موضوع فرد و جامعه یا عامل و ساختار در جامعه شناسی یا موضوع خرد- کلان در علوم اجتماعی و اقتصادی، همگی به یک مسئله اشاره دارند که از سوی فیلسوفان علوم اجتماعی به نام نوظهوری اجتماعی خوانده می شود. مسئله ی نوظهوری به مطالعه هستی شناختی و روش شناختی پدیدارهایی می پردازد که از کنش و واکنش اجزای یک سیستم حاصل می شود. مسئله نوظهوری اخیرا در زمینه علوم شناختی نیز توسط فیلسوفان ذهن مورد بحث است. تعامل ا...

این مقاله خلاصه‌ای است از سخنرانی برگزار شده در مؤسسه مطالعات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس و نویسندگان در آن با طرح سؤالات و موارد انتقادی نسبت به نظریه اقتصاد ارتدوکس(نظریه اقتصاد نئوکلاسیک) دلایل و انگیزه‌های توجه به بحث «سرمایه اجتماعی» را توضیح می‌دهند و سپس با اذعان به اینکه مفهوم «سرمایه اجتماعی» می‌تواند برخی از شکافهای نظری اقتصاد نئوکلاسیک و دیدگاه‌های توسعه‌ای منتج از آن را به خوبی پر ک...

هدف از این جستار، بررسی و بازسنجی ِشکل ِارتدوکس ِنظریه ی انتخاب عقلایی به طور کلی، و نیم نگاهی به جایگاه ِتئوریک ِآن در پیکره ی علم ِاقتصاد به طور ِخاص است. بدین منظور، از خلال ِگفتمانی روش شناختی به‎کاستی ‎ها و نارسایی ‎های ِاین نظریه - چنان که به مثابه نظریه ای بنیادین در علم ِاقتصاد جا افتاده و به بُن انگاره ای آکسیوماتیک تبدیل شده - اشاره می کنیم و در روشن کردن ضرورت ِبه پیش کشیدن ِروش‎های نوین ِپژوهش در...

هدف: این مقاله روش تحلیل گفتمان انتقادی (که یکی از روشهای کیفی و تفسیری است) و کاربردهای محتمل آن در پژوهشهای علوم کتابداری و اطلاعرسانی و نیز، زمینههای استفاده و نقدهای مرتبط با این روش را بیان می کند. روش: مقالۀ حاضر از نوع تحلیلی است. در این نوع مقالات، نظریه یا روش خاصی گسترش مییابد، با شواهد نوینی استحکام بخشیده میشود، تبیینات دیگری مییابد، یا با تأمل و تردید یا انتقاد به آن توجه می...

اخیراً روش شناسی بازخوداندیشی مورد توجه نظریه پردازان علوم اجتماعی قرار گرفته است هواداران این رویگرد می کوشند باارایه ترکیبی از برخی مولفه های تجربه گرایی تفسیر گرایی و نظریه انتقادی به درک نوینی از روش شناسی برسند که از کاستی های نظریه های بالا مبری باشد درضمن این رویکرد برخی دو انگاریهای موجود دراندیشه سیاسی اجتماعی را از جمله دو انگاری عاملیت /ساختارعینی /ذهنی خودآگاه /ناخودآگاه رابه چالش گ...

این مقاله خلاصه‌ای است از سخنرانی برگزار شده در مؤسسه مطالعات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس و نویسندگان در آن با طرح سؤالات و موارد انتقادی نسبت به نظریه اقتصاد ارتدوکس(نظریه اقتصاد نئوکلاسیک) دلایل و انگیزه‌های توجه به بحث «سرمایه اجتماعی» را توضیح می‌دهند و سپس با اذعان به اینکه مفهوم «سرمایه اجتماعی» می‌تواند برخی از شکافهای نظری اقتصاد نئوکلاسیک و دیدگاه‌های توسعه‌ای منتج از آن را به خوبی پر ک...

حکمای متعالیه، بر اساس شماری از دلائل، به دفاع از نظریّة اصالت وجود پرداخته­اند. همچنین این نظریّه، بر شماری پیش­فرض مبتنی است. لذا، مواجهة انتقادی با این نظریّه می­تواند به دو شکل عمده صورت­بندی شود که عبارت­اند از: بررسی پیش­فرض­های نظریّه؛ و بررسی ادلّة آن. در مقام مواجهة انتقادی با پیش­فرض­های نظریة اصالت وجود، اشتراک معنوی وجود ـ به عنوان یک پیش­فرض تصدیقی ـ نادرست و یا محلّ تردید است. همچنین تل...

این مقاله رابطه بین سلامت با بروز خشونت و آسیب در عرصه سیاست بین الملل را مورد بررسی قرار می دهد. دانش روانشناسی سیاسی و زیست سیاست رابطه بین سلامت و رفتار سیاسی را مورد توجه قرار می دهند. فروید ر یشه های روانشناختی رفتار را مورد توجه قرار می دهد و ریشه های مرضی برای رفتار قایل می شود. یونگ ذهن مشترک و ناخودآگاه جمعی را به نظریه فروید اضافه می کند به این معنا که فقدان سلامت جمعی می تواند در برو...

نظریه های علمی را می توان در بستر فرهنگی شکل گیری خود مطالعه و عوامل شکل گیری آن ها را تحلیل کرد. یکی از نظریات فرهنگی مطرح در اواخر سده بیستم و اوایل سده بیست ویکم، نظریه فرهنگی استوارت هال است. این مقاله درصدد روش شناسی انتقادی مبانی معرفتی و غیرمعرفتی نظریه فرهنگی هال است. نتایج بررسی حاضر نشان می دهد که مبانی غیرمعرفتی نظریه استوارت هال را می توان در شخصیت حاشیه نشین وی و روزگار حاکمیت تاچر...

عقلانیت انتقادی، نگرشی در شناخت شناسی و فلسفه ی علم است که بر طبق آن هر گزاره ی معرفتی به طور عام و هر نظریه ی علمی به طور خاص را می توان به گونه ای عقلانی نقادی کرد و آن ها را، در صورت برخورداری از محتوای تجربی، می توان، با قرار دادن در معرض آزمایش ها و مشاهدات گوناگون، مورد آزمون تجربی قرار داد تا صدق احتمالی آن ها تأیید یا کذب آن ها معلوم گردد. در عقلانیت انتقادی انسان ها پس از مواجهه با مسأ...