چالشهاى نو در مورد حق و تکلیف، از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. مسأله حق و تکلیف از جمله مباحث فِرَق اسلامى است که ابعاد گسترده‌اى را به خود اختصاص داده است. در مسائل کلامى، موضوعاتى همچون حسن و قبح عقلى، جبر و اختیار، تفضّلى یا استحقاقى بودن ثواب، از دیرباز مورد مناقشه بوده است.حال آنکه اشاعره تنها از تکلیف سخن مى‌گفتند، شیعه و معتزله حقوقى را نیز براى بنده قائل بودند. از این میان، ح...

شهید اول با نگارش آثارى مانا و پویا، نیز کوششى ستودنى، خدماتى شایان به دین و آیین نموده است، به رغم آنکه زودهنگام و در دهه ششم عمر خویش به شهادت رسید. وى بیست کتاب نوشت که لمعه دمشقیه و القواعد والفوائد از آن شمار است. اگر شهید اول جز این دو عنوان کتابى نداشت، باز مایه سرافرازى‏اش بود. این دو اثر شروح و تعلیقات بسیارى از سده هشتم هجرى تاکنون داشته است. این مقاله به پژوهش و بررسى القواعد والفوا...

دکتر یوسف قرضاوى، یکى از دانشمندان بزرگ جهان اسلام است که توانسته است در اکثر عرصه هاى علوم اسلامى، با شیواترین بیان و عمیق ترین مطالب قلم بزند و به پاسخ چالش هاى فراروى جوامع معاصر اسلامى بپردازد. یکى از آن موارد، علوم قرآنى است که عده اى از روشن فکران مسلمان، بدون توجه به مبادى لازم، در آن وارد گشته و خود و دیگران را به انحراف کشانده اند. کتاب چگونه با قرآن تعامل ورزیم، نشانه اى از کوشش خالصا...

این مقاله که در جست وجوی یک فلسفه نانوتکنولوژی است، به تعاریف، زمینه های تاریخی، کاربردها و پیامدهای نانوتکنولوژی، و نیز به بررسی ارتباط آن با فلسفه، پرداخته است. هدف از این نوشتار برشمردن مسائل، موضوعات، و جایگاه فلسفی نانوتکنولوژی به مثابه شاخه ای از تکنولوژی است، که از سه منظر متافیزیکی (هستی شناختی)، معرفت شناختی (و روش شناختی)، و ارزش شناختی به آن نگریسته شده است. فلسفه نانوتکنولوژی حاوی ب...

این مقاله به بررسی تقدم اخلاق بر فلسفه نزد لویناس پرداخته است. لویناس با محور قراردادن «دیگری» در کانون اخلاق خود نگاهی کاملاً متفاوت با نگاه سنتی به اخلاق اتخاذ کرده و مفاهیمی از قبیل دیگری، چهره، زبان، نامتناهی، تعالی را در تقابل با مفاهیمی مثل من یا خود، حلول، بازنمایی و تمامیت قرار می­دهد. او بر همین اساس اخلاق را بر فلسفه مقدم می­داند و اخلاق خود را نوعی فلسفه اولی معرفی می­کند که ماهیتاً با...

در فلسفه غرب با تفکر هگل تاریخ و فلسفه با هم نسبت می یابند و بل فلسفه ‘ تاریخی و تاریخ ‘ فلسفی دیده می شود و این پیوند مبارک بدون تفسیر تاریخ فلسفه برای هگل امکان پذیر نبوده است . لذا تفسیر هگل از تاریخ فلسفه جدید (مدرن ) امکان جمع تقابلهای تفکر جدید غربی را که از زمانه دکارت تا خود هگل حیات فرهنگی غرب را دچار شقاق و گسیختگی کرده بود ‘ میسور ساخت . در مقاله حاضر‘ یکی از مهمترین فلاسفه دوره جدی...

اول، فلسفه های علوم خاص، پرسشها و پاسخهایی خاص دارند. فلسفه زیست شناسی نیز از این قاعده مستثنا نیست. دوم، در جامعه فلسفی ما پرسشها و پاسخهایی مطرحند که فلسفه زیست شناسی به هر دو می تواند کمک کند. و سوم فلسفه زیست شناسی پرسشها و پاسخهایی جدید هم مطرح می کند. در این مقاله به برخی از مباحث هر سه دسته اشاره شده است. ارسطو، مسلمانان، نظریه تکامل در قرن نوزدهم و دو مسأله در قرن بیستم، برای این مقصود ...

معرفت شناسی یکی از بایسته های بنیادی هرنوع علم است تا بتواند به گونه ای مناسب و هدفمند به تبیین موضوع مورد نظرش بپردازد. برای علوم اجتماعی که دانشی نو ظهور و دارای پیچیدگی های فراوان از جمله موضوع و هدف آن است، داشتن یک روش شناسی متناسب با معرفت شناسیِ محکم بنیاد، می تواند در نزدیک شدن به رسالت این نحله کمک کند. یورگن هابرماس به عنوان یک فیلسوف و جامعه شناس پرنفوذ با آثار گسترده، و کارل پوپر به ...

در تبیین اندیشه توماس عده ای آن را نمونه اعلای فلسفه مسیحی و فلسفه جاویدان خوانده اند و عده ای دیگر نیز او را متکلمی کامل نامیده اند و بر هماهنگی کامل میان عقل و ایمان در آثار او تأکید کرده اند. در این مقاله، سعی شده تا نشان داده شود که اندیشه توماس را نمی توان یک فلسفه دانست و اصطلاح فلسفه مسیحی برای آن مناسب نیست. توماس سعی کرد مسیحیت پولسی-یوحنایی را، علی رغم تقابلی بنیانی، با تفکر مشائی جمع...

تأثیرگذاری فلسفه بر علم فقه در دو بخش بررسی می‏شود: تأثیرات کلّی فلسفه بر نظام علم فقه; و تأثیرات فلسفه بر مسائل علم فقه. مهم‏ترین موارد تأثیرگذاری کلّی فلسفه بر نظام علم فقه، از این قرار است: اول، تأثیر فلسفه بر شکل‏گیری فلسفیِ اندیشه فقهی; دوّم، تأثیر فلسفه بر تقویت نقد اخباریان; سوّم، تأثیر فلسفه بر حوزه زبانی علم فقه; چهارم، تأثیر فلسفه بر حوزه تفسیر الفاظ در علم فقه; پنجم، تأثیر فلسفه بر روش عل...