در فرهنگ اسلامی، ابتدا عناوین آنچه که بعداً «احوال و مقامات عرفانی» نامیده شده، به صورت مفاهیم ایمانی، اخلاقی و معنوی در قرآن کریم و سنّت رسول خدا (ص) مطرح شده اند و به تدریج و با درجات مختلف در عمل صحابه و تابعین و دیگر مسلمانان راه یافته اند و سپس با توجّه به جنبه ی باطنی و معنوی حالات و مقامات و با عنایت به تغییرات و تحوّلاتی که در روح انسان ایجاد می کنند، از مفاهیم اخلاقی و ایمانی به عوامل سیر ...

نثر عربی، از زمان های گذشته تاکنون، دگرگونی های فراوانی را در انواع سبک ها و فنون مختلف تجربه کرده و آثار ادبی ارزشمندی را به جا گذاشته است. در قرن چهارم هجری، یک ژانر ادبی جدید با عنوان مقامه به وجود آمد. مقامه یکی از فنون نثری در ادبیات عرب است که در آغاز هدف از آن، آموزش اصول نویسندگی بوده و بعدها شامل همه علوم رایج زمان شد به طوری که علاوه بر حکایات و نوادر، دربردارنده مسائل تاریخی، حکمی و ...

در ادبیات عرب،مقامات به نوشته هایی با نثر مسجوع و متصنع اطلاق می گردد که نویسنده در ضمن بیان داستان هایی که معمولا پیرامون کدیه و گدایی است،سعی دارد قدرت هنری و ادبی خود را نیز به نمایش بگذارد.سابقه ی نگارش این گونه داستان ها که دارای یک قهرمان و راوی خیالی است به بدیع الزمان همدانی(398-355 ه ق )بر می گردد و ادامه و پرورش آن ،توسط ابوالقاسم حریری-که بر پیش کسوت خود،سبقت جست –صورت گرفت .البته نگ...

پیدایش طریقت علوی- بکتاشی در آناتولی حاصل تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای بود که در دوران سلجوقیان روم رخ داد. عوامل متعددی چون گرایش‌های مذهبی ترکان در ماوراءالنهر، حضور شیوخ و سرسلسله‌های صوفی در آناتولی و حضور فرهنگ یونانی و دین مسیحیت در منطقه به همراه سیاست‌های فرهنگی شاهان سلجوقی، در شکل‌گیری طریقت علوی-بکتاشی نقش داشتند. باتوجه به کثرت شعائر شیعی در مراسم علوی- بکتاشی ا...

گوهر و صدف دین در نظر سید حیدر آملی در مفاهیم سه گانه شریعت طریقت و حقیقت (ظاهر و باطن ) جلوه گر است مرحله شریعت ممکن است در عموم دین داران بدن طریقت و حقیقت تحقق یابد ولی مراحل طریقت و حقیقت برای سالکان بدون التزام به شریعت امکانپذیر نیست چرا که این مراحل همان عمق و باطن شریعت هستند بنابراین اگر چه احکام فرعی تر شریعت نسبت به زمان و مکان و افراد قابل تغییرند اما کلیت آنها غیر قابل تغییر و حذف ...

از اواخر قرن پنجم به تدریج تحولی در نثر فارسی پدید آمد که نویسندگان بیشتر به لفظ توجه نمودند و با استفاده از سجع، موازنه، ترصیع و سایر آرایه‎های لفظی بر آهنگ کلام افزودند نویسندگان تلاش کردند سخن را به اوج هنری و ادبی برسانند. آنها با آوردن مترادفات لفظی در توصیف، سخن را به اطناب کشیده و از این طریق سعی در ابراز هنرنمایی و فضل‎فروشی ادبی خویش داشتند. این تغییر نگرش و رساندن نثر به کمال، سبب پید...

هدف از این مطالعه نشان‌دادن ابعاد اجتماعی تصوف، با تاکید بر دو طریقت نقشبندی و نعمت‌الهی است. با بهره‌گیری از تیپ‌شناسی وبر از دو تیپ عارف و زاهد، فهم جهت‌گیری طریقت‌های صوفیانه (دو طریقت مذکور) در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی مطمح نظر بوده است. دورة تاریخی مورد بررسی دورة تیموری است. این پژوهش با روش تحلیل اسناد تاریخی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دو طریقت نقشبندی و نعمت‌الهی در حوزه‌...

فیه‏مافیه از آثار پراهمیتی است که مولانا در آن به مباحث عمیق و قابل توجهی دربارۀ پیامبر اکرم و جایگاه وی پرداخته است. این مقاله به دنبال آن است تا با تحلیل نگاه متمایز مولانا به حضرت محمد (ص) در مقایسه با دیگر انبیا و اولیا، موجبات دستیابی به تحلیل دقیق و کامل دیدگاه مولانا در دو بخش مستقل: شریعت و طریقت محمدی و مقام محمد (ص) فراهم سازد. در بخش نخست، با تبیین جایگاه شریعت محمدی از یک‏سو و طریقت...

عرفان و طریقت سرخپوستیِ دون خوان در سال­های اخیر با آثار کارلوس کاستاندا شناخته شده است. بیشتر عناصر مهم موجود در ادیان ابتدایی را می­توان در این طریقت مشاهده نمود، هم­چون شیء مقدس، که همۀ افراد لیاقت و شایستگی دست زدن به آن را ندارند؛ اعتقاد به نیروی نامتشخص و ماورایی که در این طریقت نیروی مقدس، و در علم ادیان با اصطلاح «مانا» خوانده می‌شود؛ وجود تابوهای گوناگون مربوط به اشیاء، افراد، کلمات و ن...