داستان شیر و نخچیران از جمله داستان های بلند و پیچیدۀ مثنوی است که ساختاری دو لایه دارد. این داستانِ تمثیلی، روساخت و ژرف­ساختی دارد که برای تحلیل آن به الگوهای ساختارشناسی نیاز است. در این پژوهش روساخت داستان که همان حکایت کوتاه کلیله و دمنه است، به روش پراپ بررسی شده و به این نتیجه رسیده است که داستان شیر و نخچیران از قصّه های عامیانه ای است که از نظر ساختاری با قصّه­های پریان پراپ مطابقت دارد؛ ...

چکیده: ریخت­شناسی، روشی نوین در حوزه نقد و تحلیل آثار ادبی است که برای اوّلین بار از سوی ولادیمیر پراپ (فرمالیست روسی) در سال 1928 م. مطرح شد. پراپ در کتاب خود با عنوان ریخت­شناسی قصّه­های پریان با بررسی صد قصّه جنّ و پری نشان داد قصّه­های عامیانه، علی­رغـم تکثّـر و تنـوّع ظـاهـری، از عملکردها و کنش­های یکسانی پیروی می­کنند؛ در نتیجه قصّه­ها از ساختار روایی همسانی برخوردارند؛ همچنین وی مدّعی شد که نه تن...

ولادیمیر پراپ، فولکلورشناس روسی، در نظامی ابداعی به بررسی ریخت­شناسانه قصه­های پریان روسی پرداخت. پراپ رده­بندی را از محتوا و مضمون قصه به مشخصات صوری و ساختمانی آن منتقل می­کرد و این مشخصه­ها را مورد پژوهش قرار می­داد، بنا به تعریف وی ریخت­شناسی، توصیف قصه­ها بر پایه اجزای سازنده آنها و همبستگی و ارتباط این سازه­ها با یکدیگر و یا کل قصه است. این نوشتار، تحلیل حکایاتی از «کوش­نامه» با به کارگیر...

داستان شیر و نخچیران از جمله داستان‌های بلند و پیچیدۀ مثنوی است که ساختاری دو لایه دارد. این داستانِ تمثیلی، روساخت و ژرف­ساختی دارد که برای تحلیل آن به الگوهای ساختارشناسی نیاز است. در این پژوهش روساخت داستان که همان حکایت کوتاه کلیله و دمنه است، به روش پراپ بررسی شده و به این نتیجه رسیده است که داستان شیر و نخچیران از قصّه‌های عامیانه‌ای ‌است که از نظر ساختاری با قصّه­های پریان پراپ مطابقت دارد؛...

یکی از کسانی که در مطالعه ی قصّه ها روشی جدای از بقیه در پیش گرفت ولادیمیر پراب (1970- 1895) فولکلور شناس روسی بود. او معتقد بود که در طبقه بندی قصّه ها باید آن ها را دقیقاً مطالعه کرد، سپس با توجه به عناصری که از خود موضوع مورد مطالعه استخراج می کنیم، به بررسی آن بپردازیم، نه این که از بیرون بر موضوع تحمیل کنیم. دیدگاه دیگر او این بود که در مطالعه ی قصّه ها باید از روش های سایر علوم تجربی- که کارب...

احمد شوقی (1868–1932م) ملقّب به امیرالشعرا، از برجسته‎ترین شاعران پیشگام در ادبیات معاصر عربی است که آثار شاعرانۀ عظیمی از خود به یادگار گذاشته است. وی در شعر خود توجه و اهتمام زیادی به مسائل ملی، میهنی، اصلاح و تمجید اسلام دارد. شاعر در این‎ زمینه دست به تجدید و نوگرایی زده و قصۀ شعری به زبان جانوران مختلف از جمله پرندگان یا همان فابل را سروده است. او با پرداختن به این فن شعری، تصویری زنده را ا...

هفت‌پیکر، اثر گرانسنگ نظامی گنجوی، از شاهکارهای ادب غنایی است و افسانة ماهان مصری یکی از افسانه‌های این اثر است که از نظر ساختاری شباهت‌های بسیار به قصّه‌های پریان دارد. نظریّة ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ از جمله نظریّاتی است که با استفاده از آن می‌توان به رده‌بندی داستان‌ها و افسانه‌ها بر اساس فرم و ساختار آن‌ها پرداخت. بررسی افسانه‌ها و داستان‌های ایرانی بر اساس الگوی پراپ راهی است برای یافتن ساختا...

افسانه قصّه‌ای است حاوی سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسان‌ها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی چون دیو، پری، غول و اژدها که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی و آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به‌ قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام می‌گیرد. وجه ممیز افسانه‌ها، تخیل قوی و اغراق‌آمیز بودن آنهاست. افسانه‌ها انواعی دارند: تمثیلی، پریان، عاشقانه و پهلوانی. در این مقاله، ضمن تعریف و آشنایی با ان...

اسطوره‌های ترکیبی پیکرگردانی موجوداتی هستند که انسان در تماس با حیوانات، گیاهان، طبیعت و حتی انسان‌های دیگر و به تجربه یا تخیل خود، خلق می‌کند. موجوداتی با سر ماهی و تن پلنگ و برخی با پای گور و تن پلنگ و یا موجوداتی که نیمة پایین تن‌شان اسب یا بز و نیمة بالای تن‌شان انسان است. داستان‌های هزار و یک شب منبعی گران‌قدر برای حفظ انواع این موجودات به‌شمار می‌رود. حضور همیشگی این غول ـ انسان‌ها، عفریت...

میرزا تورسون‌زاده، شاعر خلقی تاجیکستان، از زمرۀ ادیبان و سخنورانی است که احوال و آثار او را تعداد زیادی از محققان و سخنوران تاجیک بررسی کرده‌‌اند. در این مقاله، نگارنده پس از بیان شرح‌حالی مختصر از این ادیب توانمند، به ابعاد سیاسی و اجتماعی زندگی او پرداخته است. طبق اسناد و مدارک موجود، تورسون‌زاده همیشه در جوش واقعه‌های سیاسی و اجتماعی قرار داشت و همواره همدم و هم‌نفس خلق عزیزش بود؛ از‌همین‌رو...