از دید مؤلف مقاله، «طبقه‌بندی علوم» از فروع مبحث «هویت‌شناسی» علم و مبتنی بر مسئله‌ی «ملاک وحدت و تمایز علوم» است. از نظر وی می‌توان با دو رویکرد، به مسئله‌ی «طبقه‌بندی علوم» نگریست: 1. پسینی، 2. پیشینی. طبق تعریف ایشان طبقه‌بندی علوم، با رویکرد پسینی عبارت است از: «ترسیم جغرافیای میراث معرفتی بشر» و با رویکرد پیشینی، عبارت است از: «مهندسی مطلوب معرفت». مؤلف در متن مقاله، پس از ارائه‌ی تعاریف «...

تأمل و اندیشه در باب خدا، یکی از مهمترین و اساسی‌ترین محورهای معرفت انسان است و در طول تاریخ فلسفه و کلام، متفکران بسیاری به بحث و بررسی در این باب همت گمارده اند. از میان مباحث خداشناسی، براهین اثبات وجود خدا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و اساس سخن گفتن از خدا را تشکیل می‌دهد. هر یک از الهیدانان بر اساس مبانی و نظام فکری خود به شیوه‌ای می‌کوشند براهینی متقن، براثبات وجود خدا اقامه کنند. از جم...

از جمله مباحث مهم نظریه های معرفت مسأله ی حدود کلی معرفت بشری است. در مسأله ی حدودمعرفت بشری ما با تعیین حدود و مرزهای کلی معرفت بشری مواجه هستیم. اکثر فیلسوفان معرفتبشر را محدود دانسته و حدود و مرزهای گوناگونی برای معرفت بشری قائل شده اند. ابن سینا نیزمعرفت بشر را محدود شمرده و برخی از امور را از قلمرو ادراکی انسان خارج دانسته است. شیخ ازیک سو معرفت را ممکن دانسته و لذا با شکاکیت مطلق به مقابل...

جان شلنبرگ، فیلسوف کانادایی‌تبار «استدلال خفای الاهی» را به طور جدی در سال 1993 برای اولین‌بار مطرح کرد. چکیدة سخن شلنبرگ در این استدلال الحادی این است که خداوند قراین کافی بر وجود خود دست‌کم در اختیار برخی انسان‌ها در پاره‌ای از اوقات نگذاشته و از این رو خداوند در خفاست. شلنبرگ بر پایه این استدلال، که بر وصف حب مطلق خداوند استوار است، معتقد است که اگر خدا محب مطلق می‌بود، قراین کافی بر وجود خو...

طاعت خداوند و رشد و تعالی به سوی حق مسبوق به معرفت به او و شناخت اسماء و صفات اوست. می­توان گفت کمال معرفت، معرفت کامل (خداوند) است. اصل وجود خداوند برای غالب انسان ها امری مقبول است و لکن آنچه باعث اختلاف بنیادین میان خداباوران گشته­است تفاوت آنها در تلقی از پروردگار می­باشد که منجر به ظهور مکاتب و مذاهب متنوع شده­است لذا در نهج­البلاغه بیش از اثبات وجود خدا بحث از اسماء و صفات الهی است. نظام ...

در هندسه معرفتی شیعیان، شناخت امام، از اهمیتی ویژه برخوردار است. چون معنا و مفهوم امام نزد شیعه، همان انسان کاملی است که واسطه فیض الهی است، و با برقراری ارتباط با امام راستین است که می‌توان شناخت صحیحی از خدا و دیگر مبانی اعتقادی کسب نمود. از این جهت است که در حدیث معرفت امام، پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «اگر کسی بمیرد و امام زمان خویش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است». حدیث معرفت امام، از جمله ا...

چکیده: فیه مافیه و فوائدالفواد ملفوظاتی مشتمل بر مباحث مختلف عرفانی و فلسفی می باشند. این متون به لحاظ بیان مطالب عرفانی و اخلاقی و احوال و افکار و کردار و شیوه تربیتی عرفا حائز اهمیت هستند. این دو کتاب در زمینه های گوناگون معرفت، هستی، خدا، جهان، انسان و سلوک معنوی بحث نموده اند. مولانا و خواجه نظام الدین ضمن بیان حد و مرز ابزارهای معرفت (علم تجربی، عقل و وحی) و نقد آنها، معرفت شهودی را معرفت...

انسان چه سان خدا را می شناسد؟ به وسیله حواس نمی توان وی را شناخت ، چه خداوند ماده نیست ؟ به عقل وی را نتوان شناخت ؟ چه در فهم و وهم نمی گنجد، منطق هرگز پا را از محدوده های ماهیت فراتر نمی نهد، فلسفه به خود محجوب است ، برهان فلسفی از محدوده علم حصولی گذر نمی کند و علم حصولی راهی به بارگاه ربوبی ندارد، کتاب ، دفتر، علم و قیل و قال مدرسه نیز فکر را با ابری از کلمات میان تهی، تیره و تار می سازد. از...

بحث اثبات وجود خدا از موضوع‌های مهمّ دین‌پژوهی و کلام جدید محسوب می‌شود، چرا‌که در صورت قبول آن، نظریّة اثبات‌پذیری معرفت به خدا شکل می‌گیرد. این مقاله دیدگاه‌های مختلف در باب اثبات وجود خدا (1ـ عدم استدلال. 2ـ استدلال صحیح و آشکار. 3ـ استدلال تلویحی و غیرمستقیم) را بررسی می‌نماید و در نهایت، برتری دیدگاه مختار را که استدلال صریح و تلویحی باشد، بر دیگر نظرات با دلایل قرآنی نشان می‌دهد و در بخش دی...

علم بر دو قسم حصولی و حضوری است . قوام علم حصولی به حضور مفاهیم است و علم حضوری به وجود معلوم. شناختی که انسان میتواند به خدای متعال پیدا کند تنها از نوع اول است و معرفت به خدا از نوع دوم غیرممکن است . علم هرچند از جهت سبب و چگونگی به وجود آمدن،به دو دسته اکتسابی و شهودی انقسام پیدا میکند و اشخاص مهذب با پالایش روح از غبار معصیت میتوانند به نحو شهودی به باور در مورد خدا برسند ، اما این بدان معن...