در بین مورخان علم دو نظریة عمده دربارة جای‌گاه علم در فرهنگ اسلامی وجود دارد: برخی بر این باورند که علم در اسلام مسئله‌ای حاشیه‌ای است و اساساً در دستگاه تعلیم و تربیت اسلامی، پدیدة علم از جای‌گاه جدی و بااهمیتی برخوردار نبوده و در حاشیه قرار داشته است. طرف‌داران این نظریه آن را «نظریة حاشیه‌ای» می‌نامند. بنا بر این نظریه، دستاوردها و موفقیت‌های بزرگ و انکار‌ناپذیر علمیِ دانش‌مندان مسلمان و فیلسو...

رشد و تکامل تاریخ نگاری در اسلام مرهون تلاش و جدیت مورخان در مناطق مختلف اسلامی بود و در این میان تاریخ نگاران عراقی نقش مهم هم در مراحل شکل گیری تاریخ نگاری و هم تکامل شیوه های آن داشتند. ابومخنف ازدی یکی از بزرگترین مورخان عراق در قرن دوم هجری است او از موقعیت برتر قبیله ازد و خاندان مخنف بهره ور بود و با اهتمام فراوان و واقع نگری به ثبت و ضبط رویدادهای تاریخی بخصوص درباره عراقیان و شیعیان و ...

درباره­ی تحلیل در تاریخ نگاری سنتی ایران نگرش رایج و غالبی وجود دارد. بر مبنای این نگرش تاریخ نگاری سنتی ایران غیرتحلیلی خوانده می شود. باور رایج این است که مورخان سنتی ایران وقایع نگارانی هستند که به تحلیل و تعلیل وقایع توجهی نداشته اند.این مقاله ضمن نقد این نگرش به بررسی چگونگی تحلیل وقایع تاریخی در تاریخ بلعمی می پردازد. هدف آن است که از طریق انتخاب تاریخ بلعمی به عنوان یکی از شاخص ترین متون...

یکی از مباحث مهم در علم اقتصاد نظریه رفتار مصرف کننده است. همین اهمیت برای این نظریه دراقتصاد اسلامی نیز وجود دارد. نظریه های مختلفی درزمینه رفتار مصرف کننده مسلمان ارائه شده است که تلاش کرده اند عوامل تعیین کننده مخارج دنیوی و اخروی مسلمان را توضیح دهند. به نظر می رسد این نظریه ها نتوانسته اند به خوبی همه رفتارها و همه افراد را در بر بگیرند.

اعتقاد شیعه در خصوص میراث اهل ملل این است که مسلمان از غیر مسلمان ارث می برد و بلکه وارثمسلمان، وراث غیر مسلمان را حجب م یکند. هر چند مورث نیز غیر مسلمان باشد و یا نسبت سایر وراث غیرمسلمان به مورث، نزدیک تر از فرد مسلمان باشد. مستند این حکم، اجماع و برخی روایات هستند. در نوشتارحاضر، با ایراد خدشه به حجب و ناسازگاری حکم مزبور با روح شریعت اسلام و مبانی پذیرفته شده در قرآن وروایات، در آن تشکیک شد...

رشد و تکامل تاریخ نگاری در گستره فرهنگ و تمدن اسلامی مرهون کوشش مورخان بسیاری است; یکی از این مورخان خلیفه بن خیاط عصفری صاحب دو کتاب تاریخ و طبقات است که در میان پژوهشگران و دانشجویان تاریخ اسلام چندان شناخته شده نیست. وی در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم قمری در بصره می زیسته و یکی از پیشگامان تاریخ نگاری به شیوه سالشمار و نیز طبقات نگاری می باشد. در نوشتار حاضر زندگی و کتاب تاریخ وی به اختصار...

معرفت بشری در مسیر تکامل خود، منزل گاه های متفاوتی را اختیار کرده است. امروزه بر سر این نکته اختلاف چندانی وجود ندارد که درباره ی خاستگاه معرفت، نمی توان به طور قطع اظهار نظر کرد. در آثار تاریخیِ بر جای-مانده از دوران های قدیم و اندک اطلاعات موجود، می توان نقش حوزه های جغرافیایی مختلفی را همچون چین باستان، بین النهرین و شمال آفریقا، در گسترش زمینه های مختلف معرفت بشری و تقویت بنیان های اساسی آن،...

چکیده: متکلمان مسلمان درباره ی نحوی وجود نفس دو دیدگاه اتخاذ کرده اند. یک نفس امری قدیم است، منظور از قدم نفس، قدم زمانی به معنای ازلی بودن و بی آغاز بودن نیست بلکه به معنای وجود قبلی نفس نسبت به بدن است؛ دوم نفس امری حادث است که منظور از حدوث، حدوث زمانی می باشد. پیروان هر گروه، برای اثبات نظریه خود ادله های عقلی و نقلی بسیاری آورده اند؛ معتقدان به قدم نفس عمدتاً به آیات و روایاتی که دلالت بر ...

اصولا مطالعه، تحقیق، تدوین و تکمیل هر نوشته و هر موضوع نیازمند چینش و دسته بندی مطالب به صورت منطقی با شیوه و اسلوب متناسب به آن بوده و با رویکرد خاص تنظیم و بر اساس قواعد و ضوابط دنبال می گردد. نوشتار حاضر "بررسی علل پیشرفت و انحطاط مسلمانان با توجه به آیات قرآن" با توجه به اهمیت و ضرورت آن با رویکرد تاریخی و قرآنی به صورت زیر نگارش و تدوین یافته که شامل مطالب ذیل است: 1- بیان طرح تحقیق با زیر...

بیشاپور و کازرون به همراه هم توانستند یکس از مهمترین کوره های ولایت فارس را به و جود بیاورند که در اواخر حکومت ساسانی و همزمان با ورود اعراب در بطن جریانات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار گرفتند.در اواخر حکومت ساسانی طرفدار حکومت مرکزی بودند و به همین خاطر اعراب در این شهر با مقاومت سرسختانه مردم روبرو شدند.از نظر اقتصادی و فرهنگی نیز این دو شهر در جایگاه ویژه ای قرار داشتند که در پایان ن...