حدود یک ونیم قرن پیش، چیزی به نام یا با مضمون باستانشناسی، در ایران وجود قابل ملاحظه ای نداشت امّا اکنون دارد. این شاخه از علوم انسانی، به عنوان یکی از پیامدهای نفوذ سیاسی اقتصادی جهان غرب در ایران ظاهر شد و پس از طی فراز و نشیب هایی، به وضعیت امروزی خود رسید؛ یعنی اکنون، باستانشناسی در سطوح مختلف جامع? ایران جایگاه خاصّی دارد. اما این یک سخن کلّی است، و اگر بر چشم انداز عمومی باستان شناسی در ایرا...

این مقاله با پذیرش رخداد رشد علمی در دوره طلایی اسلامی-ایرانی و به ویژه سال های 500-130 هجری می کوشد با نگاهی جامعه شناسی این رخداد را بفهمد و تبیین کند. فهم رشد علمی، در واقع، به معنای شناخت فرایندهای شکل گیری عناصر مختلف معرفت علمی و به طور خاص روش شناسی تجربی است. این مطالعه، به تفکیک انواع رویکردهای شناخت عقلانی در آن دوره می پردازد و از آن میان، بر علوم تجربی تاکید می کند. چارچوب نظری بر م...

در ضرب­المثل­ها نکات بی­شماری نهفته­است که از ورای آنها می­توان به برخی ویژگی­های قومی هر دیار دست یافت. بسیاری از ضرب­المثل­های ایرانی مکتوب نشده و به­صورت شفاهی سینه به سینه منتقل می­شوند. در این مقاله سعی شده شماری از این دست ضرب­المثل­ها، متعلق به حوزۀ اجتماعی شیراز قدیم، جمع­آوری و مفهوم شناسی شوند. روش تحقیق به دو شیوۀ میدانی و کتابخانه­ای بوده­است. ابتدا برپایۀ مصاحبۀ حضوری از تعدادی کهن...

ریخست شناسی قصه های عامیانه ی ایرانی، پژوهشی کاربردی با رویکرد ساختارگرایانه است که می کوشد واحدهای مشابه را از داستان های متنوع استخراج کند. بدین ترتیب مهم ترین هدف پژوهشی یعنی تعیین چارچوب علمی برای قصه های عامیانه تحقق می یابد. این شیوه تحلیلی از دهه های نخستین قرن بیستم با «ریخت شناسی قصه های پریان» ولادیمیر پراپ آغاز شد. وی که استاد مردم شناسی دانشگاه لنین گراد بود بیش از صد قصه پریان روسی...

در شش دهه مطالعه علمی باغ ایرانی, طرح چهارباغ ایرانی به عنوان مهم‌ترین الگوی شکل‌دهنده به معماری آن و با هندسه اصلی، دو محور عمود برهم که عرصه باغ را به چهار قسمت مساوی تقسیم می‌کند معرفی شده است. بررسی فراگیر اسناد و مدارک از جمله دودمان شناسی واژه‌گان، نقشه کاوش‌های باستان شناسی باغ پاسارگاد، متون توصیف احداث باغ به ویژه کتاب ارشادالزراعه، طرح باغ‌های موجود، ، آثارهنرهای تاریخی ملهم از باغ ا...

هدف از مطالعه حاضر سنجش افکار عمومی در زمینه آگاهی از گور ایرانی (equus hemionus onager) به عنوان گونه پرچم و نماد حیات وحش استان فارس به منظور حفاظت از این گونه است. در این مطالعه، تعداد 660 نفر از مردم استان به روش  نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و مصاحبه شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای شامل: مشخصات جمعیت شناسی، سوالات آگاهی و حمایتی از گور ایرانی بود. پس از جمع آوری داده ها با است...

این رساله در صدد مقایسه میان آداب و رسوم اجتماعی مطرح شده در دو کتاب «سمک عیار» و «داراب نامه طرسوسی» است. هرچند در این دو اثر به آداب و رسوم و عادات و خلق و خوی درباریان و طبقات اشراف و قدرتمند جامعه اهمیت ویژه ای داده می شود، اما در لابه لای داستان های این دو کتاب می توان مطالبی مربوط به مردم کوی و برزن و سنت ها و معتقدات آن ها یافت. با مطالعه این داستان ها متوجه موارد فراوانی از مطالب مردم ...

قایق­ های بومی یکی از جنبه ­های مهم میراث دریایی هر منطقه به شمار می­ رود. اهالی جزیره ­ی قشم به عنوان پهناورترین سرزمین در خلیج فارس، از قایق­ های بومی متعددی استفاده می­ کنند. در اینجا بر اساس مصاحبه ­های مردم ­شناسی به بررسی نوعی قایق ساخته شده از ساقه‌ی درخت خرما پرداخته می­شود. نتایج بررسی دانش بومی ساخت قایق شاشَ ـ که اکنون فناوری آن از میان رفته ­است ـ نشان می­ دهد که بیشترین کاربری این ق...

چکیده این گفتار با نگرشی فرهنگ باور به جامعه و سطوح گوناگون آن، با تأکید بر نقش ارتباطی موسیقی مردم پسند میان عوامل و سطوح گوناگون دخیل در الزامات فرهنگ توده و بازار مصرف، به نشان هشناسی ابعاد رسان های این موسیقی در دیدگاه فرهنگ باور می پردازد. بدین ترتیب، با ارائ هی طرحی ساده شده از یک الگوی غالب رسانه ای، پس از تعاریف مقدماتی از چهار چوب نظری فرهنگ باور و ذکر ویژگی های موسیقی مرد مپسند د...

شهرستان گلپایگان یکی از شهرهای  استان اصفهان که در فاصله 180 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان و  350 کیلومتری جنوب غرب تهران واقع شده است. ارتفاع شهر گلپایگان حدود 1818 متر و ارتفاع متوسط متوسط حوضه آبخیز گلپایگان 1/2212 متر از سطح دریا می­باشد که 63 درصد سطح حوضه ارتفاعیبیش از 2100 متر دارد (نمودار شماره یک) به همین خاطر حوضه گلپایگان یکی از مناطق مرتفع ایران محسوب می­گردد. و یخبندان منطقه طولانی...