چکیده از مقلّد تا محقّق فرق‌‌هاست کاین‌چو داود است وآن‌دیگر، صداست قرآن کریم‌، روایات معصومین (ع) و حکیمان مسلمان، با طرح نقشۀ راهِ دانش‌پژوهی -از تقلید تا تحقیق-، علو همت، پویایی، اشتیاق به فراگیری، پاسداشت حرمت استاد، تفقه وتدبر، زمان‌شناسی ونوگرایی، خلاقیت وابتکار و...، را از مهم‌ترین محرک‌های رسیدن دانش‌پژوه به افتخارات علمی می‌دانند  و از این طریق او را از جمود وخمودگی، دون همتی،...

طرح اندیشۀ تفکیک بین دین و فلسفه در سال های اخیر از سوی حوزۀ معارف خراسان، چهرۀ جدیدی از مکتب اخباریگری و نصگرایی به نمایش گذاشته و بار دیگر توجه محقّقان عرصۀ دین پژوهی را به مسئلۀ نسبت عقل و دین از دیدگاه عقلگرایان و نصگرایان معطوف کرده است. در این میان، چگونگی رویارویی ملا محسن فیض کاشانی(اندیشمند قرن یازدهم) با این مسئله همواره با ابهام همراه بوده است. برخی او را به اخباری یاد میکنند و برخی د...

محسن ایزدی* ایرج قبادیان** ولایت تکوینی و تشریعیِ، از سرچشمه ربوبی به عالم انسانی افاضه می‎شوند. یکی از نتایج ولایت تکوینی، تصرف آدمی در ماسوی به اذن الهی می‎باشد که از آثار عبودیت و ریاضات شرعیه است. ولایت تشریعی به معنای خاص آن، ویژه خداوند است که با اراده او به پیامبران و پیامبر گرامی اسلام و فرزندان معصوم ایشان اعطا شده است، تا ایشان نیز نسبت به ابلاغ احکام شرعیه و حکومت بر روابط مردم اعمال ...

محسن ایزدی[1] شناخت روح همواره از مسائل بسیار مهم در معارف الهی و همچنین معارف بشری بوده است. بر اساس آیات قرآن کریم و روایات معصومین ^ ،حقیقت انسان عبارت است از روح مجرد او. اگرچه عرفاء از طریق مکاشفات عرفانی و فلاسفه هم از طرق عقل فطری توانسته‏اند به شناخت‏های مهمی درباره روح دست یابند، اما بی‏تردید یافته‏های آنها تحت تأثیر آموزه‏های دینی نیز بوده است. برای شناخت روح می‏توان از دست‏آوردهای عل...

مسأله صفات خداوند و کیفیت اتصاف ذات اقدس ربوبی به اوصاف کمالیه،و ارتباط آن با توحید حقیقی و خالص پروردگاراز اساسی ترین مسایل معرفتی در حوزه مبدأشناسی است که از دیرباز مورد توجه فرقه های مختلف اسلامی قرار گرفته ، و بویژه در مکتب اهل بیت (ع) به آن توجه خاص مبذول شده و وروایات متعددی نیز از ائمه معصومین (ع) در این موضوع صادر شده است ، و در این راستا نظریه های گوناگونی از سوی متکلمین و فلاسفه و عرف...

تفسیر کشف الأسرار و عدّه الأبرار معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری شیواترین تفسیر عرفانی است که حلّۀ دلاویز ادب پارسی برتن دارد. این تفسیر که به سبک مفسران عامه نگارش یافته، از اوایل قرن ششم (520  ه ق) به یادگار مانده است. از ویژگی های سبکی این تفسیر، که شیرینی آن را دو چندان کرده است، استناد به اشعار زیبا و لطیف عربی و فارسی است. در این تفسیر حدود هشتصد بیت شعر عربی مناسب حال و مقال آمده است ک...

نظام وفا علاوه بر معلمی و شاعری، نویسندۀ آثار منثوری است که از آن جمله باید به دو نمایشنامۀ ستاره و فروغ و فروز و فرزانه اشاره کرد؛ دو نمایشنامه‌ای که در دهۀ 1320 خورشیدی، پس از آنکه در مدارس و هنرستان‌های متعددی در کشور به روی صحنه می‌روند، تنها یک بار به چاپ می‌رسند و از آن پس، دیگر تقریباً هیچ نامی از آن‌ها در تاریخ نمایشنامه‌نویسی در ایران برده نمی‌شود. این مقاله می‌کوشد تا با خوانشی تخصصی‌ت...

حکمتی که امروز با نام حکمت متعالیۀ صدرایی شناخته می‌شود و بر بلندای تاریخ فلسفۀ اسلامی می‌درخشد، از آغاز تدوین تاکنون، دارای فراز و نشیب‌هایی بوده که درخور مطالعۀ تاریخی است. بر هیچ‌کس پوشیده نیست که رشد و شکوفایی انواع دانش‌ها مرهون همت بلندِ مردانی است که با فداکاری خود‌، در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نکردند‌. آخوند کاشی را می‌توان از مُروّجان و بلکه از احیاگران حکمت متعالیه صدرایی دانست‌. تسل...

قاعده احسان و آثاری که بر موضوع و مجرای این قاعده ممکن است از لحاظ تکلیفی و وضعی تحمیل گردد، از اهمیت فراوانی برخوردار است تا جایی که بر اساس دیدگاه مشهور میان فقها و حقوقدانان، قاعده احسان مستقلاً یکی از عوامل سقوط ضمان شمرده می شود. بر اساس این دیدگاه، برای به جریان افتادن قاعده احسان و سقوط ضمان، لزوماً بایستی احسان قصدی و فعلی موجود باشد. بر مبنای این نظر و در مورد پزشک نیز اگر او را از مصادی...