در دوره حاضر گفتمان مسائل مرتبط با زنان به مثابه یک گفتمان مطرح در عرصه بین‌المللی حائز اهمیت است. مطرح کردن مباحث مربوط به زنان به عنوان بخش اعظمی از جمعیت آحاد جامعه می­تواند در ارتقاء سلامت ابعاد گوناگون اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی موثر باشد. از آنجا که فعالیت­های موثر بانوان در ابعاد گوناگون اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و هنری کمتر مورد توجه قرارگرفته‌است، ضعف چنین مطالعات...

قصیده‌ی شعری، ساختاری است هنری که هدف آن به تصویر کشیدن احساس شاعر ازحالتی عاطفی است. شاعر برای تحقق این هدف، کلمات را به کار می‌برد؛ زیرا واژه‌ها ماده‌ی اساسی زبان و جان کلام شعری هستند و احساساتی را  که در لحظه‌ی آفرینش هنری بر انسان می‌گذرد، در خود جای می‌دهند. در همین راستا، شاعر برخی سبک‌ها را برمی‌گزیند؛ چرا کهسبک معرّف شخصیت ادبی صاحب آن و ترجمان عقاید و برداشت او از مسأله یا مسایلی است ک...

تئاتر،­ سینما، تاریخ، سفرنامه و خاطره از «روایت» بهره می‌گیرند اما داستان به شمار نمی‌آیند. در این گونه های روایت ابزار ارتباط متفاوت است هر چند ممکن است در اصل روایت تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته باشند. تاریخ داستانی است که واقعیت دارد. برای مثال اگر از روی یک داستان فیلمی ساخته شود، یا نمایش نامه ای بر روی پرده اجرا شود، فقط ابزار بیان روایت عوض می‌شود. یعنی در همۀ این آثار «داستان» عامل زیر ...

شیواترین و رساترین ابزار بیان و انتقال مفاهیم و انگاره‌های مورد نظر الهی، در کتاب‌های آسمانی، بویژه قرآن مجید، روایت و به تصویر کشیدن وقایع و اتفاقات مورد نظر، در قالب «قصه» بوده است. در این مقاله تلاش شده است تا در حد امکان، عناصر، ویژگی‌ها و مؤلفه‌های اساسی قصه‌های قرآنی، با توجه به مجموعه مفاهیم و اصول اساسی که امروزه در بیان قصه، داستان و درام، (مانند شخصیت و شخصیت‌...

گفتگوی اشخاص حکایت با یکدیگر از شگردهای شخصیت‌پردازی است. هر گفته نشانی از گویندة خود دارد و شخصیت‌ها نیز با گفتگو خلق می‌شوند، هم‌چنان که سخن گفتن هر کسی نیز نشانی از طبقه اجتماعی، میزان تحصیلات و منش انسانی او دارد. بنابراین قدرت به کارگیری گفتگو در خلق شخصیت کار ساده‌ای نیست و از عهدة هر کسی برنمی‌آید؛ بخصوص اگر اثر هنری به شعر باشد. در این نوشته با روش تحلیل محتوا به مقایسة عنصر گفتگو در حک...

در میان رویکردهای نقد آثار هنری بویژه ادبیات، می توان به یکی از مهمترین آنان، یعنی نقد روانشناسانه اشاره کرد که با ظهور فروید هویت یافت. فروید با بهره گیری از ادبیات در جهت شناخت روان انسان و همچنین یافتن نمودهای دستاوردهای خود در خوانشی جدید از متون ادبی و استفاده از نام شخصیت ها و مولفین آثار هنری برای نامگذاری کشفیاتش، عملاً پیوند و تعامل بین این دو رشته، یعنی ادبیات و روانکاوی را ایجاد نمود؛...

طنز یکی از انواع شیوه‌های بیان است؛ شیوه‌ای هنری و اثرگذار در بیان و انتقال انواع مضامین. کاربرد طنز به شیوه‌ها و مقاصد مختلف در انواع آثار هنری به کار گرفته می‌شود. مقالات شمس تبریزی در شمار متونی است که این شیوة بیان در آن سهمی برجسته دارد. با توجه شخصیت شمس و کارکردی که طنز در انتقال مؤثر آموزه‌های حکمی و معرفتی دارد، این نکته قابل انتظار است. بر اساس مطالعة پیش رو می‌توان گفت طنز در مقالات،...

   هنرمندان، اندیشه­ها و آرمان­های خود را در قالب آثار هنری خود بیان می­کنند. تقابل شخصیت­ها و چگونگی و چرایی آن در انتقال پیام هنرمند به مخاطب، نقش مهمی دارد؛ زیرا قرار گرفتن ویژگی­های شخصیتی و فردی متفاوت و گاه متضاد در کنار یکدیگر، سبب برجسته­سازی آن­ها و تأثیرگذاری بیشتر می­شود. در پژوهش پیش­رو به روش استقرایی- تحلیلی به نقد تقابل شخصیت­ها در مجموعه اشعار «زمستان»، «آخر شاهنامه» و «از این ا...

در دوره ساسانی، دو نژاد ایرانی و عرب ساکن حیره پیوند فرهنگی و اجتماعی مستحکمی داشتند. از این رو، زمینه تأثیر فرهنگ و ادب فارسی بر شخصیت شاعرانی که به دربار شهریاران منذری در حیره راه یافتند، فراهم آمد و سبب آشنایی هرچه بیشتر آنان با آداب و رسوم، سنن و فرهنگ ایرانی شد. در نتیجه عصاره فرهنگ فارسی آن روزگار، حال و هوای اجتماعی عهد ساسانی و وام واژه های کهن فارسی به فراوانی در اشعار شعرای جاهلی به ...