یکی از مسائل و معماهای پیچیده در حوزة سیاست و امر سیاسی نسبت میان اخلاق و سیاست است. جامعة بشری بدون سیاست و حکمرانی به ورطة هرج و مرج و ناامنی سقوط می‌کند و سیاست و حکمرانی و اقتضاهای قدرت سیاسی، اخلاق و منش اخلاقی و انسانی را به بهانة حفظ قدرت و مصالح عمومی به محاق می‌برد. در این نوشتار تلاش شده است با استناد به آموزه‌های دینی به‌ویژه توجه به کلام و سیرة رضوی و اجداد طاهرین آن حضرت، نسبت میان...

علی­رغم اینکه زندگی شاعران صعالیک جاهلی، آمیزه‫ای از آوارگی و تنگدستی است، همواره زندگی عیّاری را ترجیح‌داده، بر اصول آن پای فشرده و بر جلوه‫هایش بالیده­اند. این گروه نسبت به پدیدة «صعلکه» نگاهی مثبت داشتند؛ از این‌رو در تصویرهای شعری امیر صعالیک،عروة بن الورد، اثری از ناخرسندی دیده نمی‌شود. در سروده­های این شاعر، نشانه­های شادمانی، رضایت­مندی و بهزیستی به چشم می­خورد. در این جستار، با واکاوی دی...

یکی از کارهای مهم عالمان تصوف و عرفان اسلامی، تدوین و نوشتن کتاب‌هایی برای آموزش یا پاسخ به سؤالات مریدان و رهروان و در‌مجموع برای راهنمایی اهل طریقت و جویندگان این راه بوده است. در این کتاب‌ها بنا به اعتقاد نویسنده و سلیقة او، مباحث مهم اصولی و عملی عرفان و نیز سرگذشت‌ها و سخنان بزرگان و پیشوایان طریقت گردآوری می‌شده است. کشف‌‌المحجوب هجویری غزنوی، نخستین متن تألیفی به‌زبان فارسی در زمینه‌های ...

محمّد رسول‌الله(ص)، تحوّلاتی اساسی در جامعة عربستان پدید آورد که منجر به شکل‌گیری فرهنگ و تمدّن اسلامی گردید. الگوی تمدّنی رسول‌الله(ص) در گذار از جامعة جاهلی به جامعه‌ای اسلامی، نمونه‌ای درخشان در تاریخ بشری است. مهم‌ترین عناصر در این الگو عبارتند از: الف) تحوّل درونی انسان که مبتنی بر دو رکن اندیشه و اراده است. تغییر ساختارهای اجتماعی و سیاسی در اندیشة اسلامی، تابعی از تغییر در شالودة روانی انسان ...

بدیهی است که همة آثار منتشرشده دربارة تاریخ، فرهنگ، و تمدن اسلامی اعتبار علمی یک‌سانی ندارند و ضروری است که در ترازوی نقد ارزیابی شوند. در این نوشته، کتاب تاریخ العرب فی الاسلام اثر مورخ نامور عراقی جواد علی، که به کوشش منصور داداش‌‌نژاد با عنوان تاریخ عرب در دوران اسلامی؛ سیرة نبوی ترجمه شده، به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی و نقد صوری و محتوایی شده است. کتاب پاره‌‌ای نقایص و کاستی‌‌ها دارد از جمل...

شکاف‌ها و گسست‌های اجتماعی از دیرباز زمینه‌ساز بروز معضلات و بحران‌های اجتماعی در جوامع گوناگون بوده و همگرایی و انسجام اجتماعی آن جوامع را تهدید می‌کرده است. ازین رو، مدیریت مطلوب این شکاف‌ها از طریق اتخاذ راهبردهایی کارآمد، پیوسته محل مداقه دست‌اندرکاران حکومتی بوده است. در این میان، مدیریت مبتنی بر انعقاد پیمان‌های طرفینی در ساحت اجتماع، در زمره مهم‌ترین راهبردهای مدیریت شکاف‌های اجتماعی قرا...

همواره زندگانی رسول خدا (ص) مورد علاقة خاص مسلمانان بوده است، چنان‌که کتاب‌های مختلف و متفاوت بسیاری در همین زمینه نوشته شده و می‌شود. آن‌چه موجب این اختلاف شده است، علاوه بر وابستگی‌های دینی و مذهبی، اصول، مبانی، و معیارهایی است که هر کدام از سیره‌نگاران بدان ملتزم بوده‌اند؛ و نیز شیوة تنظیم و تدوین و اصول و سبک نگارش، و اهداف و انگیزه‌های آنان. یکی از این کتاب‌ها الصحیح من سیرة النبی الاعظم (...

پژوهش حاضر، با هدف تبیین جایگاه خرد و خردورزی در سیره امام حسین(ع) در جریان واقعه عاشورا با شیوه تحلیلی ـ توصیفی صورت گرفته است. در واقع با وجود آنکه واقعة عاشورا در قالب قیامی نظامی و حماسی در تاریخ مطرح است، رویکردی تربیتی است که بر مبنای خرد و اندیشه شکل گرفته است و اصل تعقل و اندیشه در عملکرد امام حسین(ع) به روشنی قابل مشاهده است. این جریان تربیتی که در راستای بیداری خرد و اندیشه امت اسلام ...