هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی یکی از اصطلاحات مالی دورۀ صفویه، بر اساس محتوای اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس، و سنجش ارزش های اطلاعاتی این اسناد است. تاکنون، دربارۀ «وظیفه» دردورۀ صفویه تحقیق مستقلی صورت نگرفته است و این پژوهش در نظر دارد به عنوان اولین پژوهش مدون در این زمینه، با استفاده از اطلاعات اسناد آستان قدس، دربارۀ پرداخت های مالی به افراد مختلف، فقط به پرداخت وظیفه به موالید و مشایخ ...

فرهنگ کهن در سرزمین ایران از دیر باز جایگاه ویژه ای داشته و به پیروی از آن، بناهای آیینی در شهرهای تاریخی این مرز و بوم قدمت دیرینه ای دارند. پیشرفتهای علمی بشر در عصر ما موجب پیدایش گرایشهای صنعتی، مصرف گرایی و مدرنیته شده است. نفوذ تکنولوژی و واردات صنعتی به کشورهای جهان سوم موجب تضعیف فرهنگی این جوامع گردیده است. ایران نیزاز جمله کشورهای جهان سوم است که با فرهنگ کهن در مسیر این تحولات بزرگ ق...

آیین عزاداری ماه محرم یکی از مهمترین آیین های مهم مذهبی ـ ملی دوره صفویان است. رسمیت یافتن مذهب تشیع اثنی عشری، شدت گرفتن تمایلات ملی ایرانیان در برابر همسایة قدرتمند عثمانی و بالا رفتن نقش جهانی ایران‎زمین زمینه ساز گذار از سنتهای کهن عزاداری محرم به سنتهایی نو در عصر صفوی شد. این تحول به نوبۀ خود آسیبهایی را در قالب و ساختار، محتوا، وجه احساسی، وجه اجتماعی و وجه روحی و روانی عزاداری محرم به د...

وقف در سنت اسلامی امری پسندیده و نیکو بوده که بواسطه آن بسیاری از کارهای عام المنفعه در جامعه تداوم و حیات یافته است. شاهان عصر صفویه که تشیع را مذهب رسمی ایران نمودند توجه به امور موقوفه را نیز تقویت می‌کردند و املاک و اموال زیادی را به اماکن مورد احترام مانند آستان مبارکه امام رضا(ع)در مشهد و آستان مقدس حضرت معصومه در قم و آستان مقدس حضرت عبد العظیم الحسنی (ع)در شهرری و نیز در اردبیل که آرامگ...

چکیده راهها از ضروری ترین ابزار ارتباطات در دوره های مختلف تاریخ بوده اند که از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز حائز اهمیت فراوان می باشند. برهمین اساس حکومت های مختلف توجه خاصی به امر راه و راه سازی داشته اند که می توان گفت این مسئله نشأت گرفته از موقعیت استراتژیکی ایران بوده است. دوره صفویان اوج توجه به راه و راه سازی در ایران پس از اسلام می باشد، زیرا این حکومت برای ایجاد تمرکز سیا...

     به‌طور عام در سنت خاندان و حاکمیت صفوی، تعداد زیادی از سابقین این خاندان با عنوان مشایخ صفوی، از شیخ صفی تا شاه‌اسماعیل، از احترام ویژه و موقعیت قدیس‌گونه‌ای برخوردار بوده‌اند، اما در میان اعضای این خاندان شیخ جعفر صفوی فرزند خواجه‌علی، حالتی خاص و منحصر به فرد و استثنائی دارد. این عضو خاندان صفوی نه تنها در سنت تاریخی- روایی و خاندانی- حکومتی صفویان جایگاهی ندارد، بلکه به‌طور واضح و بارزی...

گرایشهای صوفیانه در تاریخ دینی ایران پس از اسلام همواره وجود داشته است . اما ماهیت و نسبت این گرایشها با ساختار سیاسی و دینی با آنچه در دوره صفویان روی داد متفاوت بود.این بررسی در پی آنست تا روشن سازد که در سال های فرمانروایی صفویان ساختار سیاسی چگ.نه بود و چه پیوندی با نهاد طریقتی صفویه داشت؟ رابطه این نهاد با ساختار دینی چگونه بود؟ رابطه نهاد طریقتی صفویه با گروه های دیوانسالاری چگونه بود؟ و ...

صفویه از مهمترین حکومت هایی بود کــه در سرزمیـــن ایران تشکیل شد. ایــن حکومت در پــایــان دوره ای از تهاجم های مکرر، آشفتگی های سیاسی، عدم مرکزیت و ثبات و ناامنی در ایران ایجاد گردید. تحولات و رویدادها منجر به ایجاد دولت صفویه همانندی های بسیاری با شکل گیری های حکومت های پس و پیش از صفویه در ایران دارد. اما مهمترین وجه تمایز حکومت صفویه با دیگر حکومت ها که در ایران ایجاد شدند، بهره گیری از مبا...

منصب ملا باشی از سال 1127 ه . ق / 1715 م به بعد در تشکیلات دینی عصر صفویه ایجاد شد . ظهور و ایجاد این منصب که از ابداعات صفویان بود ؛ اوج نهادینه شدن ساختار سلسلسه مراتب روحانیت شیعه امامیه را در تشکیلات حکومتی صفویان نشان می دهد . ماهیت مذهبی حکومت صفویه زمینه را برای ایجاد یک تشکیلات مذهبی درکنار تشکیلات اداری به وجود آورد . پژوهشگران ، سازمان اداری صفویان را به سه بخش لشکری ، کشوری و مذهبی ت...

مقالۀ پیش رو به نحوۀ انعکاس متون تاریخی و منشآت در مجموعه‌ای خطّی متعلّق به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، مربوط به اوایل سدۀ دوازدهم هجری، به قلم میرجمال‌الدین محمد حسینی قادری جامی، پرداخته است. میرجمال‌الدین عارف و ملازم شاهزادۀ گورکانی، محمد اکبر فرزند اورنگ‌زیب، بود. مطالعۀ این مجموعه، توجه ویژۀ گردآورنده و کاتب صوفی‌مشرب آن را به تواریخ محلّی خراسان و نیز به متون تاریخی و منشآت صفویان و تیموریا...