بر سر در تالار آمفی تئاتر دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران این نام بچشم می خورد «تالار شیخ مرتضی انصاری» ولی این نام برای بسیاری از دانشجویان این دانشکده ناشناخته است تا چه رسد به دیگران. از این روی برآن شدم که شرح حال این فقیه بزرگوار را به رشته تحریر در آورم تا پاسخی به این پرسش باشد. شیخ مرتضی انصاری متولد به سال 1214 هجری قمری و متوفا به سال 1281‘ فقیهی بزرگوار‘ اصولی و زاهدی بنام ...

اکثر قریب به اتفاق فقیهان شیعه معتقدند زکات فقط در نه مورد واجب است این نه مورد عبارتند از طلا و نقره و گندم و جو و خرما و کشمش و شتر وگاو و گوسفند برخی نیز مانند سید مرتضی و شیخ طوسی و ابن زهره بر این قول ادعای اجماع کرده اند ولی معدودی از فقیهان و محدثان پیشین و برخی از محققان معاصر با این قول مخالفت کرده پرداخت زکات در اشیائی به جز موارد نهگانه را نیز واجب دانسته اند نظریه عدم انحصار وجوب زک...

چکیده قرآن کریم از زمان نزول تا کنون، تأثیر عظیمی بر ذهن و زبان شاعران و نویسندگان ادب فارسی گذاشته است. ادبا و شعرای زبان فارسی، در بسیاری از مضامین و مفاهیم، از قرآن و معارف قرآنی استشهاد جسته اند و با تلمیح، تضمین، اقتباس، حل و درج، سعی کرده اند آیات و پاره هایی از سوره های قرآن را در کلام خود بگنجانند. علاوه بر آن، برخی از سرایندگان به ترجمه و یا تفسیر آیه، سوره و یا پاره هایی از قرآن به ...

از مهم ترین ابهامات تاریخ کلام امامیه رابطۀ دوره نخست کلام امامیه (مدرسۀ کوفه) با کلام امامیه در مدرسه بغداد در سده چهارم و پنجم است. سرشناس ترین متکلم امامیه در دورۀ حضور هشام بن حکم است. در این مقاله سعی شده است تا امتداد جریان فکری وی و پیروانش را تا سده چهارم بررسی شود. در همین راستا در بخش نخست، با پی گیری امتداد شاگردان این جریان فکری به این نتیجه رسیدیم که آراء کلامی این جریان فکری از طر...

اختلاف در معنای واژۀ «ولد» دیدگاه‌های مختلفی پیرامون ارث فرزندانِ فرزندان را موجب شده است، زیرا از دیدگاه برخی از فقها واژۀ «ولد» افزون بر فرزند صلبی به نحو حقیقت فرزندِ فرزند را نیز دربر می‌گیرد. برخی دیگر نیز آن را مجازاً شامل فرزندانِ فرزندان می‌دانند و در مواردی مانند وقف بر فرزندان، خلع زن در مقابل حضانت یکی از فرزندانش نیز این اختلاف وجود دارد. از همین رو، شیخ صدوق برخلاف مشهور، ارث بردن نواد...

چکیده قرآن کریم از زمان نزول تا کنون، تأثیر عظیمی بر ذهن و زبان شاعران و نویسندگان ادب فارسی گذاشته است. ادبا و شعرای زبان فارسی، در بسیاری از مضامین و مفاهیم، از قرآن و معارف قرآنی استشهاد جسته‌اند و با تلمیح، تضمین، اقتباس، حل و درج، سعی کرده‌اند آیات و پاره‌هایی از سوره‌های قرآن را در کلام خود بگنجانند. علاوه بر آن، برخی از سرایندگان به ترجمه و یا تفسیر آیه، سوره و یا پاره‌هایی از قرآن به ...

امرای آل بویه که ایرانی الاصل و شیعه دوازده امامی بودند، بیش از یک قرن توانستند بر خلافت عباسی و بغداد چیره شوند و از لحاظ اجتماعی، فکری و فرهنگی خدمات شایانی در ایران و عراق انجام دهند و ضمنا فضای مناسبی را برای فعالیت­های مذهبی و علمی شیعیان فراهم آوردند، چنان­چه در این ایام علما و فقهای بزرگ شیعی مانند شیخ مفید، شیخ صدوق و سید مرتضی مشغول تدریس و تعلیم بودند.               در مقاله حاضر نحو...

دانشوران و محققان علوم‌قرآنی از دیرباز به موضوع ارتباط و تناسب سوره‌های قرآن که به دنبال مسئله‌ی توقیفی بودن یا نبودن ترتیب سوره‌های قرآن مطرح می‌شود توجه داشته‌اند و درباره آن نظریات متعددی مطرح نموده‌اند، برخی همچون سید مرتضی، آیةالله خویی و ... معتقدند که ترتیب سوره‌های قرآن به شکل فعلی در زمان رسول خدا (ص) تحقق‌یافته است و اکثر محققان برآنند که در زمان صحابه سامان‌یافته است. در این میان برخ...

سید اجل، عمر شمس‏الدین از نوادگان امام زین العابدین پس از سقوط بخارا به دست سپاه مغول، از آن سامان به سرزمین چین مهاجرت و در آن دیار جایگاه و مقام‏های اجتماعی بالایی را احراز نمود و منشأ خدمات ارزنده‏ای به مردم چین گردید. از نظر مورخین مهم‏ترین عامل نشر اسلام در استان یونن چین، شخصیت سید اجل و فرزند او بوده است. این مقاله در چهار بخش به بررسی ابعاد زندگی اجتماعی سید اجل و خدمات وی به مردم چین پ...