یکی از تعابیر بحث انگیز قرآن، «ذلک الکتاب» و موارد مشابه آن است که در آغاز برخی از سوره‌های قرآن آمده است. بررسی‌ها در این مقاله که از طریق مقایسۀ چنین عبارتی در سوره های مربوط انجام پذیرفته، این نتیجه را حاصل کرده است که مفهوم و مشارالیه اسم اشارۀ «ذلک» و «تلک» در چنین تعابیری، قرآن موجود نیست؛ بلکه لوح محفوظ و علم الهی است. چنان می نماید که خاستگاه وجود چنین تعبیری در آغاز برخی از سوره های قر...

آیه تطهیر یکی از پرمناقشه‌ترین آیات قرآن بین مفسران شیعه و اهل سنت، پیرامون مسئله عصمت «اهل بیت» است. شیعه «اهل بیت» را مختص خمسه طیبه(ع) می‌داند و در مقابل، برخی از علمای اهل سنت «اهل بیت» را مختص زنان پیامبر، برخی دیگر شامل زنان پیامبر و خمسه طیبه و برخی دیگر «اهل بیت» را اعمّ‌ از خویشان و اقوام پیامبر و... می‌دانند. در این بین یکی از ادلّه مفسران شیعه بر این ادعا، «تغییر ضمیر» از جمع مؤنث به ...

مقالة حاضر به تشریح وجه تمایز حالت به‌ای ذینفع ????????? ????????????????? ????) و مخاطب (????????? ????????)در زبان روسی و طرز بیان آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در زبان فارسی می‌پردازد. هر دو حالت به‌طور معمول از چهار عضو تشکیل شده‌‌اند. عضو اصلی و مهم جمله، واژه‌ای است که در حالت به ای خواه ذینفع یا مخاطب صرف شده باشد، این هنگامی است که در هر دو ساختار از فعل استفاده...

در مقالۀ حاضر به یکی از ویژگی‌های مهم زبان فارسی که آن را از زبان‌های ضمیرانداز نسبی(partial NSL) متمایز می‌کند می‌پردازیم. براساس پارامترهای ضمیراندازی ریتسی (1982) که بیشتر با تمرکز بر تهی بودن ضمیر فاعلی شخصی و تأکید بر مفهوم ارجاعیت (referentiality) ارائه شده است انتظار می‌رود زبان‌های ضمیرانداز ثابت (consistent NSL) در هرنوع بافتی ضمیراندازی را مجاز بدانند. درمقالۀ حاضر خلاف این پیش‌بینی د...

بررسی دستور و واژگان زبان‌ها و گویش‌های بازمانده از زبان‌های ایرانی می‌تواند به شناخت بهتر زبان فارسی - هم از نظر واژگان و هم از نظر دستور زبان - کمک نماید. در این مقاله ابتدا نظام آوایی گویش ایرونی و سپس اجزاء کلام (اسم، صفت، ضمیر، عدد، فعل، حروف، قید و ادات) آن به اختصار مورد بررسی قرار گرفته است. در مقولة اسم، چگونگی جمع بستن اسامی با استفاده از پسوندهای مختلف و نیز صرف آنها در حالت‌های دستو...

در زبان فارسی بند موصولی هسته‏برونی است، به طوری که بند موصولی همیشه بعد از هستة ‌اسمی قرار می­گیرد. بند موصولی خود شامل گروه اسمی هم­مرجع یا برابر با هستة اسمی است. هستة ‌اسمی موصولی می­تواند جاندار یا بی­جان و انتزاعی باشد. در این پژوهش سعی بر آن است تا به کمک داده‌های زبان فارسی نشان دهیم بند موصولی به هستة ‌اسمی افزوده می­شود و به ‌جای داشتن عملگر، یک بازنمایی/ کپی از هستة ‌اسمی در درون بند...

این پژوهش زبان شناختی در صدد آن است تا ساخت اسنادی ساز فارسی را بر پای? دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار دهد. دستور نقش و ارجاع به عنوان نظریه ای ساختگرا- نقشگرا، تعاملات نحوی، معناشناختی و کاربردشناختی در ساخت های دستوری را به کمک ساخت سازه ای، ساخت منطقی و ساخت اطلاع که حوزه های مستقل و در عین حال مرتبط در انگار? دستور نقش و ارجاع می باشند، آشکار می سازد. در این رساله، تجزیه و تحلیل داده ها ...

در این جستار برآنیم تا بر پایة یافته‌های دبستان روانکاوی یونگ، ابیاتی از حافظ را بررسیم. کارل گوستاو یونگ نخستین بار پرده از سویة ژرف و کیهانی وجود انسان، یعنی «ضمیر ناخودآگاه جمعی» باز کشید و نشان داد که این نهاد پنهان، چه سان از راه کهن الگوها در چگونگی اندیشه و رفتار انسان نقش گذار است. در این جستار نشان داده ایم که ضمیر ناخودآگاه جمعی و کهن الگوهای آنیما و دایره- که از پر نمودترین کهن الگوه...