دانش سیاسی در تاریخ و جهان اسلام و ایران ‘ از حیث روند زما نی ‘ دو سیر کلی را از ابتدا تا کنون طی نموده است: یکی سیر حیات تفکر سیاسی‘ در طول قرون اولیه و میانی یعنی تا اواخر قرن هشتم هجری. دیگری سیر تجدید حیات تفکر سیاسی مربوط به قرون متأخر و زمان معاصر. هر یک از این دو سیر‘ دارای چند مرحلة اصلی هستند. اندیشه و دانش سیاسی در دوران شکوفایی خویش بویژه طی قرون میانی‘ از حیث گسترده و عمق ‘ به چها ر...

طراحی محصولات از عوامل زیادی تأثیر می پذیرد و محصولات مختلف مراحل طراحی خاصی نیاز دارند و دراین میان، پیش از هر چیز، طراح باید از فرهنگ و خواسته های جامعه هدف آگاهی داشته باشد. حجم گستردۀ محصولات تولیدی و تنوع بازار باعث شده است استفاده کننده دامنۀ انتخاب بسیار بالایی را تجربه کند واین انتخاب در نهایت از همخوانی باورها و هنجارهای او با محصولات مختلف در محیط زندگی ناشی می شود.اشیا و لوازمی که مر...

بررسی الگوی توسعه اقتصادی ـ سیاسی منطقه خوارزم در قرون نخستین اسلامی[1] جلیل نائبیان[2] شهرام فرحناکی[3] چکیده ناحیه خورازم در ماوراءالنهر، در قرون نخست اسلامی بسیار مهم بوده است. با توجه به ویژگی‌های اقتصادی و سیاسی این منطقه در این دوران، توسعه اقتصادی ـ سیاسی‌اش را می‌توان بررسی کرد. بازرگانی پویا و تجارت کالاهای پررونق برای بررسی توسعه اقتصادی و ساختار سیاسی دو قطبی آن، برای بررسی توسعه سی...

گسترش اندیشه تشیع در خارج از شبه جزیره عربستان و عراق معلول عوامل چندی از جمله مهاجرت شیعیان به سرزمین های دیگر بود و تقابل آنها با خلفای اموی و عباسی این روند مهاجرت را تسریع کرد. در خصوص ورود تشیع به ایران، می­توان گفت که اندیشه شیعی نخست مناطق همجوار با سرزمین عراق را تحت­تأثیر قرار داد. اگرچه گذرگاه های طبیعی غرب فلات ایران یکی از مجاری اصلی ورود تشیع به ایران بود، اما ولایات خوزستان به قدر...

از دوره هخامنشیان تا سقوط ساسانیان، بنادر متعددی در خلیج فارس اهمیت و مرکزیت یافتند. این بنادر عمدتاً در سواحل شمالی خلیج فارس قرار داشتند که از موقعیت بهتری برای تجارت دریایی برخوردار بودند و تحت حمایت حکومت های ایرانی حاکم بر خلیج فارس قرار داشتند. اردشیر بابکان پادشاه ساسانی، به دلیل اهمیت و موقعیت خلیج فارس و بیشتر به قصد حضور مستمر در سواحل و بنادر و در دست داشتن نبض تجارت دریایی و زیر نظر ...

چکیده سهل بن عبدالله تستری (م. 283 ه) یکی از بزرگان و عارفان بنام تصوف اسلامی در قرن سوم هجری است که تأثیر فراوانی بر تفکّر صوفیان داشته است. یکی از ویژگی های مهم دوران زندگی سهل ارائه «رساله توبه» اوست که با مخالفت فقها و علما روبرو شد و سبب رانده شدن او از شوشتر و تبعیدش به بصره گردید. وی معتقد بود انسان ها باید همیشه تائب باشند، چه مطیع باشند چه معاصی. این نظریه وی باعث بوجود آمدن یکی...

در این نوشتار به بررسی آثار نوشته شده در زمینه حیات اهل‌‌بیت و ذکر مناقب آنها در دو جریان فکری و مذهبی غالب جهان اسلام، یعنی شیعه و سنی، پرداخته شده است. محور اصلی مورد مطالعه ما دوره صفویه می‌‌باشد که از این شیوه تاریخ‌‌نگاری برای کسب مشروعیت در میان مردم بهره برد. ریشه‌‌های این جریان مناقب‌‌نگاری را می‌‌توان در قرن نهم در شهر هرات پی گرفت، شهری که خاستگاه تاریخ‌‌نگاری عصر صفوی محسوب می‌‌شود. ...

تصوف یکی از جریان­های فکری و اجتماعی جوامع مسلمان است که شیوه تفکر و سبک زندگی متفاوتی را ترویج می­کند. با آنکه مبانی زهدگرایانه تفکر تصوف عمدتا در پی پرهیز از دنیا و امور دنیوی است، ضرورت تأمین معاش صوفیان و برآورده­کردن هزینه­های مهم­ترین نهاد صوفیه، خانقاه، صوفیان را بر آن داشت به روش­های گوناگون دست به تأمین هزینه­های مورد نیاز خویش بزنند. علی­رغم اینکه تصور می­شود حمایت­های سازمانی مانند و...

دو اصطلاح مناظره و مذاکره، از ریشه‌های نَظَرَ و ذَکَرَ، کاربردهای فراوانی در متون و منابع اسلامی مختلف داشته‌اند. این پژوهش بر آن است تا ضمن شاخص‌بندی کاربردها و معانی این دو اصطلاح، به بررسی شواهد و مصداق‌های تاریخی ویژه‌ای بپردازد که نشان می‌دهد این دو، به ویژه اصطلاح مناظره، در ادوار مختلف سیر تحولی مفهومی داشته‌اند و عدم شناخت از مصداق‌های هر مفهوم موجب خلط معانی آنها با دیگر مواضع معنایی این واژ...

با ورود اسلام به ایران، برای حدود دو قرن، ایرانیان در عرصۀ مناسبات سیاسی و اداری نقش چندانی نداشتند؛ اما با روی ‌کار آمدن عباسیان، زمینه برای نفوذ ایرانیان در عرصه‌های سیاسی و فرهنگی به وجود آمد. اشتغال ایرانیان به علوم از همان ابتدا از یک سو و توجه خلفا به آموزش دینی مردم سرزمین‌های مفتوحه از آغاز فتوحات از سوی دیگر، انتشار علوم دینی را در ایران باعث شد. علم اولین وسیلۀ ارتباط ایرانیان برای مش...