دورة جدید مکتب و معارف تاجیک با جنبش اصلاح‌طلبی و معارف‌پروری در سمرقند که آغازگر آن محمودخواجه بهبودی بود، پا به عرصۀ ادبیات تاجیک نهاد. بهبودی نه‌تنها در سمرقند، بلکه در تمام آسیای میانه اولین شخصی بود که ضرورت اصلاحات کلی اجتماعی و مدنی را در جامعه‌ای که در زنجیر سنت‌های فئودالی عصر میانه پابند بود، مطرح کرد. از سوی دیگر، عبدالقادر شکوری در پاییز سال 1901م نخستین مکتب اصول نوی تاجیکی را رسماً...

This article has no abstract.

آثار منظوم و منثور صوفیان را بر اساس نوع معرفت، به دو دسته می­توان تقسیم کرد؛ معرفت شخصی و شهودی و معرفت رسمی و سازمان­یافته. برخی از صوفیه در آثار خود از این دو نوع معرفت، تحت عنوان کلام متمکن و کلام مغلوب، یاد کرده­اند. کلام متمکن از روی آگاهی و از نوع متن­های رسمی و مدرسی بوده‌اند و معنا را شفاف بیان می­کنند و هدف از نگارش آن تثبیت و تعلیم سنت­ها و آداب صوفیان و حاصل دانش قراردادی آنهاست؛ ام...

میرزامهدی اصفهانی در حوزه مشهد مؤسس مکتبی بود که بعدها به مکتب تفکیک معروف شد. محمدرضا حکیمی اولین بار واژه تفکیک را برای این نحله فکری پیشنهاد کرد. به اعتقاد وی مکتب تفکیک جهان بینی ای است که مفاهیم و علوم بشری ای مانند فلسفه را از معارف ناب الهی برگرفته از کتاب و سنت تفکیک می کند. آن ها معتقدند نباید هیچ گونه ناخالصی را در فهم معارف دینی راه داد. از این رو به شدت مخالف به کارگیری عقل به شیوه ...

مولوی در کنار مطالعۀ دقیق و پیوستۀ قرآن مجید، تفسیرها و صحاح حدیث و تأمل در آنها، به معارف، احوال و آداب خاص صوفیان نیز توجّه کامل داشته و کتاب ها و مقالات آنان را مشتاقانه و با دقت می خوانده است. از این رو مبادی تصوّف و افکار و کلام مشایخ صوفی را باید بتوان در مثنوی معنوی جست وجو کرد و میزان و چگونگی اقتباس مولانا جلال الدین بلخی را از متصوّفه بازشناخت. مقالۀ حاضر ـ که در آن ارتباط اندیشه و کلام ...

اندیشه‌وران مسلمان، نظریه‌های مختلفی دربارۀ تبیین ماهیت انسان عرضه کرده‌اند. این اختلاف ‌نظر آنان، موجب می‌شود تا برای دریافت تبیین درستی از ماهیت انسان، به معارف وحیانی توجه کنیم. معارف وحیانی به‌ویژه نهج‌البلاغه، در تکوین ماهیت انسان، به دو مرحله باور دارند: یکی تکوین جوهرۀ انسان و دیگری تکوین ساحت‌های ترکیبی او. بر همین اساس، انسان از منظر جوهری، با سایر مخلوقات یکی است و از منظر ترکیب، با آ...

یکی از مباحث مهم در هر علم، روش آن علم است. از آنجا که معرفت دینی، مهم‌ترین شاخۀ معرفت را تشکیل می‌دهد، هدف این نوشتار بررسی روش کشف معارف دینی بوده است. روش: این نوشتار به روش تحلیلی- توصیفی به بررسی نظریه‌ای پرداخته است که بر جداسازی روش قرآن از روش برهان و عرفان تأکید دارد و به کارگیری آنها را برای کشف معارف دینی ممنوع می‌داند. یافته‌ها: در این نوشتار اثبات شده است که اصل ادعای این نظریه درس...

دانشگاه امام صادق‌(ع) به عنوان یک دانشگاه غیردولتی در سال 1361 و با هدف تلفیق میان شاخه‌های مشخصی از علوم انسانی با معارف و علوم اسلامی تأسیس شد. در این مقاله تجربة نوین دانشگاه امام صادق‌(ع) در طراحی و تأسیس نسل جدیدی از رویکرد آکادمیک در مطالعات میان‌رشته‌ای در نظام آموزش عالی در ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد. مقاله ضمن ارزیابی عملکرد دانشگاه در نیل به اهداف اعلامی و مطلوبش در گسترش مرزهای عل...