درویش و صوفی در متون گوناگون عرفانی تعریف خود را دارند و تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، اما حافظ نگاهش با همه متفاوت است و با بررسی های صورت گرفته روشن شده است که در دیوان حافظ مرز دقیق و ظریفی میان این دو وجود دارد و درویش با توجه به مصادیقش مورد احترام است و صوفی هم با توجه به چهره ای که حافظ از آن ترسیم می کند مورد نکوهش است. پس از مطالعه و کاوش در منابع و خود دیوان حافظ این گونه برداشت می ش...

نسل امیرالمومنین علی(ع) ، از طریق امام حسن، امام حسین، ابو الفضل العباس(، محمد حنفیه و عمر بن علی معروف به اطرف، ادامه یافته، و خاندان های علویون از نسل این فرزندان پدید آمده است. بیشتر خاندان امام حسن(ع) از نظر مذهبی دارای گرایش زیدی بودند، و پس از یحیی بن زید، محمد نفس زکیه و ابراهیم بن عبدالله را از امامان زیدیه به شمار می آوردند. خاندان امام حسین(ع) به رهبری ایمه شیعه، پایه گذار مذهب امامی ...

ترابط ذات و صفات الهی یکی از مهم¬ترین مسائل فلسفی و کلامی است. اندیشمندان مسلمان درباره¬¬¬ی آن بحث و اظهار نظر کرده¬اند و بیشترین نزاع در مورد صفات ثبوتی ذاتی حقیقی و ذات اضافه و حالت مصدری آن¬ها مانند حیات، قدرت و علم صورت گرفته است. ولی نکته¬ی در خور تأمل در اینجا این است که صاحب نظران مسلمان با تمام تنوّع مکتبی و مسلکی، در زائد بودن صفات فعل و صفات اضافه¬ی محض تفاوت جوهری ندارند. نفی صفات از ...

ابوعبدالرحمن خلیل بن احمد بن عمر بن تمیم الفراهیدی یا الفرهودی‘از علمای نحو و لغت در سده دوم هجری است. وی از بنیانگذاران علم العروض است‘با علم موسیقی نیز آشنایی داشته و اشعاری منسوب به او بجای مانده است.کتابشناسی حاضر‘منابع و تحقیقاتی است که درباره این دانشمند پارسا نگاشته شده است. در تدوین آن هیچگونه قیدزمانی ‘ملی وزبانی در نظر گرفته نشده ‘بلکه تنها شرط رؤیت منابع و قابلیت دسترسی آنها برای گرد...

در این پژوهش، هدف معرفی و شناخت مراتب علمی و انسانی حکیم، ادیب و متکلّم نامی قرن هفتم هجری قمری «کمال الدّین میثم بن علیّ بن میثم بحرانی» است. ابن میثم در فنون گوناگون حکمت، عرفان، کلام، اصول فقه، بیان و شؤون مختلف ادب استادی است مسلّم و در مراتب زهد و پرهیز و خوی نیک سرآمد اقران. هم ستوده استادان خویش است و هم شاگردان دانش پژوه خویش. حدود 18 اثر ارج­مند در خلال 63 سال عمر ممتّع خویش در موضوعات یاد ...

بررسی تحلیلی نقش و کارکرد نظام سیاسی اسلام در مراحل اولیه تاریخ آن از اهمیت بسیاری برخوردار است. خاصه اگر با نگاه به عملکرد بحث برانگیز یکی از مدیران برجسته نهاد خلافت باشد. دومین جایگزین پیامبر اسلام(ص) بر مسند خلافت، عمر بن خطاب (13-21 ق) بود. کسی که دوران زمامداریش ، از ویژگی خاصی برخوردار بود. از یک سو به خاطر گسترش فتوحات نظامی، تاسیس نهاد اداری، تحکیم پایه های خلافت و تثبیت ارزش های دینی،...

خودشکوفایی، فرآیند شکوفا ساختن استعدادهای پنهانی است. گرایش به شکوفا نمودن استعدادهای نهفته، در تمام قوم¬ها و قبیله¬های بشری وجود داشته است. روشنفکران و اندیشمندان مکاتب مختلف همواره با تأمل در افراد رشد یافته و موفق، مولفه¬هایی را برای شناساندن این¬گونه افراد ذکر نموده¬اند. ابراهام مزلو از روانشناسان انسان¬گرای قرن بیستم نیز ویژگیهایی ارائه کرده که بیشتر افراد خودشکوفا از جمله هنرمندان و عارفا...

گرایش­های مذهبی، تأثیر شگرفی بر متون فرهنگی- ادبی ملت­ها نهاده و می ­نهد. در محدوده­ی زبان پارسی نیـز مـی­توان برخی از این تأثیرات را مشاهده کرد. تغییر گرایش مذهبی ایرانیان، از مذهب تسنن به تشیع، تغییرات عمده­ای را در متون ادبی بر جای نهاد؛ از جمله سمبل عدل که تا پیش از عهد صفویه به خلیفه­ی دوم، عمربن ­خطاب، اختصاص داشت، به علی ­بن­ابیطالب(ع) منتقل شد.     نهج ­البلاغه، اثر ارزشمند امام علی(ع)...