بررسی مهم ترین تألیف در حوزه عرفان نظری، یعنی فتوحات مکیه ابن عربی، گویای آن است که مؤلف این کتاب، روی کردهایی مختلف به احادیث پیامبر(ص) داشته است؛ چنان که در بیان موضوع های فقهی، به احادیث کاملاً توجه کرده و کنکاش هایی فقه الحدیثی، اعم از بررسی های سندی و متنی انجام داده است؛ اما درباره روایت های اعتقادی، هرگز چنین دقت هایی صورت نگرفته و مؤلف به انواع احادیث جعلی، ضعیف یا تقطیع و تأویل شده استن...

مذمت شدید مولوی در بخشی از ابیات مثنوی طاقدیس نراقی، زمینۀ طرح این سؤال را فراهم آورده که منظور نراقی از آن، چه کسی است؟ آیا منظور وی شخص خاصی است یا اینکه معنای اصطلإحی آن را اراده کرده است. برخی چنین تصور کرده اند که مراد از آن، مولإنا جلإل الدین بلخی رومی است. شباهت های فراوان مثنوی طاقدیسب ا مثنوی معنوی و برای ایشان ، « مولوی » توجه ویژۀ فاضل نراقی به مولإنا همراه با کاربرد لقب گونۀ واژۀ سب...

در تفکرات افلوطین خداوند چیزی «به کلی دیگر»1 است؛ به گونه‎ایکه نه نامی می توان بر او نهاد و نه با هیچ زبانی می-توان او را توصیف کرد. عبدالاعلی سبزواری نیز به عنوان اندیشمندی ازعالم اسلام، به ویژه در میان عالمان شیعی مذهب معاصر، با تبحر چند وجهی در علوم دینی از قبیل فقه، اصول، فلسفه، عرفان و تفسیر قرآن، در باب «احد» به تأسی از پیشوایان دینی خویش اندیشه هایی دارد. در این مقاله، به بررسی تطبیقی پی...

یکی از مباحث کلیدی و سرنوشت ساز دربارة عرفان و دین تعیین نسبت میان آن هاست. برخی عرفان را غیر از دین و حتی ناسازگار با آن می دانند. بر همین اساس، گروهی به عرفان دل بسته و از دین گسسته اند، و جمعی به دین پیوسته با عرفان به نزاع برخاسته اند. کسانی هم که عرفان را با دین سازگار می دانند در تعیین نسبت میان آن دو اختلاف نظر دارند. برخی عرفان را عین دین یا گوهر آن تلقی می کنند و دسته ای آن را جزئی از ...

یکی از جلوه ­های پویای فرهنگ اسلامی، دعوت به سیر و سفر و در مراحلی فریضه دانستن آن، حرمت والای (مسافر و سالک) فریضه بودن لوازم آمایش برای مسافر و (ابن السبیل) است. پویائی این اندیشه که وجوهی از آن در قرآن، حدیث، فقه و از آن راه با صورتی دیگر در عرفان تصوف دیده می­ شود. در فرهنگ تابناک اسلام از چنان شادابی برخوردار است که هیچ گاه از تحرک نیفتاده است و همیشه الهام  بخش آن به جامعه اسلامی بوده است...