خشکسالى از قدیم ‏الایام یکى از بلایاى طبیعى خطرناک براى زندگى بشر بوده است. به طورى که در متون تاریخى دیده مى ‏شود این پدیده همیشه باعث بسیارى از تحولات اجتماعى - اقتصادى مثل جنگها، قحطی­ ها و مهاجرت­ ها بوده است. در این تحقیق دوره‏ هاى‏ تر و خشک تعدادى از ایستگاه هاى هواشناسى حوضه آبریز دریاچه ارومیه واقع در ناحیه شمال غربى ایران بررسى و تحلیل شده است. بدین منظور ابتدا با روشهاى سالانه ...

روحیات ایرانى چگونه است؟ بى‌گمان نمى‌توان ذات‌باورانه و تقلیل‌گرایانه، از روحیات خاص و ثابت ایرانى سخن گفت؛ درکل عنوان ایرانى ناظر بر تفاوت‌هاى رفتارى افراد و گروه‌هاى مختلفى در دوره‌هاى گوناگونى است. از سوى دیگر؛ مردم تمام فرهنگ‌ها و جوامع (حتى در توسعه‌یافته‌ترین کشورها) در معرض مشکلات رفتارى مانند پنهان‌کارى، دروغ و ضعف کار گروهى و مانند آن بوده و هستند، کما این‌که در میان ایرانیان صفات و رف...

 جاودانگى و جامعیت قرآن به مفهوم فرازمانى و فرامکانى بودن و عدم تأثیرپذیرى آن از فرهنگ زمانه اثبات گردیده است. آیات من بلغ، بعثت، عزّت و آیاتى که از پایدارى و جهان شمولى بشارت‌ها و بیم‌ها و پیام‌هاى قرآن و پیراستگى قرآن از هر گونه اختلاف و کاستى سخن مى‌گویند، دلایل قرآنى این مدعا هستند. روایات رسیده در باب تازه بودن قرآن در همه زمانها، لزوم مراجعه به قرآن، عرضه احادیث بر قرآن و حدیث ثقلین مستندا...

 بررسى و نقد دیدگاه‌هاى مفسّران و مورّخان در مورد ویژگى‌هاى مصحف على(ع) است. بر پایه گزارشهاى تاریخى، پس از رحلت پیامبر(ص)، حضرت على(ع) سوگند یاد کرد تا قرآن را جمع نکند، ردا بر دوش نگیرد و به هیچ کارى نپردازد. چون چنین کرد و قرآن را گردآورد آن را بر حاکمان وقت و مردم عرضه کرد امّا آنان نپذیرفتند. اصل جمع‌آورى قرآن از سوى على(ع) و تألیف مصحف به دست آن بزرگوار حقیقتى روشن و پذیرفته است. امّا جزئیات ...

 تبیین اصول نظرى سید قطب در "فى ظلال القرآن" و نمودار ساختن تشابه این نظریات با اصول هرمنوتیک است. نویسنده پس از رد کردن آشنایى سیّد قطب با نظریات دانشمندان غربى در زمینه هرمنوتیک و نیز استنباط این دیدگاه‌ها توسط سیّد قطب از میراث عظیم فرهنگى تفسیر و علوم قرآن؛ این دیدگاه را رهاورد "زندگى در فضاى قرآنى" و محصول اندیشه و تأمّلات ژرف و روشمند دانشمندى مسلمان دانسته است.  سید قطب معتقد است پیش فهم‌ه...

 سیر تاریخى »آیات الأحکام« در عصر صحابه مورد بررسى قرار گرفته است. پس از رحلت پیامبر(ص)،حفظ و حراست قرآن از هر گونه تحریف و تبیین و تفسیر آیات قرآن از مهم‌ترین مسؤولیّت‌هاى صحابه در ارتباط با قرآن، تلقّى مى‌شد.آیات الأحکام نیز به عنوان بخشى از آیات مورد توجه صحابه قرار داشت.شمارى از صحابه با دانشهاى قرآنى و تفسیر قرآن آشنا بودند و على(ع) به عنوان سرآمد این افراد شناخته مى‌شد. آن حضرت با استناد به...

 بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »الفرقان فى تفسیر القرآن« اثر دکتر محمّد صادقى است تفسیر الفرقان در شمار تفسیرهاى معاصر قرار دارد و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن نگارش یافته و روایات تفسیرى را به عنوان ابزارهاى فرعى تفسیر قرآن شناخته است. به همین دلیل روایات اسباب نزول در این تفسیر بر خلاف روش مرسوم مفسّران در پاورقى آمده است که نشانگر دید منفى و محتاطانه مفسّر است. وجود روایات اسرائیلى...

 طرح پرسشهاى متعددى در باب فهم قرآن است که پاسخ به آنها راهگشاى خیلى از مسایل در فهم و تفسیر قرآن مى‌باشد. نویسنده پرسشهایى را در چند محور مطرح کرده و به سیر تاریخى آن به صورت اجمال و پاسخهاى احتمالى که ممکن است داده شود یا داده شده است، اشاره کرده است. نخستین محور چگونگى زبان قرآن است. در این رابطه سه دیدگاه از سوى غربیان راجع به زبان دین بیان شده است: 1 - نظریه پوزیتیویست‌ها، 2 - نظریه تمثیلى...

 بررسى نقاط همسو و ناهمسو در میان متون اصلى سه دین بزرگ ابراهیمى یعنى یهود، مسیحیت و اسلام است. نویسنده در چهار محور تاریخ، تشریع، معارف و اخلاق نگاه و بیان قرآن و عهدین را به مقایسه و ارزیابى گرفته است. در محور نخست از دو زاویه بحث کرده است 1- ثبت رویدادهاى تاریخى که در این زمینه قرآن با تورات و انجیل همسویى نسبتاً زیاد دارد البته تفاوتهایى نیز هست امّا تورات و انجیل همسویى زیادى با یکدیگر ندارن...

به طور کلى، تاریخ حاکى از سیر و حرکت تمدّن انسانى از شرق به غرب است. دین و به همراه آن فلسفه از بارزترین و مهمترین بخشهاى این فرهنگ و تمدن است. حکمت شرقى از مصر و کلده و هند بر سرزمین فیثاغورس و افلاطون تابیده است و فتح آسیاى غربى اگرچه به دست اسکندر انجام یافت، امّا به حرکت مبلّغان بودایى به شام و فلسطین در قرون ماقبل عصر  مسیحى منجر شد و تا ترکیه امروزى نیز پیش رفته بودند.(1) «حتى مورّخ شکاک هم ...