«یکی دیگر از طوایف عمّال خجسته اعمال کاشان سلسلة مرحوم فتحعلی خان ملک الشعرا متخلص به صبا، دنبلی الاصل، کاشانی الوطن مشهور به طایفة ضرّابی است. «اولاً باید دانست که دنبل کجاست؟ ملک ناصر در تاریخ آداب ملوک می گوید: دنبل از محال خوی است و کوه آن در کوهستانات دیاربکر است. گویا یکپارچه سنگ بی راه است و پیوستگی به کوه دیگر ندارد. اطرافش جنگل های دشتی، از پس جنگل ها، کوه های بلند است و شطّ از او بدو رود...

بعضی کاتبان نسخه های خطی دیوان حافظ و ازآن جمله کاتبان سده نهم هجری در امر کتابت به سبب شتاب کاری یا بی اهمیت دانستن نقطه درقالب کلمه، در قید نقطه در جای صحیح آن تسامح کرده اند یا آن را از قلم انداخته اند. برای مصحح دیوان حافظ به ویژه هنگام استناد به ضبط نسخه های خطی این اشکال پیش می آید که کلمه ای را که فرضاً نقطه حرف اول آن ساقط است نه می توان در ردیف نسخه هایی منظور کرد که در آن موضع یک فعل م...

آقا محمدتقی قمی متخلص به "صهبا" از شاعران قرن دوازدهم هجری است که در مکتب اصفهان پرورش یافته و از شاگردان میر سید علی مشتاق اصفهانی به شمار می رود. صهبا بیشتر در غزل و رباعی طبع آزمایی کرده و در سرودن اشعارش به شیوه شاعرانی چون سعدی و حافظ نظر داشته است. موضوع پژوهش حاضر تصحیح دیوان صهبای قمی است که در مقدمه آن اوضاع سیاسی – اجتماعی عصر شاعر و نیز شرح احوال و آثار و سبک شعری صهبا بررسی شده است....

ابراهیم گلشنی بردعی یکی از عارفان بزرگ طریقۀ خلوتیه و از سنّیهای متعصب بود که شخصیت ادبی و عرفانی وی در نزد اهل تحقیق و ادب چندان شناخته نیست. گلشنی در عرفان صاحب طریقت خاص بود و مریدان زیادی داشت چنانکه طریقۀ گلشنی در سرزمینهای عثمانی و مصر، منسوب به اوست. گلشنی بردعی یکی از خیل شاعرانی است که می توان در شعر وی تأثیر بسیار بالای قرآن را مشاهده کرد.  آشنایی عمیق و گسترۀ وی با آموزه­های قرآنی باع...

یکی از شگفتی­­های تاریخ شعر زنان، چگونگی سرایش شعر توسط زنانِ شاعر در جامعه­ای با بافت سنتی و محدود­کننده است، جامعه­ای که زنان در آن حق دستیابی به سواد و دانش را نداشتند ولی همزمان با مردانِ شاعر شعر سروده­اند! در گذار تاریخ شعر برخی از آنها به شهرتی نه چندان در خور رسیده­اند و برخی ناشناس مانده­اند. یکی از ناشناخته­ترین زنان شاعر در تاریخ ادبیات فارسی شاعری است با تخلص حیران که همزمان با دورۀ پ...

حافظ شیرازی یکی از محبوب­ترین شاعران پارسی­زبان است. این محبوبیت در گرو زبدگی اشعار او و به اوج رساندن معنا و صورت در خلق شعر است. وی معانی بلند را از مبانی دینی و عرفانی و مضامین متعالی را از شاعرانی چون سنایی، عطار، مولوی، عراقی، سعدی و دیگر شعرای بزرگ فارسی­زبان گرفته و در صورت­آرایی کسانی چون خاقانی را الگو قرار داده ­است و شعر را به پایگاهی رسانده­ که دستیابی بدان محال شده ­است. یکی از ویژ...

موضوع این پایان نامه مقایس? نقدهای اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ است. در آثاراین دو شاعر گاه با نقدهای اجتماعی روبرو می شویم که اگرچه جنب? تاریخی دارند، کاربردی نیز می-توانند بود. همچنین نگاه اجتماعیِ سعدیِ جهان دیده و پرتجربه از یک سو و نظرات ریز بینان? حافظ خلوت نشین و در عین حال تیز بین از سوی دیگر ما را به این انتخاب ترغیب نمود. جستجوی نقد اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ جز در بار? برخی...

این مقاله با هدف شرح احوال و آثار ماه‌لرآییم متخلص به مکنونه و نادره، شاعرۀ تاجیک، به نگارش درآمده است. طبق معلومات ارائه‌شده در منابع مختلف، مکنونه در سال ۱۷۹۱م به دنیا آمده و در سال ۱۸۰۶م با امیر عمرخان، حاکم مرغیلان که بعدها به تخت خانی می‌نشیند، ازدواج کرده است. هرچند عمرخان زوجه‌های دیگری نیز اختیار کرده است، اشعار مکنونه حکایت از دلدادگی و عشق و عاشقی میان آن‌ها دارد. بنای دو مدرسه، ساخت ...

این پایان نامه حاصل پژوهش در یکی از ابعاد شعر سعدی یعنی اشارات و آداب و رسوم می باشد. سعدی که یکی از ستارگان کم نظیر آسمان ادب است در دیوان سرشار از معرفت خود سعی بر آن داشته که به باورهاو آداب و رسوم زمان خود و دیگر اقوامی که با زندگی آنها آشنا بوده یا در موردشان اطلاعات داشته اشاره کند و همه جا پیام اخلاقی خود را با چاشنی تجربه و بیان رسا و فن اشاره به مخاطب برساند. دامنه وسیع اشارات در کلی...