دلالت کلمات قران بر معانی به نحوی می باشد که بیانگر یکی از معجزات بیانی قران می باشد رساله حاضر در صدد اثبات این معجزه می باشد.

یکی از مباحثی که اندیش ۀ فیلسوفان و اندیشمندان را در غرب و شرق به خود مشغول ساخته،تعیین ارزش صدق جملات دارای لفظ لاوجود و نیز چگونگی درک محتوای معنایی این جملاتمی باشد. بطوریکه هیچ فیلسوفی را نمی توان یافت که به این موضوع نپرداخته باشد، اما تا جایی کهنگارنده مطلع است تاکنون بررسی معنی شناختی صرف، دست کم در زبان فارسی در قالبزبان شناسی دربار ۀ الفاظ لاوجود صورت نگرفته است . هدف از نگارش این مقال...

شرح و تفسیر مثنوی جلال الدّین محمد مولوی سابقه ای دیرین دارد، اما نکته حائز اهمیّت در شیوه شرح این تفاسیر، گرایش عرفانی آنها در توضیح محتوایی ابیات است. در شیوه تفسیری که برای تحلیل یکی از مشکلات مثنوی در این مقاله به کار گرفته شده است، کوشیده ایم تا حوزه معانی ابیات را از میان مباحث برون متنی نظیر مباحث و مسائل عرفانی، به الفاظ آن محدود و مدلّل سازیم. در این شیوه، مبنای معنایابی در شعر توجّه به صن...

رابطه لفظ و معنا از موضوعات مهم و قابل توجهى است که قرن‏هاست ذهن شاعران و منتقدان ایرانى و غیرایرانى را به خود جلب کرده است. در این بین برخى جانب لفظ و برخى جانب معنا را گرفته‏اند و البته گروهى نیز به هر دو به یک اندازه توجه کرده‏اند. این مقاله کوشیده است رابطه لفظ و معنا را در شعر فارسى بیش‏تر با تکیه بر نظریات منتقدان و شاعران فارسى‏زبان تبیین نماید و البتّه در این راه از دیدگاه‏هاى اندیشمندا...

مدّتی است لفظ سره گرایی در زبان فارسی به کار می رود، امّا مفهوم دقیق این واژه بر همگان مشخّص نیست. این مسأله زبانی که با بسیاری از مسائل دیگر، همچون ملیّت، تاریخ ادبیّات، جامعه شناسی، روان شناسی و... پیوندی نزدیک دارد؛ در تاریخ زبان همه ملّتها وجود داشته است. در ایران، این پدیده، واکنشی بود در برابر نثر مصنوع و پرتکلّف منشیانه که بعدها با آشنایی ایرانیان با اندیشه های ناسیونالیستی آلمانی شدّت یافت. در ...

بحث استعاره در باور شناختگرایان محدود به لفظ و زبان نیست. در این نظرگاه و بر خلاف دیدگاه سنتی، استعاره موضوعی مفهومی است که در سطح اندیشه ایجاد می‌شود. با رویکرد شناختی به استعاره و به ویژه به استعاره های متن مقدس قرآن که ظرفیت معنایی شگرفی دارد می توان از آن بهره ی بیشتری ببریم. در این نوشته با تکیه بر نظریه ی شناختی، استعاره‌ی «هدایت نور است» و خوشه‌های آن یعنی؛ قرآن، پیامبر، اسلام، علم و ......

مقاله حاضر حاوی تقریراتی از مرحوم استاد فروزانفر در سال تحصیلی 36-1335 شمسی در دانشگاه تهران  است که به همت جناب آقای دکتر اسماعیل حاکمی نگارش و تنظیم شده و به لطف ایشان در اختیار پژوهشنامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است. این یادداشت­ها که پس از حدود پنجاه سال برای نخستین بار درج می­گردد، شامل نکاتی در مورد تحول فکر و مضمون در دوره مغول و بازتاب آن در شعر و نثر نویسندگان آن دوره است. و بر این ایده ...