بدون تردید رسمیت یافتن تشیع امامی همزمان با اولین پیروزی‌های شاه اسماعیل صفوی (905-930 ق) رخدادی پایدار و تأثیرگذار در آینده ی ایرانِ آن روزگار بود که موجبات دگرگونی‌ها و تحولات بسیاری را بویژه در عرصه ی سیاست خارجی فراهم آورد. به بیان دیگر، احیای هویت ملی ایرانی و رسمی کردن مذهب تشیع، صفویان را در مرزها با کشورهای سنیِ همسایه درگیر نمود. در این میان و به رغم اشتراکات دینی، بازرگانی و فرهنگیِ ایرا...

وقوع انقلاب اسلامی نظریات مسلط جامعه شناسی سیاسی در حوزه مطالعات انقلاب و رابطه دولت و جامعه را به طور نسبی تحت تاثیر خود قرار داد. مهم ترین سوال ها پیرامون این حادثه سیاسی در تاریخ معاصر ایران مربوط به «چرایی و چگونگی» وقوع آن است. هدف اصلی در این مقاله پاسخ به «چرایی» ساختاری فروپاشی رژیم پهلوی دوم است. در پاسخ به این «چرایی» به سه علت/ فرضیه ساختاری و مکانیسم‏های علّی آن اشاره خواهد شد که نشا...

کلیله و دمنه از کتاب های بسیار معروف و کم نظیر است. این کتاب در عهد ساسانیان از زبان سنسکریت به پهلوی نقل شد و عبدالله بن مقفّع آن را از پهلوی به عربی ترجمه کرد. در عصر نصربن احمد سامانی، ابوالفضل محمّد بلعمی آن را به نثر فارسی برگرداند. رودکی، شاعر معروف، آن را به نظم کشید و کتابی که امروز در دست داریم، از ابوالمعالی نصرالله بن محمّد عبدالحمید است که آن را از کلیلة ابن مقفّع در نیمة قرن ششم هجری، ...

سفینه تبریز از جمله کهن ترین مجموعه های خطی است. این مجموعه مشتمل بر 209 کتاب و رساله است که در حدود سالهای 721 تا 723 ق تحریر شده است. از آن میان 7 رساله منحصر به فرد و نادر از مجموعه رساله ها مقدمه نویسی، تصحیح و تحشیه می شود. نویسنده فاضل و پرکار این مجموعه، ابوالمجد محمد بن صدرالدین تبریزی ملکانی قرشی است. سفینه تبریز آینه ای از وضع فرهنگی تبریز، در باشکوه ترین دوران حیات فرهنگی آن یعنی در...

       با توجه به نابسامانی­های اجتماعیِ موجود در لرستان مقارن برآمدن رضاخان و تلاش وی برای برقراری امنیت در کشور، لرستان از جمله مناطقی بود که برقراری نظم و امنیت در آن ضرورت داشت. بافت ایلیِ منطقه، مساعدت بخشی از خوانین و متنفذان محلی موسوم به «خوانین دولتخواه» مهمترین عاملِ توفیق دولت پهلوی اول در تحقق این امر بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی، نقش خوانین و متنفذین لرستان در تعامل با دول...

مطالعات صورت گرفته در زمینه وضعیت اقتصادی ایران در عصر ناصرالدین شاه نشان می دهد که شاه و دولتمردان این عهد نتوانستند با اتخاذ راهکارهای علمی، عملی کشور را از بحران مالی و کسری بودجه برهانند. لاجرم برای تأمین پول مورد نیاز به استقراض خارجی روی آوردند با ترور ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفرالدین شاه ،این میراث شوم گریبانگیر این شاه پیر نیز گردید. ناتوانی در افزایش درآمد از طریق مدیریت صحیح و ز...

کلیله و دمنه از کتاب‌های بسیار معروف و کم‌نظیر است. این کتاب در عهد ساسانیان از زبان سنسکریت به پهلوی نقل شد و عبدالله بن مقفّع آن را از پهلوی به عربی ترجمه کرد. در عصر نصربن احمد سامانی، ابوالفضل محمّد بلعمی آن را به نثر فارسی برگرداند. رودکی، شاعر معروف، آن را به نظم کشید و کتابی که امروز در دست داریم، از ابوالمعالی نصرالله بن محمّد عبدالحمید است که آن را از کلیلة ابن‌مقفّع در نیمة قرن ششم هجری، ...

پایان جنگ جهانی اول ایران را در حالتی نزدیک به هرج و مرج فرو برد. احمد شاه در سال 1288 ه.ش. در سن 12 سالگی جانشین پدرش محمدعلی شاه شده بود ولیکن آنچنان قدرت و محبوبیت نداشت تا بتواند جلوی کودتای رضاخان را بگیرد و از انقراض سلسله قاجار جلوگیری نماید. رضا شاه پس از کودتای سوم اسفند سال 1299 ه.ش. قدرت را در دست گرفت و پس از تلاش بسیار توانست پس از چند سال ضمن انقراض حکومت قاجار حکومت پهلوی را تاسی...

در سال 33ـ24 هـ.ق، گرجستان توسط مسلمانان فتح شد پایداری گرجی ها سال ها ادامه یافت تا آنکه خاندان باگرات بر گرجستان مسلط شدند . موقعیت استراتژیکی و نظامی ، تجاری و اقتصادی و منابع انسانی گرجستان از علل توجه اقوام مجاور و صفوی ها به گرجستان بود . در دوره شاه اسماعیل اول گرجی ها خراجگذار ایران شدند. شاهان صفوی بویژه از دوره شاه طهماسب اول برای حفظ حاکمیت برگرجستان از شیوه های گوناگون بهره می بردن...

حکومت صفوی اگر چه تداعی کننده قبایل قزلباش است اما در گستره جغرافیائی این حکومت اقوام و قبایل گوناگونی سکونت داشتند که هر کدام با توجه به اوضاع و احوال زمان و وضعیت داخلی خود در پیشبرد سیاست های صفویان نقش فعالی بازی کردند که از جمله آنها می توان به کُردها اشاره نمود. رساله حاضر به بررسی نقش قبایل کُرد از روی کارآمدن شاه اسماعیل اول تا ابتدای حکومت شاه عباس اول می پردازد. در دوره صفویه علاوه بر ...