چکیده: تأثیر و نفوذ ادیان در تاریخ و تمدن هر سرزمینی غیر قابل انکار است. یکی از آن ادیان، دین مهر است. آیین مهر یکی از کهن ترین دین های جهان است. این دین از زمان های بسیار دور، میان ایرانیان و هندیان، از زمانی که با هم می زیستند، رواج داشته است. اکثر دانشمندان خاستگاه اصلی این آیین را ایران می دانند. مهر ایزد فروغ و روشنایی، ایزد پیمان و راستی و پاکی، ایزد جنگ، ایزد نگهبان عهد و میثاق و خدای ...

شعر عرفانی فارسی مبین فکر وحدت وجودی است به گونه ای که می توان گفت روح و روان شاعر عارف با وحدت وجود گره خورده است، عطّار از جمله شعرای عارفی است که در اشعار خود با زبانی ساده و به دور از پیچیدگی به بیان حالات و نکات عرفانی پرداخته و بر این عقیده است که تمام آفرینش از تجلّی خداوند واحد به ظهور رسیده و کثرت موجود در جهان چون آینه های متعددی هستند که هر کدام با توجه به خصوصیتی که دارند نمایشگر وحدت...

پژوهش حاضر در پی آن است با محور قرار دادن دیوان غزلیات شمس و با بهره گیری از نظریه ارتباطی یاکوبسن به بررسی دلایل و عواملی بپردازد که موجب اختلال و نارسایی در گفته های مولوی و تاکید و تلقین وی به خاموشی در آثارش شده است. بدین منظور با تکیه بر عناصر ششگانه ی(فرستنده، پیام، تماس، رمز، زمینه، گیرنده) که نظریه پرداز معروف فرمالیست ها، یاکوبسن، برای انتقال موثر پیام لازم می داند، جنبه های مختلف نارس...

چکیده : داستان به معنی « روایت یا شرح و گزارش حوادث » یا گزارش دلبخواه از حوادث و شخصیت های واقعی یا غیر واقعی را می توان اولین فعالیت ادبی بشر به شمار آورد . در فرهنگ ایرانی و حوزه زبان فارسی ، داستان پردازی و داستان گویی اهمیت ویژه ای داشته است ، و در بسیاری از داستان های ایرانی بر اهمیت و خاصیت داستان گویی و داستان سرایی تأکید شده است . این در مورد آثار دینی هم صدق می کند که بخش های داستان...

کمال الدین مسعود خجندی معروف به «کمال خجندی» و متخلص به «کمال» شاعر و عارف بزرگ قرن هشتم و از معاصران حافظ شیرازی است. کمال خجندی در شیوه غزال سرایی از شاگردان سعدی به شمار می رود. تأثیرپذیری های کمال خجندی از غزل سعدی در حوزه های گوناگون؛ مضامین و محتوا، ساختار کلام، ترکیب ها و عبارات، موسیقی کلام، وزن، قافیه و ردیف و نیز به کارگیری اسلوب معادله و تمثیل چشمگیر است. در متون بلاغی جدید، تمثیل یک...

در فایل اصل مقاله  موجود است

اثر ادبی نوشته ایست که در آن، زبان متداول، با روش ها و تمهیداتی که شاعر به کار می برد به هم می ریزد تا زبانی ناآشنا، با نظامی جدید به وجود آید و این همان چیزی است که فرمالیست ها از آن با عنوان آشنایی زدایی یاد می کنند. یکی از ابزارهای آشنایی زدایی، هنجارگریزی است که بر مبنای آن می توان سبک آثار ادبی را از روساختی ترین اجزا تا مولفه های معنایی آن بررسی و معین کرد. زبان شعری مولانا با معاصرانش ت...

با توجه به ابعاد عمیق و پیچیده شعر حافظ تا کنون تحلیل های متفاوتی در باب ساخت معنایی غزلیات او مطرح شده است. بررسی ساختاری غزل ـ روایت های حافظ نشان از آن دارد که نه تنها ابیات مختلف یک غزل گسسته و جدا از هم نیست بلکه در یک زنجیره پیوستاری و پویا نمود می یابد. انسجام معنایی این دسته از غزلیات و ساخت روایی آن زمینه را برای تحلیل نشانه ـ معناشناسانه آن فراهم می کند. برای شناخت بهتر مناسبات درونی ...

یکی از موضوع‌های اصلی و به سخنی دیگر و بهتر، اساسی‌ترین موضوع در تصوّف و عرفان اسلامی بحثِ «وجود» است که با ظهور عارف اندلسی، «محیی‌الدّین ابن‌عربی» در قرن هفتم و پس از آن تاکنون در ادب فارسی جلوة آشکار و نمودی پُررنگ دارد. به تَبَعِ آن، برایِ روشن کردنِ حقیقتِ «وجود» و «موجود» و نیز منشأ موجودات، در مرتبة پس از آن، مقولة دیگری که در عرصة علم عرفان نظری از آبشخورِ مقولة «وجود» آب خورده است و مورد بحث و بر...

جوهر و مایۀ اصلی سبکی را که به «سبک هندی» معروف شده است، تجرید تشکیل می‌دهد که درحقیقت به‌کار گرفتن تخیل شاعرانه در بیان مطلب است. در روند تحول شعر فارسی، هرقدر شعر برای بیان معانی باریک و مکنونات قلبی به‌کار گرفته شده، به همان اندازه نشانه‌های سبک بیان تجریدی، یعنی سبک هندی، در آن بیشتر شده است. همین نوع اشارات آراسته به تجرید و تشخیص در اشعار حافظ شیرازی فراوان است. در مقالۀ حاضر این ویژگی در...