مجموعه داستان کوتاه «یکی بود یکی نبود» نوشته محمد علی جمالزاده را سرآغاز داستان کوتاه مدرن فارسی دانسته اند. گذشته از داستان ها و طرح های این مجموعه که از نخستین کوشش ها در عرصه داستان کوتاه نویسی فارسی به حساب می آید، «دیباچه» این کتاب در مطالعات ادبی فارسی و در نظریه انتقادی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. جمالزاده، به عنوان پدر داستان کوتاه فارسی، در این دیباچه به دنبال نوعی قانونگذاری ادبی ...

علی اصغر باباصفری دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان نرگس نصری کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی چکیده یکی از انواع ادبی، ادبیات غنایی است که بیان کننده احساسات شاعر است. مرثیه گونه ای از گونه های ادبیات غنایی است شاعر به وسیله آن از احساسات خود نسبت به از دست دادن امور مطلوبش سخن می گوید که مرثیه اجتماعی یکی از انواع مراثی است .هدف از این پژوهش شناخت جایگاه مرثیه اجتماعی در شعر مع...

زبان و ادبیّات فارسی به عنوان دومین زبان در تاریخ تمدّن اسلامی و مهم ترین زبان تأثیر گذار در زبان عربی، همواره مورد توجّه علما و ادبای عرب زبان به طور خاص و جامعه عرب به طور عام بوده است. آشنایی مجدّد جهان عرب با زبان و ادب فارسی در دوره معاصر به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم برمی گردد. پژوهشگران و اهل ادب و نویسندگان عرب در قرن اخیر، تلاش هایی برای شناخت و معرّفی زبان و ادب عربی به جامعه عرب ب...

آنچه در این رساله مورد پژوهش قرار گرفته توالی زمانها در زبان فارسی معاصر می باشد. منظور از توالی زمانها این است که زمانهایی که در زبان فارسی معاصر می توانند بدنبال هم استعمال شوند کدام اند. جهت بررسی پیرامون موضوع یاد شده کتابهای "سو و شون" و "نون والقلم" بترتیب از سیمین دانشور و جلال آل احمد انتخاب شدند. نتیجه تحقیق نشان داد که توالی زمانها در زبان فارسی ثابت نیست و تقریبا هر زمانی می تواند بع...

شخصیت مسیح (ع) به سبب جاذبه دینی و ابعاد اخلاقی و انسانی در شعر کلاسیک فارسی بسیار مورد توجه شاعران بوده است.در شعر معاصر شخصیت نوین مسیح در شعر معاصر با آشنایی شاعران معاصر فارسی با ادبیات اروپایی و نیز وضعیت نوین جهان شناختی تغییر یافته است از این رو این پژوهش نشان می دهد که در شعر معاصر فارسی ابعاد جدیدی از زندگی مسیح و عناصر و مفاهیم وابسته مطرح شده است. بیشترین و موثرترین حضور مسیح در شعر ...

چکیده نظریه شعری یعنی بحثی روشمند درباره آثاری که هم جوهرشان زبان است و هم ابزارشان. محمدتقی بهار(ملک الشعرا) و ابراهیم عبدالقادر المازنی در عصری که ستیز میان سنت و تجدد در همه بخش ها و حوزه ها به شدت جریان داشت، در ایران و مصر به تبیین نظریه شعری خود پرداختند. هر دو به عنوان عضوی تأثیرگذار از یک جنبش برجسته ادبی(انجمن دانشکده در ایران و جماعت دیوان در مصر) در تبیین نظریه شعری مورد نظر خود و جن...

در این مقاله به بررسی ساختارشناسانه غزل امروز و تحقیق در شیوه­های روایت در غزل دهه­های اخیر پرداخته شده است. غزل که در همۀ دوره‌ها پرمخاطب‌ترین و جدی‌ترین صورت‌های شعر فارسی بوده، در دوران معاصر نیز شاعران بسیاری را با خود همراه کرده است. با توجه به وجود روش­های گوناگون روایت هنر امروز، در شعر معاصر و به­ویژه غزل دهه‌های اخیر، شکل ویژه‌ای از روایت به چشم می‌آید که با وجود شباهت‌هایش با روایت دا...

اخوانیه و اخوانیه­سرایی یکی از گونه­های دیرپای ادبیات فارسی و جزو زیرشاخه­های ادب غنایی است که شاعران از سده­های نخستین ادب فارسی، بدان توجه داشته‌اند. اخوانیه به اشعاری گفته می­شود که میان دو شاعر که با یکدیگر رابطه­ی دوستی و برادری دارند، رد و بدل می­شود. درون‌مایه­ی اخوانیه­ها بسیار گسترده است؛ امّا بیشتر حول محورهای: ستایش از دوستان اهل فضل و ادب، احوال‌پرسی­های دوستانه، شکوه و گلایه­های خصو...

در ابتدای قرن اخیر شعر فارسی دستخوش تحولات ساختاری بسیاری قرار گرفت. این تحولات رفته­رفته شعر کلاسیک فارسی را دگرگون ساخت. می­توان گفت رباعی از قالب­هایی است که به دنبال جریان مزبور در دو دهۀ اخیر تحت تاثیر سنت­شکنی­های نوآورانه قرار گرفت. این تحولات گاه،  با ظرافت­های نوآورانه وگاه با بدعت­های صورت­مآبانه همراه بود. فرضیۀ نگارندگان آن است که رباعی معاصر به عنوان قالبی پیشتاز در نوآوری­های زبان...

این مقاله که به بهانة سالگشت درگذشت ادیب بزرگ دو زبانة (مسلط به زبان فارسی و عربی) جهان معاصر و شاعر پارسی و عربی، دکتر سید امیرمحمود انوار نگارش یافته است؛ به بررسی مقام ممتاز استاد در عصر حاضر می‌پردازد. ایشان در دانشگاه‌های جهان معاصر، به دلیل مقام شعر و شاعری در دو زبان پارسی و عربی، بی‌بدیل بوده است.