زبان مهمترین وسیله­ی ارتباطی انسان و پایه­ی همه­ی نهادهای اجتماعی و پدیده­ای است که در هر زمان در حال تغییر و تحول است. تحولات واجی از قدیمترین ایام تا کنون مورد توجه زبانشناسان بوده است. در آغاز رواج زبان فارسی دری هنوز تلفظ بسیاری از کلمات و املای آنها صورت ثابت و واحدی پیدا نکرده بود، لذا یک کلمه به صورتهای گوناگون تلفظ و نوشته می­شد. مطالعه­ی دیوان ظهیر فاریابی(متوفی به سال 598)، شاعر با ذو...

با وجود اینکه فقها بر وجوب نفقۀ زن باردار در عدّه، با استناد به آیۀ 6 سورۀ طلاق اتفاق دارند، پیرامون این نوع از نفقه، دو ابهام اساسی وجود دارد: از یکسو اختلاف شده که آیا نفقۀ مذکور برای زن است یا حمل؟ که مشهور فقها، نفقه را برای حمل دانسته و در مقابل، معدودی از فقها آن‌ را برای زن دانسته‌اند و از سوی ‌دیگر فوت مرد بعد از طلاق زن، به تعارض حق سکونت زوجه (به‌عنوان بخشی از نفقه) با حق تملّک ورثه بر ...

پرداخت مواجب موروثی یکی از مسائل مهم ایران عصر قاجار بود، چراکه سهم زیادی از بودجۀ حکومت صرف پرداخت مواجبی می‌شد که بخشی از آن به صورت موروثی به مواجب‌بگیران رسیده بود و آنها در ازای دریافت مواجب، هیچ خدمتی به دولت نمی‌کردند. پرداخت این نوع مواجب که در منابع عصر قاجار از آن با عنوان مواجب موروثی، مواجب متوفی، مستمری یا وظیفه یاد شده است، از آغاز حکومت قاجاران تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه، بر اس...

گاهی قبل از آنکه جبران خسارت معنوی صورت گیرد و حکم قطعی در این خصوص صادر شود، شخص زیان ‌دیده فوت می‌کند. در این صورت، در مورد حق اقامه‌ دعوای وراث به قائم‌ مقامی از متوفی برای مطالبه‌ خسارت معنوی تردیدهایی وجود دارد. بازماندگان علاوه‌ بر دعوای قائم‌ مقامی ممکن است به اقامه‌ دعوای شخصی علیه عامل زیان بپردازند. آنها در دعاوی شخصی این ادعا را دارند که به علت آسیب جسمی یا فوت زیان‌ دیده اصلی متحمل ...

تغییر جنسیت در جامعه کنونی موجب پیدایش مسائل جدید فقهی و حقوقی شده است. در این مقاله سعی شده است به این پرسش اساسی و مهم پاسخ داده شود که، سهم الارث افراد پس از تغییر جنسیت از دیدگاه فرق اسلامی و حقوق ایران چگونه محاسبه می‌شود؟ در مورد تغییر جنسیت افراد، اکثر فقهای شیعه قائل به مشروعیت مطلق می‌باشند و در مقابل، تمام فقهاء و حقوق دانان اهل‌سنت قائل به ممنوعیت مطلق هستند؛ در حالی که، اکثر ح...

زبان اردو از تمام گونه‌های ادبی‌منظوم و منثور فارسی استفاده نموده و سرمایه‌ای عظیم فراهم آورده است. در میان انواع ادبی منظوم اردو، «مرثیه» نوعی است که برخی از محققان و نقادان شبه‌قاره‌ای برآنند که نوع ادبی مستقل از عربی و حتی فارسی است. آنچه مسلم است این است که مویه و نوحه بر متوفی در فرهنگ تمام ملت‌ها از زمان‌های دور وجود داشته و دارد و در این میان، تفاوت فقط در نوع ابراز آن و شدت و ضعف بیان ت...

کتاب تاریخ اسلام، نوشته مرحوم دکتر علی اکبر فیاض (متوفی 1350 ش) ازاولین آثاری است که در زبان فارسی و به سبکی نو در زمینه تاریخ اسلام تدوینگردیده و درحجمی اندک، دوره ای نسبتاً طولانی از صدر اسلام تا پایان دولتعباسیان را دربرمی گیرد. این کتاب به رغم داشتن ویژگی های مثبت که ناشر درمقدمه کتاب به آن اشاره کرده است، در فصول مربوط به دوران نبی اکرم (ص) وخلفای راشدین حاوی مطالب انتقاد برانگیزی است که در...

یکی از موضوعاتی که سرنوشت آن به‌صراحت در قانون مدنی مشخص نشده، وضعیت وصیت اشخاص بلاوارث است. این بحث در بین فقها و حقوقدانان اختلافی محسوب می‌شود، ولی از مجموع این اختلاف‌ها سه نظریه جای بررسی دارد. دستۀ اول وصیت شخص بلاوارث را همانند سایر افراد تا ثلث وصیت صحیح می‌دانند و نزد آنان هیچ کس حتی امام نیز اختیار تنفیذ مازاد بر ثلث را ندارد؛ دستۀ دوم بر این باورند که در صورت فقدان وارث، اموال متوفی ...

از منظر فقهای اهل سنت حکم شرعی تلقیح مصنوعی محل اختلاف است. برحسب اینکه تلقیح مصنوعی، داخل رحمی یا خارج رحمی باشد مبانی اختلاف در حرمت و جواز آن نیز متعدد خواهد بود. در رابطه با تلقیح  مصنوعی داخل رحمی، غالب فقهای مخالف با تلقیح مصنوعی آن را مخالف با نصوص قرانی و روایات وارده از رسول خدا می‌دانند و قائل به اختلاط انساب در نتیجه مبادرت به این عملیات طبی هستند. از دیگر ادلّه مخالفان، حرمت استمناء ...

آیین ها و رسوم همواره از عقاید، فرهنگ و تاریخ ریشه می گیرند، مانند آیین های سوگواری که از عقاید کهن بر می خیزند. یکی از سنت های سوگواری در خراسان، پهن کردن قالی بر روی قبر است که هنگام جمع آمدن افراد بر گرد قبر متوفی و در روزهای مناسبتی انجام می شود. قالی نیز به عنوان یکی از اصلی ترین و مهم ترین هنرهای سنتی ایران، وجه دیگر این آیین است که بر اهمیت آن می افزاید. محور و هدف این پژوهش، مفهوم قالی ...