درباره قلمرو قرآن در عرصه موضوعات و مسائلْ سه دیدگاه عمده وجود دارد: دیدگاه اکثریگرایان، اقلّیگرایان و اعتدالگرایان. فخر رازی با استناد به آیاتی از قرآنکریم قلمرو قرآن را به امور دینی محدود کرده است. امور دینی از دیدگاه وی اعمّ از مسائل اعتقادی، اخلاقی و فقهی است و معتقد است که قرآنکریم اصول این مطالب را به صورت کامل بیان کرده است و قرآن را در بیان جزئیّات مسائل اعتقادی و اخلاقی در مقایسه با دیگر ک...

مباحث ناظر به انسان را می توان به مباحث وجودشناختی و معرفت شناختی تقسیم کرد. رازی در آثار خود مباحث متعددی را در معرفت شناسی انسان ارائه کرده است. برخی از دیدگاه های او در خصوص معرفت شناسی انسان از این قرارند: قوای انسان با وجود داشتن محدودیت هایی امکان کسب معرفت را دارند؛ معارف انسان در دو دستۀ نظری و عملی قرار می گیرد؛ عوامل غیرمعرفتی همچون تقوا و گناه در معرفت انسان اثرگذار است؛ انسان ها به ...

رضی الدین نیشابوری از از نویسندگان و دانشمندان قرن ششم هجری است. سال ولادت او در منبعی ذکر نشده؛ اما تقی الدین کاشی تاریخ وفات وی را 598ق ضبط کرده است. دربارۀ منشأ و مولد او نیز باید گفت که باوجود اقامتش در بخارا، قزوینی اصل او را نیشابوری می داند. در این مقاله به استادان، شاگردان، مذهب، مقام علمی و ادبی، تخلص شعری و سفر های رضی الدین پرداخته شده و دربارۀ تصوف و به عبارتی صوفی بودن یا نبودن او ...

یکی از ویژگی های قرآن کریم و باورهای بنیادی مسلمانان، جامعیت کلام الهی است که همانند جهان شمولی و 606 ) صاحب جاودانگی قرآن مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان از گذشته تاکنون بوده است. امام فخر رازی ( 544 از « روح المعانی فی تفسیر العظیم و السبع المثانی » 1270 )، مؤلف تفسیر - تفسیر مفاتیح الغیب و آلوسی ( 1217 جمله مفسرانی هستند که به موضوع جامعیت قرآن توجه کرده اند. با توجه به اینکه فخر رازی از مفسر...

در این مقاله ابتدا مهم ترین ادلّه فخر رازی برای اثبات نظریّه او در مورد «خلق اعمال» مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. هر سه دلیلی که وی برای ردّ ضرورت اختیار و تمام سیزده دلیلی که برای اثبات نظریّه «کسب» خویش اقامه کرده است، ابطال شده اند. سپس تفسیرهایی که او با توجّه به نظریّه مذکور ارائه داده است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. به این منظور، همه آیاتی که وی تحت تأثیر این نظریّه، برخلاف معنای ظاهری ...

در این تحقیق علاوه بر مروری بر بسیاری از مباحث منطق سنتی، موارد مبهم و پیچیده اشارات بر مبنای دیگر آثار بوعلی و آثار منطقی فخر رازی و خواجه طوسی تحلیل و تفسیر گردیده است . همچنین موارد اختلافی فخر رازی و خواجه طوسی(اگر چه این اختلاف در اشارات و شرح اشارات مطرح نشده باشد) مورد پژوهش قرار گرفته است .

منطق‌دانان معتقدند در نوعی از استنتاج، مقدمات لازم برای رسیدن به نتیجه و مطلوب ذکر نشده است؛ ولی در عین‌ حال استنتاج مذکور به کمک حدس که نوعی استعداد براى دریافت بی‌درنگ حد وسطاست، انجام می‌شود. البته مسئله حدس غیر از کارکرد منطقی در مباحث الهیات نیز مطرح شده است؛ به‏این‏ترتیب که حدس در تبیین نوعی ادراک انسانی که از مرتبه ویژه‏ای نیز برخوردار است، مورد استفاده قرار می‌گیرد...

شناخت واجب‌الوجود، جزو مسائل اساسی در الهیات باالمعنی الاخص است، به طوری که در زمرة مهم‌ترین اهداف فلسفه است و سعادت بزرگ فلسفه به‌شمار آمده است. این مطلب تحت عنوان «الحق ماهیته انیته» بیان می‌کند که حق‌تعالی، واجب‌الوجود، انیت محض و محقق محض است (انیت یعنی وجود و تحقق). یعنی ذات او حتی در ذهن هم قابل تحلیل به تحقیق موجودِ وجود نیست بلکه او تحقق وجود محض است. دربارة این مسئله دو دیدگاه عمده وجود...