فقه در لغت عرب به معنای فهمیدن است و در اصلاح فقیه عبارت است از دانشمند و عالم به احکام دین از ادله تفصلی، ولی و ولایت در معانی "حب و دوستی"، "نصرت و یاری"، "متابعت و پیروی"، و "سرپرستی" استعمال شده مراد از ولایت فقیه مسئولیت ها و اختیاراتی است که فقیه جامع الشرایط در زمان غیبت امام معصوم عهده دار می شود. گفتار دوم ولایت فقیه: ولایت از جهتی به دو بخش تکوینی و تشریعی تقسیم می شوداولا و بالذات ول...

قصاید فارسی حاوی طرز تفکّر، معیشت و رفتارهای شاعران است. و از سوی دیگر، محلّ انعکاس سلیقه ها و پسندها و کنشهای حاکمان گذشته محسوب می شود. سیر قصاید فارسی ازعصر سامانی تاقرن ششم، از منظرهای گوناگون قابل بررسی است. امّا یکی از موضوعات قابل تحقیق پیرامون قصاید این دورۀ تاریخی، بررسی چالشهایی است که شاعران با نهادهای حکومتی داشته اند. از سویی شاعران این دوره به حمایت های مالی حاکمان نیازمند بودند، از ...

نویسنده در این پایان نامه کتاب خود را درچهار فصل و یک خاتمه آورده است .ف اول : شرح حال زمخشری.فصل دوم : مسائل مورد اتفاق معتزله.فصل سوم : مسائلی مورد وفاق کلامی کشاف .فصل چهارم : جهات افتراق مسائل کلامی معتزله و کشاف با شیعه - خاتمه : دیدگاه صاحب کشاف نسبت به اهل بیت (ع.)

در بحث شفاعت، باید گفت یکی از واژه هایی که زبانزد عام و خاص است وحتی ورد زبان غالب مردم جهان از ملت های مختلف و مذاهب و ادیان گوناگون با اشکال مختلف و گوناگونی است، واژه شفاعت، شفیع و شافع است ، مخصوصاً عقیده به شفاعت به اندازه ای در میان مسلمانان خصوصاً شیعه رسوخ کرده که هر کجا برویم و از هر کسی بپرسیم این عقیده را از عقاید مسلم خویش به حساب می آورد. در این پایان نامه سعی شده است که بحث شفاعت ب...

مقوله پایندانی از مباحث اصلی کلا می سده های نخستین اسلا می است که همواره محل اختلاف و نزاع متکلمان بوده و خود به دنبال مسئله جبر و اختیار و مباحث کلا می دیگری چون تقدیر، عدل، رؤیت و... دربین مسلمانان مطرح شده است و داغ شدن مناقشه های کلا می را بین معتزله و اشاعره و بعد ها شیعه درپی داشته که به کندوکاو درباره این مسئله و طرح آراء منجر شده است. در این مقال برآنیم که پس از بحثی کوتاه درباره چگونگی...

علمای علم کلام وظیفه خود را دفاع از ضروریات دین تعریف کرده اند. ایشان در دوره ای، که هنوز بسیاری از مباحث فلسفی و کلامی دقیقاً شکل نگرفته بود، برای تبیین عقاید خود توجیهات خاصی ارائه می دادند. این توجیهات اغلب با بیان نظرات ابتکاری همراه بود. معتزله برای توجیه کیفیت اتصاف ذات باری به صفات و همچنین برای توجیه نحوه تعلق علم باری به موجودات، نظریه ابتکاری «احوال» و «ثابتات ازلیه» را ارائه کرده اند....

پرسش مطرح در این نوشتار آن است که آیا افعال و کردار آدمی بدون این که شارع درباره آنها اظهارنظری کند، فی ذاته دارای ارزش و متصّف به خوب و بد است یا خوبی و بدی آنها بستگی به نظر شارع دارد؟ آیا ملازمه ای بین حکم عقل و حکم شرع وجود دارد؟ اگر عقل به حسن یا قبح کاری حکم داد، آیا همان عقل حکم می کند به این که لازمه این حکم آن است که شرع هم بر طبق آن حکم کند یا خیر؟ به تعبیر دیگر، آیا «کلّ ما حکم به العق...

بر خلاف ادبیات متعارف، اجماع نه تنها در فقه کاربرد دارد، بلکه از نظر متکلمان، یکی از ابزار های مهم استنباطات کلامی به شمار می رود. از جملۀ این متکلمان سید مرتضی می باشد. او توانست با پی ریزی اساسی و محکم برای اندیشۀ کلامی خود، از اجماع در بنای فکر کلامی خود بهره ببرد. به نظر او، اجماع ابزاری علمی - یقینی است که می تواند کاشف از قول امام معصوم باشد. اعتماد او به اجماع در بحث های کلامی سبب فاصله ...

 تفسیر تبیان یکی از تفاسیر شیعی در قرن پنجم هجری است که با رویکرد کلامی به نگارش آمده است. از نشانه های آشکار آن، کوشش شیخ طوسی برای تحکیم مبانی نظری شیعه در این تفسیر است. تقدم نسبی دانش کلام بر سایر علوم در عصر شیخ طوسی و منازعات کلامی، همچنین مرجعیت و احاطه علمی شخصیت هایی نظیر شیخ مفید، سید مرتضی و خود شیخ در این رشته، در سمت و سو دادن به این تفسیر بی تأثیر نبوده است. طرح دیدگاه های نسبتا ف...