اگرچه تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی زیاد بوده است ولی باید دانست که این تأثیرات بیشتر در حوزه ورود لغات بوده و به ندرت در حوزه نحو یا دستور این گونه تأثیرپذیری رخ داده است. سال‌هاست که دو نمونه از این تأثیرپذیری‌های نحوی بر دستورنویسان بدیهی فرض شده است: یکی ساختمان «مضاف + صفت + مضاف الیه»، در عباراتی چون «پسران وزیر ناقص عقل» و دیگری استفاده فراوان از تای تأنیث در انتهای برخی صفات مانند «کاره...

علم نحو، پایه و شالوده زبان و ادبیّات عربی است. این علم همواره راه پرفراز و نشیبی را پیموده است و بیشتر در قالب نظریّات نحوی «خلیل بن احمد» و شاگردش «سیبویه» بود، تا اینکه نخستین بانگ اعتراض علیه آن توسّط «ابن مضاء قرطبی» از اندلس به گوش رسید. او در کتاب خود «الردّ علی النحاه» به ردّ برخی از اصول نحوی از جمله بحث عوامل و علل پرداخت؛ البتّه، این کتاب آنطور که انتظار می رفت، نتوانست مورد توجّه اذهان قرا...

چکیده تحقیق حاضر قصد دارد تا تغییرات نحوی حاصل از تأثیر زبان فارسی بر جملات مرکب زبان ‌‌‌‌‌ترکی‌‌‌‌‌آذربایجانی را مطالعه نماید. داده‌‌ها از منابع معتبر مرتبط با زبان ترکی‌‌‌‌‌آذربایجانی و تعاملات زبانی گویشوران ترکی‌‌‌‌‌آذربایجانی‌‌ مناطق مرکزی استان اردبیل (30 نفر) گردآوری شد. تحلیل داده‌‌ها نشان داد که وام‌‌گیری جزغیرفعلی و حروف‌‌ربط زبان فارسی باعث شده است تا گویشوران ترکی‌‌‌‌‌آذربایج...

اگرچه تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی زیاد بوده است ولی باید دانست که این تأثیرات بیشتر در حوزه ورود لغات بوده و به ندرت در حوزه نحو یا دستور این گونه تأثیرپذیری رخ داده است. سال هاست که دو نمونه از این تأثیرپذیری های نحوی بر دستورنویسان بدیهی فرض شده است: یکی ساختمان «مضاف + صفت + مضاف الیه»، در عباراتی چون «پسران وزیر ناقص عقل» و دیگری استفاده فراوان از تای تأنیث در انتهای برخی صفات مانند «کاره...

پژوهش حاضر درچهارچوب نظری دستور زبان نقشگرای نظاممند (systemic functional linguistics, sfl) که از سوی زبانشناس معروف هلیدی در سال1994مطرح شده است، به بررسی ساختارهای بندی، بدلها و نقل قولهای کوتاه میان متنی در متون خبری ترجمه شده و ترجمه نشده میپردازد. اصطلاح نظاممند بر پایه نگرشی است که زبان را شبکه ای از نظامها و یا گزینه های به هم مرتبط برای ساخت معنی میداند. اصطلاح کاربردی نیز به نگرش این ش...

ایرانیان، در طول تاریخ، در پیشبرد ادبیات عربی، سهم زیادی به خود اختصاص داده­اند، به­طوری که در صرف و نحو، علوم بلاغی، لغت، شعر، کتابت و ... نام ادیبان و علمای ایرانی بر تارک علوم می­درخشد. نقش ایرانیان در تولید شعر و انواع نثر از چنان اهمیتی برخوردار است که نویسندگان بسیاری انگیزة ایرانیان را در روی­آوردن به زبان عربی بررسی کرده و به بیان میزان هنرآفرینی نیاکان ما در این زبان پرداخته­اند.

این نوشتار نقدی است بر دبیرمقدم و ناصری (1396). اثر نقدشده که تحلیل مسیرنماهای چند زبان ایرانی بر پایۀ نحو ذره­بنیاد است، اگرچه یک رویکرد نوین را معرفی نموده و به تحلیل مقولۀ کمتر بررسی­شدۀ حرف­اضافه پرداخته است، کاستی­های فراوانی دارد: دارای مشکلات ساختاری است، بسیاری از همبرنهادهای پیشنهادی مبهم و نارسا و زبان نوشتار و مطالب ترجمه­شده گنگ است، متن دارای انسجام معنایی نیست و تقریباً همۀ مطالب آ...

یکی از مباحث مغفول در بلاغت فارسی، مبحث «اشفاق» است که قسمی از ترجی به شمارمی‌آید. اشفاق با ابزارها و کارکردهایی مشخص، بحثی قابل توجه در نحو و بلاغت عربی است و بایسته است در بلاغت فارسیِ مبتنی بر بلاغت عربی نیز جایگاه خویش را بیابد. این مقاله بر آن است مبحث اشفاق را در زبان و بلاغت فارسی تبیین‌کند و با استشهاد از زبان حافظ به تعریف و تثبیت جایگاه آن در علم معانی فارسی بپردازد. بدین منظور پس از ب...

زبان فارسی و عربی از دیرباز با هم در ارتباط بوده اند و این ارتباط اغلب موجب تداخل زبانی شده است. علاوه بر بخش واژگان زبان، در بخش صرف، آواشناسی و حتی نحو هم این دو زبان روی هم تأثیر گذشته اند. این مقاله که هدفش بررسی یکی از این تداخل های زبانی است، نشان می دهد که بسیاری از کارکردهای حرف « واو » در عربی، به فارسی نیز منتقل شده است؛ چنان که این حرف آنجا که میان دو اسم، دو فعل یا دو جمله قرار می گ...

آیا زبان دین همان زبان عرفی است؟ نظریه‌های مختلفی مطرح شده است. در این میان ویتگنشتاین در دو بازۀ زمانی دو نظریة متفاوت را مطرح می‌کند. در دورة متقدم نظریة تصویری وعرفی زبان را می‌پذیرد. اما در دورة متأخر آن را نقد و نظریة «بازی‌های زبانی» را مطرح می‌کند؛ بدین معنا که زبان دارای کارکردها و نقش‌های متنوع است. نگارنده در این مقاله ضمن تبیین این نظریه و جایگاه آن در مباحث زبان دین، آن را نقد می‌کن...