کرده با این فرض که آثار وی متأثّر از جنبه های روان شناسی می-باشند، به نقد و بررسی آن ها بپردازد. از آن جهت که داستان ها و نمایش نا...

ملکوت بهرام صادقی یکی از آثار ماندگار ادب داستانی است که با سبکی متفاوت نوشته شده است. بر اساس نظریه های جدید که در تحلیل داستان کارایی دارند، کمتر کار مهمی درباره ی ملکوت انجام شده است. این رساله نگاهی تازه به این داستان دارد و در پی آن است تا بعضی از خصوصیات زبانی، موضوعی و فنی آن را توضیح دهد. نگارش موجود با توجه به سه رویکرد نوین ساختارگرایانه، روان شناسانه و فمینیستی در سه فصل مجزا و مطابق...

رمان یکی ازانواع ادبی جدید است که دراوایل قرن بیستم،به عنوان یک فنّ ادبی مستقل،جایگاه خودرادرادبیات عربی محکم کرد.این گونه­ی ادبی دربیان مسائل مربوط به زندگی انسان معاصرکه بامعضلات خاصّ دنیای خوددست وپنجه نرم می­کند،از توان بالایی برخوردار است و توجّه بسیاری از نویسندگان خوش ذوق را به خود جلب کرده است؛ یکی از این نویسندگان معاصر عرب«نجیب محفوظ»است که علاوه بر داستان کوتاه، در زمینه­ی رمان نیز آثار...