قرآن کتاب هدایت بشر و پیام آور برنامه سعادت انسان است. مخاطب آن ابتدا مردم عربستان بودند. مردمی که در نهایت غفلت و جهل زندگی می¬کردند. در قرآن به فرهنگ و آداب زندگی این مردم اشاره شده است و از آن به عنوان دوران جاهلیت نام برده است. آشنایی با چگونگی زندگی مردم در زمان جاهلیت باعث می¬شود تا تصویر واضحی از جامعه نشان داده شده و روش مقابله با آن نیز می¬تواند الگویی برای مقابله با جهل و غفلت در جوام...

معلّقات سبع یکی ازکهن ترین منابعی است که از شعر روزگار پیش از اسلام موجود است، این اشعار به زبان های مختلفی همچون آلمانی، انگلیسی و... ترجمه شده است، اهمیت این اشعار را شاید بتوان در تصویری که از روزگار پیش از پیدایش اسلام به مخاطب می دهد دانست. در رساله حاضر سعی بر آن است که به این اشعار از منظری دگرگونه نگریسته شود و آن بررسی و پژوهش واژه های علمی در معلّقات سبع است. به این منظور ابتدا به معرّ...

اعراب جاهلی نسبت به آفرینش های ادبی روزگار خود، بی تفاوت نبوده اند و آنچه امروزه نقد ادبی نامیده می شود، ریشه در فرهنگ دوره ی جاهلی دارد. مهم ترین بازارهای فرهنگی آن دوره مانند بازار عکاظ، عرصه ی نقد آثار ادبی بوده است. از آن زمان تا کنون، آثار و مکاتب نقدی معروفی ایجاد شده اند. ابن سلام و کتاب طبقات شعراء، جاحظ و کتاب « البیان و التبیین»، ابن قتیبه و کتاب « الشعر و الشعراء»، ابن معتز و کتاب « ...

زبان عربی در دورۀ جاهلیت به درجات تأمل برانگیزی از قدرت ادبی رسیده بود؛ تا جایی که خداوند در قرآن کریم از آن به عنوان (عربی مبین) یاد می¬کند. چون قرآن به زبان عربی نازل شده است، توجه به ادبیات صدر اسلام (جاهلیت)، بویژه شعر آن دوران در فهم و تفسیر آیات قرآن از ضرورت و اهمیّت فراوانی برخوردار است. بر این اساس مفسران دورۀ اول تفسیری، در تفاسیرشان بسیار از واژگان، اصطلاح¬ها، تعبیر¬ها و نکات ادبی و ب...

جاهلیت به معنای انجام کاری برخلاف آنچه که باید انجام شود، درتمام ابعاد وجودی اعراب از گمان ها و باورهای اعتقادی آن ها گرفته تا احکام و سنن و قراردادهای آن ها و اخلاق و رفتارشان تأثیر گذاشته بود و به گفته ی قرآن آن ها را در قید و بند اسارت و دریک کلمه درضلالت وگمراهی آشکار قرار داده بود، که حضرت محمد(ص) پس از مبعوث شدن به رسالت و با آوردن اسلام به مبارزه با تمام این گمان ها،احکام واخلاق جاهلی پر...

شعر جاهلی عرب که برخاسته از محیط زندگی شاعران و زندگی بدویشان بود، و از مهمترین صفات آن دور بودنش از هر گونه تکلّف و تصنّع است، مورد توجه شاعران ایرانی قرار گرفت، مخصوصاً شاعران بارز قرن پنجم و ششم که به صورتهای مختلفی از شعر جاهلی تقلید کردند.آنها صفات و ویژگیهایی را به تقلید از شاعران جاهلی، در شعر خود به کار بردهاند که زاییدهی طبیعت و ویژگیهای بادیه است، مانند اطلال و دمن یا به کار بردن اسمهای ...

دانشمندان مسلمان، برای دانش «تفسیر قرآن » رتبه نخستین اهمیت را ذکر می‌کنند چرا که موضوع این علم قران کریم است و دیگر علوم اسلامی همچون کلام، فقه، حدیث و اخلاق به آن وابسته‌اند. لازمه این ویژگی آنست که دانش تفسیر چنانکه در عرصه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، به موازات آن نیاز به آسیب‌شناسی مضاعف دارد. یکی از جنبه‌های آسیب شناسی و آسیب پذیری تفسیر، روش استفاده از «ادبیات معیار» است که در شن...

منات، لات و عزی از شمار آن دسته از انگاره‌های جاهلی هستند که در قرآن کریم ذکر شده‌اند و در طی تاریخ، توجه قرآن‌پژوهان از طیف‌های مختلف را به خود جلب کرده‌اند. در حالیکه انگارۀ رایج در مورد ایشان، شناسایی این خدایان جاهلی به مثابۀ بنات الله یا دختران خداوند است؛ در غالب قریب به اتفاق منابع متقدم اسلامی چنین ماهیت‌دهی مشاهده نمی‌شود و حتی بنات الله به ملائکه تصریح گردیده‌اند. در این مطالعه بناست ...

کهن‌ترین نظریة ادبی بشر نظریة الهامی بوده است. این نظریه در اولین مظاهر خود، در باور انسان عصر اساطیر، الهام را به خدایان و فرشتگان نسبت می‌داد و در جدیدترین مظاهر خود، روان ناخودآگاه انسان را منبع الهام می‌دانست. تاریخ تطوّر بوطیقای الهام، در جهان غرب به چند دوره اصلی تقسیم می‌شود: مدلهای باستانی الهام؛ احیای نظریة یونانی- رومی اصل الهی شعر و جنون الهامی شاعر در عصر رنسانس؛ مدل‌های روشنگری و رم...