در سده‌های اخیر و در پی ارتباط ایرانیان با ممالک غربی و تلاش برای مدرنیزه کردن ایران در عرصه‌های مختلف صنعتی، نظامی، آموزشی و فرهنگی و همچنین آشنایی روشن‌فکران ایرانی با اندیشه‌ورزان غربی، اندیشه‌های مدرن در همة‌ عرصه‌های زندگی ما ایرانیان از جمله هنر و ادبیات تأثیر بسیار شگرفی بر جای می‌گذارد. شعر امروز ایران نیز در دورة‌ مشروطه با نوجویی‌های شاعرانی چند، راه خود را به سوی تغییر و تحول آغاز می...

محمّدرضا شفیعی کدکنی (م. سرشک) از شاعران معاصر ماست که هم در حوزۀ نقد و تصحیح متون هم در حوزۀ شعر و شاعری و تحقیقات ادبی دستی توانا دارد. توغّل او در میراث شعری و فرهنگی و تنوّع مطالعات او سبب شده است که در شعر او حضور گذشته را در حال ملاحظه کنیم. مجموعۀ این میراث و مطالعات مختلف- که ساختار ذهنی او را شکل داده و اندوختۀ ذهنی وی را غنا بخشیده است- آگاه و ناآگاه در شعر او متجلّی است. این نوشته تنها ع...

در این مقاله با در نظر گرفتن نظریه های یاکوبسن، زبان شناس و یکی از صورتگرایان معروف، به بررسی شعر«مست و هشیار» پروین اعتصامی به عنوان نمونه ای ازشعر کلاسیک فارسی پرداخته شده است. با توجه به اینکه به عقیدة این منتقد و سایر صورتگرایان، متن ادبی قبل از هر چیز مجموعه ای از پدیده های ویژة زبانی است، شعر مورد نظر از لحاظ ویژگی های ساختاری و چه گونگی توازن موجود در شعر، ویژگی دستوری به ویژه در بررسی ا...

حسن عطار شاعر نیوکلاسیک قرن نوزدهم میلادی میانه روی «سنّت و نوآوری»در نظم اشعاراست. سنّت در شعر او گاهی شکل و گاهی محتوا را در بر می گیرد. هدف وی از به کارگیری قالب های کلاسیک درفرم بازگرداندن شعر از شیوه های عامیانه دوران «فترت» به جایگاه اصلی خود از نظراستحکام سبک بود. ازحیث محتوا درون مایه های قدیمی با همان تعابیر کلیشه‌ای در اشعار او آشکار گردید؛ اما وی هنرمندانه همان تعابیر تقلیدی را با اوزا...

جواهری، بزرگترین شاعر کلاسیک معاصر عراق، در سال 1900 در نجف اشرف، در خانواده‌ای فرهیخته و صاحب علم و ادب دیده به جهان گشود. محیط علمی و فرهنگی نجف، شرایط علمی و ادبی حاکم بر خانه و ذوق و نبوغ ادبی شاعر باعث شد تا او به اشعار پیشینیان به ویژه شاعران دورۀ عباسی روی آورد و به مطالعه و حفظ دیوان های شاعران نامدار این دوره بپردازد. این امر باعث شد که شاعر در سرودن اشعار خود از شعرای بزرگ این دوره چو...

چکیده یکی از مشخصه های فرهنگی جوامع کهن که خاصیت ماندگاری طولانی دارد و کمتر در معرض زوال قرار می‌گیرد، مقوله‌ی شعر و شاعری است. با توجه به ذوق و قریحه‌ی ذاتی زاگرس نشینان‌ و سابقه‌ی کهن منطقه، شعر در میان مردم ایلام جایگاه ویژه ای دارد؛ چرا که آنان شعر را به مثابه‌ی میراثی نیاکانی حفظ کرده‌اند و معمولاً از آن در بسیاری از جنبه های زندگی خود بهره می‌گیرند. از آن جا که شعر فارسی استان ایلام به ...

استفاده از پدیده­های جهان امروز در شعر کودکان ما به همان اندازه و یا شاید بیشتر از شعر بزرگسالان حائز اهمیت است. این پژوهش در پی آن است تا با بررسی آثاری از "مصطفی رحماندوست" و "ناصرکشاورز"، دو شاعر برجستۀ کودکانه‌سرا، به چندی و چونیِ عناصر و پدیده‌های دنیای امروز، در شعرشان دست یابد. بدین روش که در ابتدا، کلماتی که برای نامگذاری این پدیده­ها وضع شده­اند، استخراج شده، و سپس چگونگی گنجاندن آنها د...

شعر متعهد شعری است که با گرایش به ایدئولوژی مثبت و تکیه بر من جمعی، از ارزشهای انسانی اعم از آسمانی یا قراردادی  برای «انسان» در معنای فلسفی- دینی یا اخلاقی آن و یا برای «مردم» در مفهوم حقوقی آن دفاع می‌کند. این نوع شعر بنا به رسالتی که دارد از جنبه‌های تعلیمی خالی نیست. منتها بار تعلیمی و نیز شگرد بیانی این اشعار به اقتضای بافت موقعیتی و نیز نوع ادبی آنها متفاوت است. این مسأله در شعر متعهد فار...