تاریخ‌نگاری عاشورا، از مهم‌ترین عوامل ماندگاری واقعه کربلا و شهادت مظلومانه و غم‌بار امام حسین7 است. قرن دوم هجری قمری را باید آغاز تاریخ‌نگاری عاشورا به شمار آورد. قرن سوم هجری قمری نیز تاریخ‌نگاری عاشورا همانند دوره پیش ادامه یافت، اما اوج این تاریخ‌نگاری در قرن‌ چهارم روی داد. در این شکوفایی، عوامل متعددی چون پیدایش حکومت‌های شیعی، برگزاری رسمی مراسم عاشورا در ایران و جهان اسلام، ظهور عالمان...

تیرۀ عشایری عرب چرپانلو، که از روزگار قدیم در قُنقُری و ده‌بید در منطقۀ فارس ییلاق داشته است و در یکصد سال اخیر به‌سبب مجاورت با قشقایی‌ها در سرحد چهاردانگه به طایفۀ شش‌بلوکی از ایل قشقایی پیوسته، دارای سنت فرش‌بافی منحصربه‌فردی است. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی‌ـ‌‌تحلیلی و گردآوری اطلاعات ترکیبی، کتابخانه‌ای‌ و میدانی سیر تحول دستبافت‌های عرب چرپانلو را مورد تدقیق قرار داده است و بر ...

اکنون هشتاد سال از رسمی شدن گاهشماری هجری خورشیدی می گذرد. مبدأ این گاهشماری هجرت پیامبر اکرم (ص) و ماهیت آن خورشیدی است و نام ماه های آن از گاهشماری یزدگردی رایج در ایران پیش از اسلام گرفته شده که شش ماه اول آن 31 روز بوده، پنج ماه بعدی 30 روزه و ماه دوازدهم در سال های عادی 29 و در سال های کبیسه 30 روزه است. این سال در نوروز و در لحظة اعتدال بهاری نو می شود. این گاهشماری با آن که دقیق ترین گ...

جریان ادبی ایران تا اواخر عصر صفوی (نیمه اول قرن دوازدهم ه.ق.) متکی بر سبک هندی (یا اصفهانی ) بود. دیدگاههای مختلف و گاه متناقضی نسبت به این سبک از اواسط قرن دوازدهم(اواخرعصرصفویه) تا عصر حاضر وجود دارد. گروهی آن دوره را عصر انحطاط ادبی دانسته­اند و در مقابل، نظرات متقن دیگری مبنی بر اعتلا و غنای این سبک نسبت به سبک­های ادبی دیگر ایران وجود دارد. در این مقاله از منظر تاریخی و ادبی به بررسی و تح...

بعد از درگذشت پیامبر (ص)، کسانی که مسؤولیت ادارهء حکومت را برعهده داشتند، با تازه مسلمانهای غیر عرب، رفتاری ناخوشایند و تبعیض آمیز داشتند. در تقسیم اموال، به آنها سهم کمتری می دادند. در مسؤولیتهای حکومت آنها را شرکت نمی دادند. از جملة این غیر عربها، ایرانیان بودندکه آنها را موالی می گفتند و موالی از رفتار حکومت های نژاد پرستانهء عربی بسیار ناراضی بودند. امیرالمؤمنین علی (ع) در طی حکو مت کو تاه ...

واحه خوارزم، با داشتن فرمانروایان بومی (موسوم به خوارزمشاهان) و بهره‌مندی از خودمختاری داخلی، از نظر سیاسی همیشه جزئی از ایران بوده ولی در آغاز قرن دهم به رغم دولت شیعی مسلک صفوی، تیره‌ای از اعقاب جوچی موسوم به عربشاهیان توانستند با تکیه بر میراث نیاکان، قدرت ایلیاتی، ریشه‌دار بودن مذهب تسنّن در خوارزم و تناسب آن زمینه مذهبی با مذهب خود، بر خوارزم مسلط شده و خان نشین خیوه را پایه‌گذاری کنند. دول...

مجمع‌التواریخ، اثری دربارة تاریخ ایران در دورة پس از سقوط صفویه است که در سال 1207 در هند نوشته شده است. آخرین فقرات اطلاعاتی این اثر مربوط به تاریخ ایران در اوایل قرن سیزدهم است، اما مطالب آن بیشتر از منظر مطالعة تاریخ خاندان مرعشی و تاریخ ایران در سال‌های مقارن با سقوط صفویه تا اوایل دهة هشتاد قرن دوازدهم هجری قمری اهمیت دارد. میرزا محمد خلیل، نویسندة آن اثر، از سادات مرعشی مهاجر به هند است. ...

این رساله مشتمل بر چهار بخش است .در بخش اول قوم ترک و سرزمینهای ترک شرح داده شده است .در بخش دوم ترکان و مسلمانان از آغاز اسلام تا پایان خلافت مامون بررسی گردیده .در بخش سوم دوره سلطه ترکان از خلافت معتصم 227 - 218 (ه تا خلافت مستکفی 334 - 333 (ه) مورد بحث قرار گرفته و در بخش چهارم پایان قدرت ترکان و عصر اقتدار و سلطه امرای آل بویه توضیح داده شده است .

چکیده عرفان و تصوف اسلامی از دیرباز در ایران و ادبیات فارسی نمودی ویژه داشته به گونه ای که موجب آفرینش نوع ادبی بی نظیری به نام ادبیات عرفانی در ادبیات فارسی شده است. از نکته های خاصی که در مطالعه دوره های مختلف تصوّف مورد توجه واقع می شود، وجود خانقاه به عنوان مکانی برای اقامت و تجمع صوفیان است. خانقاه ها مکانی بودند که علاوه بر تعلیم و تربیت، مریدان و پیروان تصوف در رشد و تکامل عرفان و تصوف ن...