سعدی شیرازی در یکی از دوره های پُر آشوب تاریخ ایران، شورانگیزترین غزل های عاشقانه زبان فارسی را سروده، شیخ که بر منبر وعظ و خطابه می نشسته چگونه به این کار مهم پرداخته است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: سعدی انسانی است بشر دوست و دلش مالامال از محبّت دیگران و به همین دلیل می کوشد شادمانی را برای آن ها به ارمغان آورده و از اندوه و رنجِ مردم زمانه بکاهد. او می دانسته که برای تکامل فرهنگی و فرهیختگی...

ده نامه عنوان عمومی گونه ای از منظومه های عاشقانه است که در آن ها وصف حالات عاشق و معشوق و احوال عشق از طریق نامه هایی که بین آن دو ردّ و بدل می گردد و معمولاً شمار این نامه ها به ده می رسد، بیان می شود. مجموع ابیات این ده نامه ها به 500 تا 800 و گاهی 1000 بیت نیز می رسد. ابن عماد خراسانی (م. 800 هـ .ق.) از شاعران خوب قرن هشتم هجری است. وی غیر از مثنوی، غزل های پسندیده ای نیز دارد. ده نامه ی او ...

میرزا معزالدین محمد موسوی خان فطرت فرزند میرزا فخرا و نواده دختری یکی از علمای بزرگ مشهد به نام «محمد زمان مشهدی » است که در سال 1050 هـ . ق در مشهد به دنیا آمد.در جوانی به اصفهان رفت و پس از تحصیلات دینی و ادبی به هند مهاجرت کرد.در آنجا مورد توجه اورنگ زیب، پادشاه هند قرار گرفت و هم داماد او شد. او در هند به مناصب بلند دیوانی رسید و در سال 1101هـ در همانجا از دنیا رفت. اشعار به جامانده از او ...

علیقلی خان واله داغستانی، از شاعران قرن دوازدهم هجری است که درسال 1124 در اصفهان متولّد و در سال 1146 عازم هند شد. او در هند وارد دربار پادشاهان گورکانی شد و تا سال 1170 که در گذشت به مشاغل درباری و نظامی اشتغال داشت. اشعار گردآوری شده از واله در این تحقیق شامل 12 قصیده، 199 غزل، 8 قطعه، 5 مثنوی، 476 رباعی، 20 دوبیتی و 36 تک بیتی است که جمعاً بالغ بر 3170 بیت فارسی می‏شود. بیشتر اشعار او در قالب ...

داستان عاشقانه یکی از انواع ادبی دیرینه و پرطرفدارِ ادب فارسی است. هدف این مقاله بازشناخت این نوع ادبی کهن و محبوب است. برای این منظور از ریخت شناسی، که یکی از ابزارهای دانش گونه شناسی در شناخت انواع ادبیِ روایی است، بهره گرفته شده است. در این مقاله با ریخت شناسی بیست و دو منظومۀ عاشقانه ـ به عنوان شکل غالب و مقبول داستان عاشقانه در ادبیات فارسی ـ به شناسایی خویشکاری ها، شخصیت ها، الگوی روایی و ط...

غزل نئوکلاسیک ـ که با ظهور شعر نو، در شعر کلاسیک ایران ایجاد شد ـ یکی از جریان­های شعری معاصر محسوب می­شود که تا امروز همچنان پویا و مورد توجّه است. هدف سرایندگان پیشگام آن، همگام ساختن قالب سنّتی غزل با اقتضائات روز بود. این جریان شعری از امکاناتی که شعر نو به شعر فارسی، در سطوح بیان، زبان و عناصر ادبی افزوده، بهره برده و خود نیز ابعادی نوین در غزل ایجاد کرده است؛ از آن جمله می­توان به تلفیق ادب...

سیف فرغانی از جمله شاعرانی است که در کتاب های تذکره از وی نشانی نیست. خوانندگان با مطالعه ی شعر او به والایی مقامش در قصیده و غزل پی می برند. او در غزل هایش بارها، مستقیم و غیرمستقیم به پیروی خود از سبک و شیوه ی سخن سعدی اشاره کرده است. این پژوهش بر آن است تا موسیقی بیرونی (عروض) غزل های سیف فرغانی را بررسی کند، در بیش تر موارد با موسیقی بیرونی غزل های سعدی نیز مورد بررسی، مقایسه و نقد و تحلیل ...

تصویرسازی های عاشقانه تعداد زیادی از تصاویر نسخ مصور با مضامین گوناگون را به خود اختصاص داده است. تکرار و تداوم آفرینش این تصاویر در تاریخ تصویرسازی ایرانی، علاقه و توجه حامیان و تصویرگران را به تصویرسازی داستان های عاشقانه نشان می دهد و بر اهمیت این گونه تصویرسازی به عنوان یکی از اصلی ترین مضامین نسخ مصور تأکید می کند. هنرمند ایرانی سودازده عشق است و با سخن گفتن به زبان شعر و خط و نقش، همواره ...

غزل نو با ویژگی­های خاص ظاهری و معنایی خود، تقریباً از اواخر دهه چهل و با غزلیات شاعرانی چون حسین منزوی و سیمین بهبهانی در ادبیات معاصر آغاز گردید. امروزه نیز در شاخه­های گوناگون و تازه ای با استقبال بسیار شاعران مواجه شده است. غزل نو حاصل برخورد شعر سنتی فارسی و شعر نیمایی است. اما پیش از آن، زمینه­های این برخورد در غزل­ نیمه­سنتی و غزل­واره فراهم شده بود. این مقاله کوششی است برای آشنایی با غزل...

در ازل پـرتـو حـسنــت زتـجلّـی دم زد عـشق پـیـدا شـد و آتش به همه عالم زد جلوه ای کرد رخت دید ملک عشق نداشت عـیـن آتش شـد از ین غیرت و برآدم زد ادب غنایی که از آغاز پیدایی شعر فارسی قدمت داشته، با پیمودن راهی به طول چند قرن به تکامل رسیده و درعین حال به اَشکال گوناگون مطرح شده است. غزل که بهترین و بارزترین نمونه ی شعر غنایی است، به گونه های مختلف در طول دوران مختلف شعر فارسی جلوه گری کرده است....