معرفت دینی از عوامل بنیانی در هندسۀ فکر است که با توجه به نقش آن در تطورات فکری، می توان مدعی چترگستری تأملات بشری به واسطۀ آن شد. در طول تاریخ همواره بشر از عدم رویکرد بنیادین به زندگی و مثلث خدا، انسان و طبیعت، به نوعی در غفلت به سر برده و همین عامل برای در جهل بسیط نگه داشتن بشر کفایت داشته است. هر چند با به کارگیری منابع مطلوب سخت افزاری و نرم افزاری، به نظر می رسد جامعه به سمت عقلانیت دینی...

  چکیده با توجه به جایگاه ویژه روش شناسی در فهم معیارها و شیوه های صحیح کشف معرفت از منابع مربوط در هر علمی و با توجه به جایگاه قرآن در استنباط احکام شرعی به عنوان اصلی‌ترین منبع و اهمیت تفسیر فقهی به عنوان دانشی میان رشته‌ای، این مقاله با طرح ایده روش شناسی تفسیر فقهی شیعه، ضمن بر شمردن ویژگی های کلی تفسیر فقهی شیعه، به تقسیم‌بندی، بررسی و مطالعه مصداقی روش‌های متنوع استخراج احکام فقهی از آ...

کلام معصومان علیهم السلام منبع سرشاری از حکمت، معرفت و ادب تعلیمی است که از ظرفیت لفظی ومعنایی بالایی برخوردار است. یکی از مهمترین بخش­های صحیفه رضویه، «حرزیات» امام رضا (ع)  است که علاوه بر معارف والا و ارزشمند، از نظر انسجام واژگانی در حدّ اعلاست. در این مقاله سعی شده است در راستای کشف معانی نهفته در حرزیات این صحیفه وزین، مسأله‌ی باهم آیی واژگان بررسی و تحلیل گردد. نگارنده ابتدا با استفاده ا...

چکیده :در این مقاله و با استفاده از روش تحلیل و استنتاج، تلاش شده است، طرحی از دیدگاهِ فلسفی ملاصدرا در باره رابطه خیال با معرفت، ارائه گردد. چنین طرحی می تواند تصویری از ماهیت رابطه خیال با معرفت و چگونگیِ مداخلاتِ خیال، در فرایندِ کسبِ معرفت، ارائه نماید. خیال به مجموعه ظرفیت های نفس برای مواجهه و کار با صورت های خیالی، اعم از ذخیره و نگهداریِ صور(مصوره)، تصرف درصور(متصرفه)، صورت سازی برای معقولات(...

این مقاله در پی بررسی و مطالعه در زمینۀ مبانی فکری و اندیشه‌ای جریان اصل‌گرایی اسلامی است. تکیه بر شریعت به‌عنوان منبع اصیل معرفت، تأکید بر تکلیف، اعتقاد به سیاست بر مبنای فقه و موضع‌گیری علیه دستاوردهای تمدن غرب در حوزۀ اندیشۀ اجتماعی به‌ترتیب مبانی معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی، رهیافت سیاسی و رویکرد غرب‌اندیشانۀ جریان اصل‌گرایی اسلامی را شکل می‌دهند. تجزیه‌وتحلیل مبانی مذکور با تکیه بر آرا، عقا...

موضوع اسلامی سازی دروس حوزه علوم انسانی به ویژه علوم سیاسی و روابط بین الملل در نظام آموزشی دانشگاهی ایران در سه دهه گذشته مورد توجه مسئولان فرهنگی نظام جمهوری اسلامی بوده است. در این مقاله ضمن انجام یکسری تحقیقات میدانی سعی شده یک الگوی پیشنهادی نظری برای اسلامی تر کردن مفاد آموزشی رشته علوم سیاسی و روابط بین الملل عرضه شود. در ابتدای مقاله، الگوهای نظری موجود درباره ارتباط دیانت و علم مو...

سید مرتضی(ره) عالم بنام امامیه در قرن‌های چهارم و پنجم و صاحب‌نظر در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، کلام، حدیث و تفسیر قرآن، قائل به ترجیح وجوه عقلی در نقد و تبیین احادیث است. این مقاله ضمن بررسی جایگاه عقل و نقل نزد وی و تبیین اصول عقلانی مورد استناد او، به کشف رابطۀ عقل و نقل از دیدگاه این عالم عقلگرا پرداخته و نشان‌ داده است که او از عقل برای نقد درونی نقل یاری می‌جوید و آن رو...

نظام معرفت شناسی اشراقی نظامی متعالی است که می‌تواند، جایگاه معرفت فطری و رابطه‌ی آن با سایر معرفت‌های بشری را تبیین نماید. بداهت، خطاناپذیری، ثبات، عمومیت و قابلیت پذیرش و صف کلیت و تشکیک از جمله شاخصه‌های معرفت فطری از دیدگاه سهروردی است. دامنه ی مفهومی معرفت فطری در نظام نوری و علم النفس اشراقی توسعه-ی ویژه‌ای پیدا می‌کند. به نحوی که دربازخوانی مفاهیم و نظریات مربوط به حوزه ی ادراکات، محتمل ...

یکی از سؤالات اساسیِ حوزه «معرفت های وحیانی» میزان اثرپذیری آن از «عوامل اجتماعی» است که از آن به عنوان «تعیّن اجتماعی وحی» یاد می شود. به باور علامّه طباطبایی(ره) به طور کلی، «صورتِ» معرفت های وحیانی، از تغییر برخی عوامل اجتماعی و انسانی، مانند: «شرایط زمان»، «انسان» و «مصالح» اثر می پذیرد که به عقیده وی ظهور «شریعت»های متعدّد نتیجه آن است ولی «محتوای» معرفت های وحیانی، و به تبع آن محتوای شرایع تغی...

چکیده مقالة زیر نقد ترجمة فارسی کتابی دربارة جامعه شناسی معرفت است. نویسنده معتقد است که در ترجمة بسیاری از متون علوم اجتماعی از زبان های دیگر به فارسی، متن اصلی به نحوی تحریف شده به زبان فارسی منتقل می شود و این فرایند بسیار مهم ـ یعنی انتقال معرفت ـ با سهل انگاری انجام می گیرد. نویسنده از دو نوع ترجمة نامطلوب سخن می گوید: ترجمة مقلوب و ترجمة فجیع. در برخی ترجمه های فارسیِ متونِ علوم اجتماعی، مع...