ممکن نیست که قرآن به عنوان کتاب جامع معارف، از توحید که ریشه معارف به شمار می آید، سخنی نگفته باشد. بنا بر روایات، حد نهایی توحید را بایستی در آیات سوره توحید و آیات آغازین سوره حدید جستجو کرد. لذا این سوره همواره، از آغاز نزول تاکنون، موضوعی برای اندیشه ی اندیشه وران اسلامی بوده است؛ از اهل لغت و ادبیات تا متکلمین و حکما و عرفا. جامع الکلم بودن کلام الهی، موجب گردیده است که همگان، از بیابانگرد...

روش معیار که باید در تفسیر قرآن به عنوان الگو قرار گیرد، روش تفسیری معصومین(علیهم السلام) است. لکن در تاریخ تفسیر شیعه علی رغم اهمیت این مطلب تحلیل و بررسی های عمیقی در این زمینه به انجام نرسیده است. این رساله متکفل چالش و بررسی پیرامون روش علی بن موسی الرضا(علیه السلام) گردیده تا با تعمق در روایات تفسیری و مستندات قرآنی به جا مانده از آن حضرت گامی در راه احیاء تفسیر آن حضرت برداشته شود. از تحل...

از نظر مسلمانان، پیامبر اسلام (ص) معصوم بوده و این عقیده برآمده از تعلیمات قرآنی است. با وجود این، آیاتی در این کتاب آسمانی وجود دارد که در ظاهر این باور را به تردید می اندازد. از جمله این آیات، آیه 43 سوره توبه می باشد. در این آیه در مورد عفو خدای متعال نسبت به پیامبر (ص)، دیدگاه های متفاوتی بین مفسران وجود دارد که مجموع این دیدگاه ها در مقاله حاضر، در پنج دیدگاه ارائه و بررسی شده است. سپس با ...

نویسنده در این مقاله به بررسی نظریات موافقان و مخالفان روش «تفسیر براساس ترتیب نزول» می پردازد در این راستا نخست به ادله نظریه موافقان اشاره کرده که عبارت است از: سیره پیامبر (ص) و امام علی (ع)، تأثیر در فهم بهتر، تاثیر در تشخیص روایات تفسیری از غیر تفسیری و کشف روش ایجاد تحول اجتماعی. آن گاه به نقد این ادله پرداخته است سپس به دیدگاه مخالفان اشاره کرده و ادله این نظریه را که عبارت است از: فقدان...

شهید ثانی در مسالک الافهام به طور مستقل به علم اسباب نزول نپرداخته اما در مواردی از سبب نزول های ذکر شده درباره آیات بهره گرفته؛ گاهی در خلال برداشت های خود به آنها توجه کرده و گاه در نقل و نقد نظرات دیگران به این اسباب اشاره می کند. در مجموع می توان گفت که شهیدثانی اسباب نزول را به عنوان ابزاری در تفسیر و برداشت از آیات پذیرفته است.

چکیده : تفسیر اثری وروائی قرآن کریم گونه ای از تفسیر قرآن کریم است که از روشهای ابتدای صدر اسلام است وآغاز آن با احادیث نبوی پیرامون تبیین آیات قرآن کریم آغاز می شود خداوند در قرآن کریم یکی از وظایف پیامبر در قبال قرآن را همین دانسته است :« وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاس ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ» پس از پیامبر صحابه وتابعین به دید گاه اهل تسنن واهل بیت عصمت وطهارت به دید گاه اهل تشیع ادامه دهندگان این روش...

بررسی مبانی، روشها و اسلوب بیانی تفسیر اهل بیت(ع) است.  میراث تفسیری اهل بیت (ع)، گنجینه نهفته و ناپیراسته ای است که می باید آن را کشف کرد و پالود اما با ابزار و معیارهای کلی نه فحص و تحقیق موردی که کاری بس دشوار و یا ناممکن است.  نگارنده از پیوند میان قرآن و عترت و از مهجور ماندن و ضرورت پیراستن سره از ناسره میراث تفسیری اهل بیت(ع) سخن می گوید. نخست دیدگاه های دانشیان در اعتبار و حجیت اخبار وا...

یکی از مباحث مهم در حوزه علوم قرآنی و تفسیر، مسئله «مبانی یا اصول تفسیر» است. مبانی تفسیر که همان باورها و اصول پذیرفته شده و مسلّم نزد مفسّر است، در فرایند تفسیر وی، ایفای نقش می کند و پذیرش یا عدم پذیرش آنها، سبب رویکرد خاص در تفسیر می گردد. از آنجا که مبانی مفسران متفاوت است، لذا اختلاف در تفسیر پدید می آید. از امام محمدباقر (علیه السلام) روایات فراوانی در حوزه تفسیر آیات قرآن و علوم قرآنی باق...

یکی از مبانی مهم در شناخت و تفسیر قرآن ، تورات و انجیل، اعتقاد به عصمت وخطاناپذیری درالفاظ و گزاره های این کتاب های آسمانی است. اگر آیات و عبارات قرآن کریم و عهدین در بستر نزول و گذر زمان دچار اختلاف و تعارض شده باشند، دیگر نمی توان به آنها اعتماد کرد. از جملۀ وجوه اصالت و اعتبار متون وحیانی، صیانت آنها از هر گونه اشتباه، ناسازگاری و اختلاف است. هرگاه کسی با این مبنا در مقام فهم آیات برآید، از ...

چکیده: وجود معانی عمیق در آیات قرآن، موجب می­شود که برخی مفسران عصر کنونی بدون محدود کردن فهم قرآن در روش­ها و نگاه مفسرین گذشته و با استفاده از شیوه­های جدید، البته با مبنا قرار دادن اصول حاکم بر تفسیر قرآن، روز به روز به نتایج نو و گاه دقیق­تری از قرآن دست یابند، یکی از این شیوه­ها تفسیر بیانی است؛ در عصر حاضر بنت الشاطی با نامگذاری تفسیر خود به نام «التفسیرالبیانی» خواسته است تفاوت و تمایز ...