در دهه های اخیر، برخی از پارادایم های پژوهش در علوم انسانی ارایه شده است که آنها را می توان در کنار و یا به جای روش های سنتی پژوهش مورد استفاده قرار داد. هرمنوتیک یکی از این جریان های فکری در قرون جدید است. این نظریه علوم انسانی را به طور خاص دربرمی گیرد. محقق تلاش می کند، با توجه به ماهیت خاص پدیده های انسانی عمل کند، و در جست وجوی اهدافی همچون بازیابی قوانین جهان شمول نباشد. متمایز کردن روش پ...

تحقیق حاضر در صدد بررسی نقش و عملکرد فراگفتمان تعاملی (interactional metadiscourse) در راهنمای نویسندگان (author guideline)ارائه شده توسط ژورنالهای علمی است. در متون علمی، فراگفتمان تعاملی به بررسی واژگان و عبارات زبانی می پردازد که نویسنده با استفاده از آنها نه تنها موضع (stance) خود را درطول متن بیان می کند، بلکه سعی در جلب توجه و تعامل (engagement) با خواننده دارد. در تحقیق حاضر ویژگی های مو...

در این مقاله رویکردهای مختلف «رابطه علم و دین» مورد بررسی قرار گرفته‏اند. در این زمینه به سه رویکرد متداول اشاره شده است. در رویکرد اول دیدگاه پوزیتویستی نسبت به علم و دین، بخصوص مسیحیت، تجزیه و تحلیل شده و موضوعیت نتایج حاصل از آن در اسلام مورد نقد واقع شده است. در رویکرد دوم، ضمن بیان مفروضاتی نسبت به دین شناسی و معرفت شناسی، ارتباط این دو مجموعه و در نتیجه نسبت بین علم و دین تبیین شده و د...

چکیده برخی از علوم، ابزاری دراختیار گسترش علوم دیگر هستند. همان طور که منطق را ابزاری برای نگهداری فکر از خطا می دانند و قواعد آن را برای صحیح فکر کردن و استدلال منطقی ارائه کردن در علوم بسیاری بکار می برند. هرمنوتیک نیز که به عنوان دانش تفسیر و تبیین شناخته می شود، هر چند در آغاز برای تفسیر متون مقدس شکل گرفت، ولی در سیر تکاملی خود در بسیاری از علوم، کاربرد خود را نشان داد و به گسترش آنها کمک...

چکیده علوم انسانی در حیطه موضوعی خود، فهم معمای انسان، تشخیص مسایل و ارایه طرحی برای رفع گرفتاری انسان را بر عهده دارند. علم شناسی معاصر نشان می دهد که علم، پدیده ای فرهنگی و انسانی و حاوی پیام های ارزشی است. در این مقاله پس از طرح مسأله ی بحران در علوم انسانی و اجتماعی معاصر، به ضرورت سامان بخشیدن به حرکتی جدید در این عرصه پرداخته و گسترش راه مطالعات انتقادی را نقطه عزیمت مطلوبی برای بومی سا...

در هر حیطه از مباحث علوم انسانی چاره ای جز بحث و بررسی پیرامون شناخت انسان به عنوان مادر و سرمنشأ علوم انسانی نیست. از جمله موضوع هایی که تأمّل و تعمق در مباحث انسان شناسی در آن گریزناپذیر است، حاکمیت و نظریه های پیرامون آن به عنوان یکی از مؤلفه های مهم حیات اجتماعی می باشد. به ویژه آنجا که با داعیه تبیین تئوری های بومی و با نگاهی میان رشته ای وارد این عرصه گردیم. رویکرد اصلی این نوشتار نقد و بر...

بازاندیشی تاریخ در ذهن مورخ انجام می شود و ذهن مورخ در بستر ساختاری جامعه ای که در آن زندگی می کند قوام می گیرد. تاریخ بررسی و تحلیل اجزای ساختاری جامعه را در اعصار گذشته در راستای پاسخ گویی به مسائل و اجزای ساختاری جامعه در زمان حال در دستور کار دارد و این مهم را با انتخاب موضوع و مسائلی که میان حال و گذشته در سَیَلان است انجام می دهد. مورخان دانش و بینش خود را وامدار جامعه ای هستند که در آن زند...

مباحث روش شناسی یکی از موضوع های مهم پژوهش و تحقیق در زمینه ی علوم مختلف است. ماکس وبر از اندیشمندان این حوزه در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. دیدگاه های او در روش شناسی، بابی جدید در حوزه ی پژوهش های علوم انسانی گشود. این مقاله می کوشد با شناخت مبانی نظری روش شناختی ماکس وبر، روش های او در عرصه ی عملی پژوهش مبتنی بر روش های تبیین علّی، مطالعات تطبیقی و نمونه ی مثالی بجوید. برای رسیدن ...

هدف از طبقه‌بندی یا رده‌بندی، مجزا ساختن دانش‌ها از یکدیگر نیست بلکه در عین تشخیص آن‌ها، نشان دادن روابط و همبستگی دانش‌ها با یکدیگر و روشن نمودن وحدت علوم است. روش پژوهش بکار گرفته شده در این پژوهش روش تحلیل محتوا است. ابزار گردآوری داده ها، پژوهش های پیشین است که در موضوع درخت دانش دکارت انجام شده است. نظرات دکارت و انتقاداتی که توسط پژوهش های قبل شده مورد مطالعه و دلایل اضمحلال آن به بحث گذا...

هدف: انتظار ما از آموزش علوم انسانی در نهادهای رسمی آموزشی چون مدرسه و دانشگاه چیست؟ چه می‌توان کرد تا آموزش علوم انسانی جذاب و کاربردی شود و شوق و اشتیاق دانستن و آموختن و کاربرد را برانگیزد؟ در تدریس ملاحظاتی وجود دارد: برنامه قصد شده، برنامه اجراشده و آن‌چه کسب شده‌اند. نگارنده باتوجه به یادداشت‌های خود در طول ارتباط با دانشگاهیان (دانشجو، مدرس و محققان حرفه‌ای) و بررسی انتظارات آنان از دروس...