اهداف اصلی این پژوهش بررسی جامعه شناختی «بوف کور» اثر صادق هدایت است که از زمان تألیف و تحریر تاکنون محل بحث ادیبان و اندیشمندان بوده و خواهد بود و رمز و راز آن در جاودانگیش نهفته است . قلمرو این پژوهش حداقل از یک دهه قبل از نهضت مشروطیت تا پایان زندگی صادق هدایت را شامل می شود . مهمترین نظریه های بررسی شده در این پژوهش نظریه رمان جورج لوکاچ ، نظریه لوسین گلدمن و نظریه ساختار گرایی تکوینی و ن...

تحلیل معرفت‌شناختی خطا اصولاً می‌تواند بر اساس تحلیل خطای ناشی از نقص خودِ باور، خطای حاصل از کذب باور یا خطای در توجیه صورت گیرد. اما به نظر می‌رسد خطای قابل انتساب به فاعل شناسا، داشتن باور معیوب، یا عدم دستیابی وی به صدق نیست بلکه خطای وی در توجیه است. این مقاله، در چارچوب نظریه‌های توجیه اعتمادگرا به تحلیل خطای علمی می‌پردازد. در این راستا با برررسی دیدگاه‌های اعتمادگرایانه آلوین گلدمن (اعتما...

تحرک اجتماعی یکی از مضامین مورد توجه فیلم‌سازان موج نو سینمای ایران در سال‌های پیش از انقلاب بوده است. در این سال‌ها به دلیل تحولات اقتصادی و اجتماعی و تلاش دولت برای مدرنیزاسیونِ ساختار سنتی اجتماع، تحرک اجتماعی نوینی در جامعه رخ داده که در فیلم‌های فیلم‌سازان معترض آن دوره مورد انتقاد قرار می‌گیرد. در این مقاله سه فیلم، که با مرگ ضد قهرمان به پایان رسیده، از منظر تحرک اجتماعی بررسی می‌شوند. بن...

حضور طبقات مختلف اجتماعی در رمان «در جستجوی زمان از دست رفته» تصویر جامعی از زندگی اجتماعی را ترسیم می کند. با این حال، بر اساس روش ساختاری ژنتیکی گلدمن، دیدگاه پروست، تنها نگاه مجذوب یک بورژوای ساده به دنیای اشرافیّت زمان خود است. در این نوشتار، تلاش شده است براساس روش جامعه شناختی پییر بوردیو، نشان دهیم که ساختار رمان پروست به دور از داشتن ویژگی ثابت و تغییرناپذیر، شاهدی بر تغییرات اساسی در سا...

نمایشنامۀ چهارصندوق نوشتۀ بهرام بیضایی با درون‌مایۀ‌ سیاسی _ اجتماعی در دهۀ چهل یکی از مناسب‌ترین نمونه‌های آثار این نمایشنامه‌نویس برای نقد جامعه‌شناختی ادبیات است. نقد جامعه‌شناختی ادبیات با ایجاد پیوند میان اثر ادبی و جامعه توانسته جایگاه و اهمیت خود را در میان انواع نقد نشان دهد و در حال حاضر یکی از روش‌های سودمند و کاربردی در بررسی آثار هنری به شمار می‌رود. روش مورد استفاده در این نوشتار ر...

 در پاسخ به مثال­های نقضی «ادموند گتیه» در باب کافی نبودن اجزای سه‌گانه در تعریف سه جزیی معرفت، «آلوین گلدمن»، معرفت­شناس معاصر، جزو چهارمی را به اجزای سه‌گانه‌ی تعریف می‌افزاید که به «شرط علّی معرفت» معروف است. بر مبنای این شرط، باور به یک گزاره باید معلول مستقیم یا نامستقیم محکی خارجی آن گزاره باشد. در این مقاله، از طریق مطالعه‌ی تطبیقی میان تقسیم گزاره‌ی مسوّره به حقیقیه و خارجیه از یک سو و شر...

موضوع تحقیق حاضر بررسی هم‌ارزی ساختاری بین ساختار زیبایی‌شناختی رمان تاریخی اشک سبلان نوشته ابراهیم دارابی و ساختار ذهنی نویسنده و ایدئولوژی طبقه متوسط در زمان آفرینش آن است. این اثر ادبی بر اساس روش ساخت‌گرایی تکوینی گلدمن در دو سطح دریافت و تشریح بررسی شده است. نتایج حاصل از دریافت و تشریح این اثر ادبی حاکی از آن است که دغدغه نویسنده بررسی علل ناکامی و کامیابی جنبش‌های اجتماعی دوران پهلوی دوم...